Vera - 01.10.1987, Síða 46

í nokkurs konar stofufangelsi.
Hún var látin eta vel og fór í
læknisskoðun reglulega og á
„fengitímanum“ var henni
gert að láta eiginmanninn
ríða sér í viðurvist eigin-
konunnar. Kæmi ekki barn
undir á vissum tíma, var hún
flutt á annað heimili og reynt
aftur með öðrum karli. Þær
meyjar, sem urðu ófrískar ólu
börn sín en afhentu þær síð-
an eiginkonu mannsins til
eignar, þær voru sem sagt
staðgengilsmæður. Mey, sem
aldrei náði því að ala heilbrigt
barn var dæmd ó-kona og
send í útrýmingabúðir eða
annað verra. Ástæðan fyrir
því að eiginkona var talin
þess hæf að ala upp barn,
var einfaldlega sú að hún var
gift og aðeins eiginkonur í
fyrsta hjónabandi voru gildar.
Lesbur, fráskildar konur eða
konur giftar fráskildum
mönnum (líkt og Offred hafði
verið) og annað ó-konulegt
kvenfólk, var dæmt til
annarra hluta.
Kanadíski rithöfundurinn Margaret
Atwood.
,^'ch
Lífræn
húðrækt %,Al/
Græna línan er heilsuvörubúð
með fagurfræðilegu ívafi.
Fegurð að utan.
Sími 622820
í bókinni lýsir Offred þessu
hlutskipti sínu. Hún rifjar
einnig upp fyrri daga, ást
sína og Luke, mannsins síns
og hugsar um dóttur sína,
sem hún veit ekki hvort lifir
enn og undir hvaða kringum-
stæðum. Hún segir frá
mömmu sinni, einstæðri móð-
ur sem hafði tekið virkan þátt
í frelsisbaráttu kvenna á 7.
áratugnum (m.a. tekið þátt í
baráttunni gegn klámi og
klámblaðabrennum) og þreytt
dóttur sína á endalausum
upprifjunum á atburðum
kvennahreyfingaráranna. Hún
lýsir atburðum hversdagsins i
Gilead, barnsfæðingu, sam-
förum sínum og eiginmanns-
ins, Freds, framkomu
kvennanna í garð annarra
kvenna og togar söguna fram
oft með erfiöismunum því
hún vildi svo mikið óska þess
að þetta væri ímyndun, ekki
raunveruleiki. í lok sögu
hennar segir frá því að svarti
bíllinn kemur að sækja hana
og við vitum ekki hvort það er
andspyrnuhreyfingin sem er
að koma henni til bjargar eða
lögrela lýðveldisins. Sfðasti
kafli bókarinnar segir svo frá
ráðstefnu haldinni árið 2195
af sagnfræðingum sem hafa
sögu Gilead sem sérsvið og
við getum lesið erindi eins
fræðingsins sem er að fjalla
um segulbandsspólur, er
fundust og flytja sögu Offred.
Lesandinn varpar öndinni
léttar í vitneskjunni um að
Gilead leið undir lok.
Þessi bók er dásamlega
skrifuð eins og virðist beint
frá hjarta konu, sem ég fann
óstjórnlega mikið til með —
eiginlega kvaldist með allan
lesturinn. Smátt og smátt
rennur upp vitneskjan um
það við hvaða aðstæður hún
lifir og hvers vegna. Sársauk-
inn, uppgjöfin gegn örlögum
sem engin leið virðist að flýja
og vonarneistinn sem kvikn-
ar, kviknar líka hjá lesanda-
num og það er næstum
ómögulegt að leggja bókina
frá sér án þess að fá að vita
hvað verður um Offred.
Þessari bók hefur verið líkt
við Fagra veröld Huxleys og
1984 eftir Orwell, enda af
sama toga: framtíðarsýn
höfundar sem er að horfa í
kring um sig, þar sem gerir
hana svo raunverulega er að
í rauninni byggir hugmynda-
fræði Gilead á hugmyndum,
sem eru fyrir hendi allt í kring
um okkur. Sjálf hefur
Margaret Atwood bent á
þetta, hún segist hafa skoðað
rækilega fregnir af trúar-
ofstækishópum vestan hafs
og bendir til Afghanistan og
íran. „Það er ekkert i bókinni,
sem ekki er til einhvers stað-
ar“ segir hún, það eina sem
hún gerir er að fara með
öfgana aðeins nær ystu nöf.
En bókin verður aldrei pólitísk
prédikun eða yfirlýsing, sjálf-
sagt vegna þess hversu
mannlegar persónurnar eru
og sagan listilega vel sögð.
Þetta er einfaldlega mögnuð
bók, sem vekur til umhugsun-
ar. Hún er einbeitt gagnrýni,
t.d. á hugmyndir feminista,
enda hafa sumar hverjar risið
upp til varnar og neitað því
með öllu að róttækur
feminismi geti farið út á álíka
brautir. Trúarofstækishópar
hafa svarað fyrir sig á sama
hátt.
Margaret Atwood er kana-
dísk og hefur áður sent frá
sér skáldsögur, Ijóð og smá-
sögur og er með virtustu
kvenrithöfundum í sinu
heimalandi. Ég hafði áður
lesið bók hennar „Bodily
Harm“ sem varð til þess að
síðan kaupi ég allt sem ég
rekst á eftir þennan höfund.
Með bókinni „The Hand-
maid’s Tale“ virðist hún ætla
að ná alþjóðlegri frægð og
verið er að búa til kvikmynd
eftir bókinni — hvort sem það
eru nú meðmæli eða ekki! En
ég mæli a.m.k. með þessari
bók hér með — verst að hún
skuli ekki vera til á (slensku.
Ms
46