Ljósmæðrablaðið - 15.11.2004, Blaðsíða 16

Notkun metronidazols
eftir fæðingu
Inngangur
Metronidazol (Flagyl) er öflugt sýkla-
lyf gegn loftfælnum sýklum. Lyfið má
nota á öðrum eða þriðja hluta með-
göngu ef aðrar lyfjameðferðir duga
ekki, en ekki á fyrsta hluta meðgöngu
vegna skaðlegra áhrifa á fóstur en lyfið
getur m.a. framkallað vanskapanir sé
það tekið á þessum tíma [1-3]. Sé lyfið
notað eftir barnsburð, þá fer það
auðveldlega yfir í brjóstamjólk og getur
valdið óþægindum. Varðandi nýbura
eru skiptar skoðanir um ágæti lyfsins,
sumir telja í lagi fýrir konur að nota
lyfið þótt þær séu með barn á brjósti
[4], aðrir telja í lagi að nota lyfið, sé
það notað í litlum skömmtum [5] þegar
enn aðrir telja að lyfið ekki ætti að nota
ef kona sé með barn á brjósti [6]. Úttekt
á tíðni aukaverkana af völdum lyfsins
sýnir að slíkt kemur fram í um 12% til-
fella. Algengustu aukaverkanirnar eru
niðurgangur sem getur leitt af sér óþol
gegn laktósa [7], einnig er talið að lyfið
geti valdið stökkbreytingum.
Vegna mismunandi upplýsinga um
áhrif lyfsins á nýbura eru hér þijú dæmi
um notkun lyfsins tekin fyrir. Dæmin
sýna glögglega hvað það skiptir miklu
máli að skoða forsendur lyfjagjafar. í
þessu tilfelli skiptir magn bijóstamjólk-
ur og virkni mjólkurkirtlanna öllu máli
tyrir hve mikið magn af lyfi barnið fær:
í upphafi brjóstagjafar
Barn móður (60 kg) er tekið með keis-
araskurðaðgerð og í kjölfar aðgerðar-
innar fær móðirin 600 mg metronida-
zol, tvisvar eftir aðgerð til að fyrir-
byggja sýkingu.
Lyjjastyrkur móður: 600 mg í tvígang
samsvarar 1200 mg eða 20 mg/kg.
Mælingar sýna að þetta magn gefi blóð-
þéttni sem samsvarar um 20 pg /mL.
Lyfjastyrkur barns: Gefum okkur að
barnið sé u.þ.b. 3 kg og fái um 50-60
mL brjóstamjólk á dag, íyrstu tvo dag-
ana. Blóð: Brjóstamjólk hlutfall metr-
onidazols er um 1:1. Barnið fær því um
20 mL/kg/dag brjóstamjólk, eða um 20
x 20 = 400 pg/kg/dag.

Höfundar
Olöf Þóra Sveinbjörnsdóttir;
Ijósmóðir, Heilbrigðisstofnun
Suðurnesja og
Sveinbjörn Gizurarson, lyfjafraeðingur;
Lyfjafræðideild Háskóla íslands og
Lyfjaþróun hf.
Báðleggingar: Samkvæmt ofan-
nefndu þá innbyrðir barnið um 2% af
því magni sem móðirin fær, þegar tekið
er tillit til þyngdar barns og móður.
Ekki er þörf á því að móðir minnki eða
stöðvi brjóstagjöf á meðan lyfja-
skammturinn er tekinn inn.
Tveimur — þremur döcum
eftir fæðingu
Barn móður (60 kg) er tekið með keis-
araskurðaðgerð og í kjölfari aðgerðar-
innai fær móðirin 600 mg metronida-
zol, tvisvar, 3 dögum eftir aðgerð vegna
sýkingar.
Lyjjastyrkur móður: 600 mg í tvígang
samsvarar 1200 mg eða 20 mg/kg.
Mælingar sýna að þetta magn gefi blóð-
þéttni sem samsvarar um 20 pg/mL.
Lyjjastyrkur barns: Gefum okkur að
barmð sé u.þ.b. 3 kg og fái um 150-200
mL brjóstamjólk á dag, á degi 3 og 4.
Blóð: Brjóstamjólk hlutfall metronida-
zols er um 1:1. Barnið fær því um 60
mL/kg/dag brjóstamjólk, eða urn 60 x
20 = 1200 pg/kg/dag.
Ráðleggingar: Samkvæmt ofan-
nefndu þá innbyrðir bamið um 10% af
því magni sem móðirin fær, þegar tekið
er tillit til þyngdar barns og móður. Sé
barnið léttara en 3 kg, en fær um 150-
200 mL mjólk á dag, þá er ekki mælt
með lyfjanotkuninni nema undir eftir-
liti. En sé barnið þyngra en 3 kg, en fær
sama mjólkurmagn, þá er ekki þörf á
því að móðir minnki eða stöðvi brjósta-
gjöf á meðan lyljaskammturinn er tek-
inn inn.
Eftir u.þ.b. I mánuð
Kona (60 kg) sem hefur verið með barn
sitt á brjósti i u.þ.b. einn mánuð, sýkist
og fær ávísað metronidazol, 200 mg,
þrisvar á dag í fimm daga.
Lyjjastyrkur móður: 200 mg þrisvar
á dag samsvarar 600 mg á dag eða 10
mg/kg/dag. Mælingar sýna að þetta
magn gefi blóðþéttni sem samsvarar
um 10 pg/mL (5-17 pg/mL).
Lyjjastyrkur barns: Gefúm okkur að
barnið sé u.þ.b. 6 kg og fái um 600 mL
brjóstamjólk á dag. Blóð: Brjóstamjólk
hlutfall metronidazols er um 1:1.
Barnið fær því um 150 mL/kg/dag
brjóstamjólk, eða um 150 x 10 = 1500
pg/kg/dag (1,5 pg/kg/dag).
Ráðleggingar: Samkvæmt ofan-
nefndu þá innbyrðir barnið um 15% af
því magni sem móðirin fær, þegar tekið
er tillit til þyngdar barns og móður.
Æskilegt er að móðir minnki eða stöðvi
brjóstagjöf á meðan lyfjaskammturinn
er tekinn inn.
Heimildalisti
1. Briggs GG, Freeman RK and Yaffe SJ. ln:
Drugs in Pregnancy and Lactation 4th
Edition. A Reference guide to fetal and
neonatal risk. Williams & Wilkins,
Baltimore p. 585-589, 1994
2. Beard CM, Noller KL, O’Fallon WM.
Kurland LT and Dockerty MB. Lack of
evidence for cancer due to use of
16 Liósmgðrablaðið nóvember 2004