Vera - 01.02.1990, Síða 22

konsertar eftir Mozart og Mendel-
sohn, vorsónatan eftir Beethoven
og sónata eftir Grieg. Ragnheiður
Sveinsdóttir spilaði með mér, en
hún var feikilega góður píanisti.
Árið eftir prófið giftum við Ingi
okkur og unnum bæði áfram í
hljómsveitinni. Eftir að ég eign-
aðist Guðrúnu dóttur mína 1958
treysti ég mér ekki til að halda
heimili og spila jafnframt í hljóm-
sveitinni. Sveinbjörn sonur minn
fæddist svo hálfu öðru ári seinna.
Ég er mjög þakklát fyrir þann
tíma sem ég eyddi heima með
börnum mínum ungum. Maður-
inn minn var tilfinningaheitur
hlustandi og kenndi mér best allra
að hlýða á tónlist. Hann og Hauk-
ur bróðir hans voru einhverjir
bestu músiknjótendur sem ég hef
kynnst. Ingi lést árið 1986.
Ég byrjaði svo aftur í hljóm-
sveitinni 1964 og hef unnið þar
óslitið síðan, en hljómsveitar-
starfið reyndist mér aldrei eins
auðvelt eftir að ég byrjaði aftur.
Hljómsveitin í dag er gjörólík
þeirri hljómsveit sem stofnuð var
1950. Aðeins fjórir hljóðfæraleik-
arar eru enn í fullu starfi af þeim
sem voru með frá upphafi. Margt
var erfitt framan af, laun kannski
greidd á tíu mánaða fresti, en hug-
sjónin var okkur stöðug hvatning.
Núna eru margir afbragðs hljóð-
færaleikarar starfandi og margt er
vel gert, en stemningin er önnur
og viðhorfin breytt.
Ég lít á Björn Ólafsson fiðlu-
leikara sem föður hljómsveitar-
innar. Hann var fágætur maður og
leiðari, hafði vald sem enginn
fann fyrir og misnotaði það
aldrei.
Eftirminnilegustu hljómsveit-
arstjórarnir eru þeir Olav Kiel-
land og Bohdan Wodiszco, sem
var aðalhljómsveitarstjóri á sjö-
unda áratugnum. Þeir mótuðu og
ólu hljómsveitina beinlínis upp.
Kielland var aðalstjórnandi á
fyrsta skeiði Sinfóníuhljómsveit-
ar íslands. Mörg okkar voru hálf-
gerðir amatörar, en hann laðaði
fram það besta hjá hverjum og
einum; konsertarnir voru svo
góðir að okkur fannst við vera
listamenn.
Sjálf er ég sátt við vinnu mína
gegnum árin. Starfið hefur veitt
mér lífsfyllingu og gefið mér allt
sem hægt er að gefa einni mann-
eskju.
Laufey Sigurðardóttir.
Fyrir 40 árum — nánar tiltekið
þann 9- mars 1950 — hélt Sin-
fóníuhljómsveit íslands sína
fyrstu tónleika. Var hljómsveitin
þá skipuð 39 hljóðfæraleikurum
og þar af voru 2 konur. Nú eru
þær þriðjungur hljómsveitarmeð-
lima og konsertmeistarinn — full-
trúi hljómsveitarinnar og andlit
hennar út á við — er Guðný Guð-
mundsdóttir.
Fjölgun kvenna í hljómsveit-
inni hefur gerst hægt og sígandi
og mest hefur hún orðið í
strengjahljóðfærum. Strengja-
deild hljómsveitarinnar skipa nú
22 hljóðfæraleikarar og þar af eru
13 konur. Er strengjadeildinni
skipt upp í fimm undirdeildir og
leiða konur þrjár þeirra. Guðný
konsertmeistari er leiðari í 1.
fiðlu, Helga Hauksdóttir leiðir 2.
fiðlu og Helga Þórarinsdóttir lág-
fiðlu. í viðtali við Gunnar Egils-
son skrifstofustjóra hljómsveitar-
innar kom fram að konur hafa
algjörlega séð um endurnýjunina
í strengjunum á undanförnum ár-
um og þeir fáu karlmenn sem þar
hafa komið við sögu eru flestir út-
lendingar. Karlmenn hafa hins
vegar verið nær einráðir í blástur-
hljóðfærunum ef undan er skilin
Lilja Valdimarsdóttir sem spilar á
horn. En konur sækja inn á svið
karla í hljóðfæraleik eins og víða
annars staðar og sagði Gunnar að
þær sæktu nú í auknum mæli í
blásturshljóðfærin. Sér væri aftur
á móti ekki kunnugt um nema
einn pilt sem stundaði nám í
fiðluleik.
Það kom fram hjá Gunnari að
þróunin hvað varðar fjölgun
kvenna í hljómsveitinni hefði ver-
ið brattari hér á landi en víða
erlendis. En hver er ástæðan?
„Þeir sem leggja fyrir sig hljóð-
Sinfóníuhljömsveitin 1953
færaleik hér á landi fara út í það af
löngun eða köllun. Það hefur
gengið erfiðlega að fá þetta metið
sem fullt starf þrátt fyrir að námið
sem að baki liggur sé eitthvert
dýrasta nám sem um getur. Til að
vera liðtækur þarf að byrja að læra
um 10 ára aldur og að loknu löngu
námi hér á landi tekur við dýrt
framhaldsnám erlendis. Þetta
fólk þarf þar að auki að kaupa sér
hljóðfæri dýrum dómum. Allt á
þetta sinn þátt í því að piltar leita
inn á önnur svið þar sem tekju-
horfur eru meiri. Stúlkur virðast
láta sig hafa það þó launin séu lág
og láta löngunina ráða.“
En þessu er ekki alls staðar eins
farið. Sagði Gunnar aö ýmsar
hljómsveitir erlendis hefðu sett
sér það markmiö að vera ein-
göngu með karlmenn. Ein þeirra
er Berlínarsinfónían. Fyrir nokkr-
um árum vildi þáverandi stjórn-
andi hljómsveitarinnar, Herbert
von Karajan, ráða konu í hljóm-
sveitina sem þótti mjög efnilegur
klarinettuleikari. En þá gerðist
það að meðlimir hljómsveitarinn-
ar stóðu upp allir sem einn og
neituðu að fá konu í hljómsveit-
ina. Vakti þetta miklar umræður
og gffurlega athygli en af því
hljóðfæraleikararnir eiga sjálfir
hljómsveitina komust þeir upp
með að hafna konunni og halda í
þá gömlu og úreltu hefð að vera
karlar einsamir. Og það eru þeir
enn.
Að lokum vildi Gunnar að það
kæmi fram að starf í Sinfóníunni
væri eitt af fáum störfum þar sem
fullt jafnréttrríkti, bæði launalega
og starfslega. Sagðist hann ekki
vita betur en að hljómsveitarmeð-
limum þætti það fullkomlega
eðlilegt og sjálfsagt.
— isg.
22