Vera - 01.12.1993, Qupperneq 45

Hefur Iívennalistinn brugðist verkalýðsforystunni?
Kvennalistinn hefur lengi barist fyrir því
að réttur hverrar manneskju til að geta séð
sér farborða verði viðurkenndur.
Þingkonur listans hafa því ítrekað flutt
frumvarp um að lágmarkslaun verði lög-
bundin. En þær hafa, því miður enn sem
komið er, talað fyrir daufum eyrum.
Annað baráttumál Kvennalistans er að
laun kvenna verði hækkuð til jafns við
laun karla. I því máli hafa konurnar ekki
haft erindi sem erfiði. Því nú í lok 20.
aldar stöndum við frammi fyrir þeirri
óþolandi og óafsakanlegu staðreynd að
laun kvenna eru 60% af launum karla. I
Þa2> vafóist ekki fyrir mér a2>
grei&a ályktuninni atkvæði mitt
og ég hugsaái me2> mér aé
konur í verkalýéshreyfingunni,
sem og a2>rar konur, hlytu a2>
fagna henni.
ljósi þessa þarf engan að undra að í álykt-
un landsfundar Kvennalistans 1993 skuli
vera minnst á laun kvenna og getuleysu
verklýðshreyfingarinnar til að jafna laun
kynjanna, en í ályktuninni stendur: „Eftir
áratuga baráttu eru íslenskar konur ennþá
með rúmlega 50% lægri tekjur en karlar.
Konur hafa ítrekað leitað eftir stuðningi
verkalýðshreyfingarinnar en án sýnilegs
árangurs. Getu- og viljaleysi hennar til að
takast á við launamisrétti kynjanna virðist
algert. Kvennalistakonur vilja standa vörð
um verkalýðshreyfinguna og félagslega
ávinninga hennar en hljóta um leið að vara
alvarlega við því skeytingarleysi sem þar
ríkir um hagsmunamál kvenna.
Verkalýðshreyfmgin er að falla á tíma og
því brýnt að hún taki starfshætti sína og
stefnumörkun til alvarlegrar endurskoðun-
ar.”
Það vafðist ekki fyrir mér að greiða
ályktuninni atkvæði mitt og ég hugsaði
með mér að konur í verkalýðshreyfing-
unni, sem og aðrar konur, hlytu að fagna
henni. Reyndar fannst mér að ályktunin
hlyti að vera stuðningur við konur í for-
ystu verkalýðshreyfíngarinnar gegn þeirn
körlum í hreyfmgunni sem hafa ekki viljað
framfylgja lögum um sömu laun fyrir
sömu/sams konar/sambærilega vinnu. En
þar skjátlaðist mér hrapallega einu sinni
sem oftar. Á bls. 2 í Tímanum þann 9.
nóvember sl. er rætt við nokkrar konur í
< /(e/ya Úa j/kerár/éí/er á/yj/fíw
forystusveit verkalýðshreyfingarinnar í
tilefni af ályktuninni. Viðbrögð kvennanna
eru undarleg og í hæsta móta óviðeigandi:
Þórunni Sveinbjörnsdóttur og Hansínu
Stefánsdóttur ber saman um að hvorki
Kvennalistinn né aðrir kvennahópar standi
við bakið á þeim og
Þórunn bætir við að
Kvennalistinn hafi
aldrei boðið þeim
stuðning sinn. Þær
vísa því frá að
verkalýðshreyfingin sé
skeytingarlaus um
hagsmunamál kvenna.
Mig undrar ekki leng-
ur hve laun sóknar-
kvenna eru lág, nú
þegar formaður
Sóknar hefur upplýst
að hún situr og bíður
eftir heimboði
Kvennalistans. Orð-
rétt sagði Hansína:
„Fæðingarorlof er
komið til fyrir tilstilli
okkar, sama má segja
um rétt til að vera
heima vegna veikinda barna og reyndar
man ég ekki eftir neinum félagslegum rétt-
indum sem verkalýðshreyfíngin hefur ekki
barist fyrir.” Þórunn skýrir launamun kynj-
anna að miklu leyti á þann hátt að konur
vinni styttri vinnudag en karlar. Að vísu
andmælir hún ekki þeirri bláköldu
staðreynd að daglaunataxtar eru of lágir.
Orð Rögnu Bergmann sýna vel ráðaleysi
kvennanna, en eftir henni hefur blaðið að
forystukonur í verkalýðshreyfíngunni ætli
að koma saman í vikunni til að mótmæla
ályktun Kvennalistans. Orðrétt er haft eftir
Rögnu: „Mér fínnst það vera alvarlegt mál
að Kvennalistinn skuli samþykkja slíka
ályktun. Reyndar hef ég ekki orðið vör við
að þær hafi sýnt mikinn áhuga á launa-
málum til þessa.” Skítkast á borð við þetta
er varla svaravert, en þó bendi ég á 1. mgr.
í þessu bréfi og spyr hvernig verka-
lýðsleiðtogi til margra ára getur verið svo
illa að sér í þjóðmálunum?
Ályktun Kvennalistans er ekki
tilkomin vegna árangursleysis Kvenna-
listans við samningaborðið heldur vegna
árangursleysis forystu verkalýðshreyfing-
arinnar. Þegar ómaklega er ráðist að manni
er sjálfsagt að bera hönd fyrir höfuð sér.
En fólk sem sækist eftir því að vera í
forystu fyrir launafólk verður að hafa þann
þroska til að bera sem þarf til að geta
greint á milli ómaklegrar árásar og rétt-
mætrar gagnrýni. Það er hverjum manni
hollt að líta annað slagið í eigin bann og
ekki sakar að muna að sjálfsgagnrýni er
fágætt banamein. Sem betur fer, fyrir
andlega heilsu mína,
hef ég ekki þurft að
lesa um neikvæð
viðbrögð þeirrar
konu sem gegnir
formennsku í mínu
stéttarfélagi við
ályktun Kvenna-
listans og er ég
henni þakklát fyrir
það.
Kvennalistinn
hefur bent á að
launamun kynjanna
er að hluta hægt að
skýra með því að
konur vinna frekar
en karlar hlutastörf.
En það sér hver
heilvita maður að þá
skýringu er ekki
hægt að teygja upp í
40%, eins og Þórunn ýjar að.
Þær Hansína, Ragna og Þórunn eru
allar í forystu hreyfínga þess launafólks
sem hefur lægst launin. Það fólk hefur
mátt þola mikla kjaraskerðingu í tíð
núverandi ríkisstjórnar. Breytingarnar á
Landakoti bitnuðu harkalega á ræstinga-
konum sjúkrahússins. Mörgum þeirra var
sagt upp starfi og ekki nóg með það, held-
ur var þeim sýnd sú lítilsvirðing að vera
sagt upp á þeirri lorsendu að þær „ofræstu”
sjúkrahúsið. Á minni tungu kallast það að
vera sagt upp vegna þess að ekki eigi
lengur að halda úti atvinnubótavinnu. Hvar
var formaður Sóknar, Þórunn Svein-
björnsdóttir, meðan á þessu stóð? Mig
rekur ekki minni til hávæna mótmæla eða
blaðagreina forystu Sóknar þegar
ræstingakonumar voru sendar út á guð og
gaddinn á tímum mikils og aukins atvinnu-
leysis. Aftur á móti eru mér enn í fersku
minni mótmæli þingkvenna Kvennalistans,
m.a. í utandagskrárumræðum sem þær
óskuðu eftir. Sókn notaði ekki það tæki-
færi til að vekja athygli almennings á
stöðu Sóknarkvenna með því, t.d. að efna
lil fundar fyrir utan Alþingishúsið og ekki
var þá boðað til fundar til að taka undir
með Kvennalistanum. Laun ræstinga-
kvenna í skólum voru lækkuð þegar ríkis-
Q
Ljósm. Þórdís Ágústsdóttir
45