Vera - 01.08.1999, Blaðsíða 23

Grímseyjar. Þá var Sæunn 17 ára. Foreldrar
hennar eignuðust nlu börn og eru sex þeirra á
lífi. Ásgeir er líka Ólafsfirðingur. Hann var bæj-
arritari á Ólafsfirði I yfir 20 ár og var einn af
átta stofnendum útgerðarfyrirtækisins Sæ-
bergs á áttunda áratugnum. Þar vann hann um
tíma áður en hann kom yfir ( fjölskyldufyrir-
tækið.
Ég var orðin fertug þegar þetta byrjaði,
hafði verið húsmóðir fram að því og lít alltaf á
mig sem húsmóður. Það er fátt sem veitir mér
meiri ánægju en að gleðja fólkið mitt með
góðum mat. Við Ásgeir giftumst ung og eign-
uðumst þrjá stráka á árunum 1963 til 1967,
Ásgeir Loga, Axel Pétur og Frímann, og 1977
fæddist Kristján Ragnar. Á sama tíma byggð-
um við stórt hús og ég lagði mitt af mörkum
með því að taka menn í fæði, t.d. vinnuflokka
sem hér voru við ýmsar framkvæmdir. Ég eign-
aðist llka prjónavél og prjónaði nærfatnað,
peysur, húfur o.fl. sem ég seldi bæði inn á Ak-
ureyri og suður I Hagkaup. Þegar eldri strák-
arnir komust á unglingsár lögðum við saman I
púkk og létum smíða fyrir okkur trillu, Kristján
ÓF 51. Þetta hafði lengi verið draumur hjá okk-
ur þvl það er sjómannsblóð I æðum okkar,
tengdafaðir minn Ás-
Með mömmu sinni, Petru Rögnvaldsdóttur. „Mamma hefur verið okkur ótrúlegur
bakhjarl og hún taldi i mig kjark þegar henni fannst ég vera að svigna."
menn til að róa en var sjálf I landi að verka.
Þetta varð til þess að við náðum að halda bátn-
um en ég hef aldrei I lífinu þurft að taka ann-
að eins á," segir Sæunn og þá er nú mikið
sagt. „Þetta var hörð útivist, ég stóð við fast að
því allan sólarhringinn auk þess sem þetta var
mikill snjóavetur og frosthörkur miklar. Þegar
ég kom heim var ég auðvitað uppgefin og út-
tauguð og á þessum tlma voru strákarnir farn-
ir I menntaskóla og háskóla. Við stóðum því á
krossgötum og maðurinn minn spurði hvort
við ættum ekki bara að láta staðar numið, selja
bátana og kaupa
geir Frímannsson var
t.d. lengi farsæll skip-
stjóri hér á Ólafsfirði.
Strákarnir tóku þetta
mjög alvarlega og
sýndu mikla ábyrgðar-
kennd. Frímann seldi
t.d. mótorhjól sem hann hafði fengið I ferm-
ingargjöf og þeir neituðu sér um bíóferðir I
nærri heilt ár. Vorið sem við byrjuðum að róa
réði Axel Pétur sig I kaupavinnu inn I Fljót til að
vera varaskeifa ef ekkert myndi nú fiskast. Frí-
mann fór I frystihúsið en við Ásgeir Logi fórum
á sjóinn. Þegar við komum I land mættu Frl-
mann, Ásgeir maðurinn minn, og mamma,
sem þá var komin fast að áttræðu, og við
spyrtum allan fiskinn sjálf en þá fékkst gott
verð fyrir skreið I Nígeríu."
Mæðginin fiskuðu vel og 1982 ákváðu þau
að kaupa stærri bát, Sæunni ÓF 7. Strákarnir
unnu fyrir menntaskólanámi sínu og fyrir dvöl
sem skiptinemar I Ástralíu. Á veturna keypti
Sæunn 30 kassa úr hverri löndun hjá togurun-
um og þau hjón flöttu fiskinn og söltuðu I litl-
um skúr sem þau fengu lánaðan.
„1985 vorum við orðin illa stödd með af-
borganir af stærri bátnum og þá ákvað ég að
fara með hann á vetrarvertíð norður I Grímsey.
Ég tók yngsta strákinn með og réði þrjá unga
Mamma kippadi ineð mér liausa og
við Asgcir hengdum |>á upp í hjallana
cldsnemma á morgnana, áður cn hann
fór í vinnu. Við mamma áttuin góða
tíina sainan yl'ir hausunum.
okkur t.d. sumar-
bústað. En ég var
ekki á þvl að
hætta, spurði
hann einfaldlega:
„Sérðu mig I sum-
arbústað?" Það
voru ekki höfð fleiri orð um það og við réð-
umst I að byggja fyrsta verkunarhúsið okkar,
150 m2 að stærð."
Þegar þessi ákvörðun var tekin fór boltinn
að snúast hraðar. Sæunn fór að viða að sér
meiri fiski en þau héldu áfram að verka hann
sjálf. Þegar mest var að gera réði hún fólk til
aðstoðar en það var ekki fyrr en 1988 að hún
réð fólk I fasta vinnu. „Mamma kippaði með
mér hausa og við Ásgeir hengdum þá upp I
hjallana eldsnemma á morgnana, áður en
hann fór I vinnu. Við mamma áttum góða tíma
saman yfir hausunum. Þá sagði hún mér sögur
en hún er fróð og vel lesin og man gamla tím-
ann vel þar sem hún ólst upp við vinnu frá
blautu barnsbeini. Mamma hefur verið okkur
ótrúlegur bakhjarl og taldi I mig kjark þegar
henni fannst ég vera að svigna."
æunn segir að fyrirtækið hafi þróast og
vaxið stig af stigi og hvað tekið við af
öðru án þess að það væri planað fyrir-
fram. 1989 keyptu
þau gott fiskverkun-
arhús af þrotabúi
fyrirtækis sem hafði
ætlað að verka kaví-
ar I Ólafsfirði. Þar
komu þau upp að-
stöðu til að þurrka
saltfisk á Brasilíu-
markað. Þau keyptu
llnubátinn Ásgeir
Frímanns 1990 og
þurftu líka að kaupa
fisk á mörkuðum.
Þurrkaður saltfiskur hefur síðan verið uppistað-
an I framleiðsluvöru fyrirtækisins. Ásgeir Frí-
manns var seldur fyrir nokkrum árum en um
áramótin keypti fyrirtækið Kristján ÓF 51, 240
tonna línuskip.
Af strákunum er það að segja að eftir stúd-
entspróf fór Ásgeir Logi I sjávarútvegsfræði I
Tromsö, Axel Pétur lærði kvikmyndagerð I
Frakklandi og Frímann lærði lögfræði I tvö ár.
Kristján Ragnar fór til Barcelona að læra spæn-
sku eftir stúdentspróf. „Þeir lærðu það sem þá
langaði til og við hvöttum þá til þess, en síðan
komu þeir aftur að fyrirtækinu. Reyndar fór
Ásgeir Logi úti I pólitík og er nú varaþingmað-
ur fyrir Sjálfstæðisflokkinn og bæjarstjóri I
Ólafsfirði. Axel Pétur er framkvæmdastjóri Sæ-
unnar Axels ehf. og Frlmann selur fyrir Valeik,
útflutningsfyrirtækið okkar I Hafnarfirði, og
kaupir inn fisk fyrir okkur."
Sæunn seldi saltfiskinn I gegnum Samtök
íslenskra fiskframleiðenda (SlF) fyrstu árin en
hún étti þátt I þvi að rjúfa skarð I einokunar-
múrinn sem saltfisksalan var I á þessum árum.
Málið byrjaði þegar Ásgeir Logi var að skrifa
lokaritgerð um skreiðar- og saltfisksölu við
sjávarútvegsháskólann. „Þegar hann var að
afla efnis I ritgerðina ferðaðist hann um Evrópu
og þá vöknuðu hjá honum ýmsar spurningar.
Hann hringdi I mig og ég fór að spyrja óþægi-
legra spurninga innan SlF. Þá var farið að stja-
ka við mér og ég var ekki lengur „elsku kerl-
ingin þeirra" eins og áður. Mér var hreinlega
sagt að vera ekki að skipta mér af því sem mér
kæmi ekki við. Ég var þó bara að spyrja um
markaðsmál, t.d. hvort hagstæðara væri að
verka lltinn fisk eða stóran I það og það skipt-
ið. Þetta endaði með því að ég sagði mig úr
samtökunum I febrúar 1992 og fékk leyfi frá
utanríkisráðuneytinu til að flytja út gám og
gám. Fljótlega eftir það brotnuðu samtökin
upp og útflutningur á saltfiski var gefinn
frjáls."
V E R A •
23