Vera - 01.02.1990, Side 34

Á s.l. áratug hefur ný fæðutegund
rutt sér til rúms víða á Vesturlönd-
um. Það er hið s.k. tofu (doufu
upp á kínversku) sem á íslensku
mætti kannski kalla baunaysting
eða baunaábrystir. Síðara nafnið
er ekki fjarri lagi því engin fæðu-
tegund líkist hinu austurlenska
tofu meir að útliti og ytri gerð en
hinir íslensku ábrystir. Fyrir
nokkrum árum var tofu illfáanlegt
á íslandi en það er kannski tím-
anna tákn að nú er nánast hægt að
ganga að því vísu í a.m.k. einum
íslenskum stórmarkaði — Hag-
kaupum í Kringlunni. Þar ættuð
þið að finna það í grænmetisborð-
inu.
Þó tofu sé nýtt af nálinni á Vest-
urlöndum þá hefur það verið út-
breidd fæðutegund á Austurlönd-
um í árþúsundir. Það er búið til úr
sojabaunum og er þar af leiðandi
ódýrt í framleiðslu, mjög ríkt af
prótíni en að sama skapi hitaein-
ingasnautt. Það er því kjörin
megrunarfæða. Að auki erþað ríkt
af vítamínum, steinefnum og járni
og — undarlegt nokk — inniheld-
ur meira af kalki en kúamjólkin!
Er því gjarnan hatdið fram að skál
af hrísgrjónum, kryddi og tofu sé
hin fullkomna máltíð; hrísgrjónin
sjái um trefjarnar, kryddið um
bragðlaukana en tofuið um allt
annað. Það er því ekki að ósekju
sem tofuið hefur verið kallað fæða
framtíðarinnar.
í þessu sambandi má geta þess
til frekari fróðleiks, að land sem
notað er til að rækta sojabaunir er
talið geta gefið af sér tuttugu sinn-
um meira magn af prótíni en jafn-
stórt land sem notað er til naut-
griparæktar. Svo haldið sé áfram
með samanburðarfræðin þá þarf
15 kg af kornprótíni til að fram-
leiða I kg af nautakjötsprótíni og
ríku þjóðirnar nota jafn mikið af
korni til að fæða dýr og hinar fá-
tæku til að fæða fólk. Það harm-
ræna við sojabaunaframleiðslu
víða í heiminum er svo að hún fer
til spillis. í Bandaríkjunum t.d. eru
baunirnar notaðar til að pressa úr
þeim olíu, sem er algerlega pró-
tínsnauð, en prótínin sitja eftir í
sojabaunakjötinu sem er notað til
að fæða nautgripi.
En hvernig og í hvað á svo að
nota þessa margrómuðu fæðuteg-
und? Notkunin ræðst af gerð
tofusins en til eru þrjár gerðir sem
taka mið af stinnleika þess —
mjúkt (silken), venjulegt (regular)
og stíft (firm). Mjúkt tofu má nota
í salatsósur, ídýfur, sósur og súpur
rétt eins og sýrðan rjóma eða
majonnes. Venjulegt og stíft tofu
er skorið í bita, marinerað, steikt,
soðið, bakað eða grillað og ýmist
borðað eitt sér með kryddaðri
sósu eða notað með grænmeti,
kjöti eða fiski. Þeim sem ekki eru
vanir tofu finnst það sjálfsagt
heldur bragðlítið eitt og sér, en
kostir þess eru ekki síst í því fólgn-
ir að það dregur mjög auðveldlega
í sig bragð af kryddi og öðrum
fæðutegundum sem það er eldað
með. Það er því upplagt fyrir feita
og pattaralega Vesturlandabúa
eins og okkur íslendinga að nota
tofu til að drýgja kjöt- eða fiskrétti
og slá þar með tvær flugur í einu
höggi; spara og borða hollan og
góðan mat. Það þarf varla að taka
það fram að grænmetisæturnar
komast vel af með tofu í staðinn
fyrir kjöt eða fisk.
Hér á eftir fara tvær tofuupp-
skriftir sem hvora um sig má nota
sem aðalmáltíð. Á önnur þeirra
sitthvað skylt við indverska mat-
reiðslu en hin er kínversk að upp-
runa. Báðar eru þær miðaðar við
u.þ.b. 4.
En áður en þið byrjið að elda er
rétt að benda ykkur á að tofu þarf
mjög litla suðu. f rauninni er nóg
að það hitni í gegn en það skaðast
heldur ekkert af því að malla ein-
hvern tíma.
Tofu með karrí og sveppum.
2 laukar, skornir smátt
2 hvítlauksrif, marin
2 tsk turmeric
1 tsk chilli-duft
1 tsk salt (má sleppa ef vill)
4 msk olía
1 laukur, skorinn í sneiðar
500 g sveppir, skornir í sneiðar
450 g tofu, skorið í teninga
sítrónusafi eða limesafi
Hrærið vel saman saxaða laukn-
um, hvítlauknum, turmeric,
chilli-duftinu ogsaltinu. Hitið olí-
una á pönnu og steikið þetta í eina
mínútu. Bætið niðursneiddum
lauknum og sveppunum saman
við og steikið við meðalhita þar til
ykkur finnst þetta því sem næst til-
búið. Hrærið íþessu á meðan þetta
er að mýkjast. Bætið tofutening-
unum saman við og steikið í 2-3
mínútur í viðbót. Áður en þetta er
borið fram er svolítil sítróna kreist
yfir eða — sem ekki er síðra — ör-
litlu limedjúsi drepiö á þetta.
Með þessum rétti er ágætt að
borða soðin hrfsgrjón og mango-
sultu (mango chutney).
Fiskur meö doufu (tofu)
í sterkri súrsœtri sósu.
500 g fiskflök, roðflett og skorin í
teninga (best er að nota stórlúðu
eða skötusel sem er þéttur í sér en
það má vel notast við ýsu eða
þorsk)
3 msk sojasósa
4 msk olía
1 púrrulaukur, skorinn í þunnar
sneiðar
2-3 sneiðar engiferrót, athýdd og
smátt söxuð (Rótin fæst víða
þurrkuð en í nokkrum stórmörk-
uðum er hægt að kaupa hana
ferska og þá er hana yfirleitt að
finna í grænmetisborðinu. Þá er
rétt að afhýða hana og frysta það
sem ekki er notað.)
1 hvítlauksrif, marið
400 g tofu, skorið í teninga
1 tsk salt
2 msk ljóst, þurrt sherrý
1 tsk sykur
1 msk chilli sósa (meira eða minna
eftir smekk)
2 msk vínedik
1/2 bolli vatn
skreytt með steinselju
1 msk af sojasósu er dreift yfir
fiskbitana og þeim leyft að draga
aðeins í sig sósuna. 3 msk af olíu
eru hitaðar á pönnu, fisktening-
arnir settir saman við og brúnaðir.
Takið fiskinn af pönnunni og legg-
ið hann til hliðar.
Hitið það sem eftir er af olíunni
á pönnunni. Setjið púrrulaukinn,
engiferinn og hvítlaukinn á pönn-
una og steikið í örstutta stund.
Bætið tofuteningunum saman við
og auk þess fisknum, saltinu,
sherryinu, sykrinum, því sem eft-
ir er af sojasósunni, chilli-sós-
unni, vínedikinu og vatninu. Lát-
ið suðuna koma upp en sjóðið síð-
an við vægan hita í u.þ.b. 10 mín-
útur.
Berið þetta fram heitt með hrís-
grjónum og skreytt með stein-
selju.
— *sg.