Ljósmæðrablaðið - 15.11.2004, Blaðsíða 36

Ljósmœðw œfa handbragðið við saumaskapinn.
• Ekki er alltaf hægt að greina skaða á
sphincter með berum augum og því
er mikilvægt að skoða allar konur
rectalt fyrir saumaskap til að meta
rifuna, jafnvel þótt rifan virðist ekki
djúp eða nái langt niður sbr. hnappa-
gatarifan.
• Mælt er með „overlap“ aðgerð við
saumaskap á sphinctervöðvaþráðun-
um en ekki svokallaða „end to end“
aðferð.
• Dr. Sultan lagði mikla áherslu á að
greina 3. gr. rifu. Það vill loða við
ljósmæður að það sé ekki góð ljós-
móðir sem „láti“ konuna rifna niður í
sphincter. Aðallatriðið er að greina
rifuna svo konan sé vel saumuð og
meðhöndluð. Það er alvarlegra að
missa af þessum rifum en að „láta“
konuna rifna.
• Við svokallaðar „vasarifur“ (húð í
spöng heil en djúp rifa fyrir innan
sem gæti náð niður í sphinctervöðv-
ann) getur verið nauðsynlegt að
klippa spöngina til þess að betur
gangi að greina og sauma rifuna.
• Mikil aukning er á lögsóknum í Bret-
landi vegna afleiðinga þess að grein-
ing á rifu hefur verið röng hjá ljós-
móður/lækni. Lögð var áhersla á
góða skráningu og lýsingu jafnvel
með teikningu. Telji ljósmóðir að
ekki þurfi að sauma rifu ætti hún að
Sigríður og Agústa einbeittar á svip.
fá álit annarrar ljósmóður og skrá
ákvörðun sína. Ef konan neitar að
vera saumuð þarf undirskrift hennar.
• Rætt var hvort sleppa ætti að sauma
einfaldar rifur. Ekki var mælt með því
nema ef eingöngu húð er rifin og ekki
blæðir. Engin rannsókn er til sem
sýnir að það sé betra að sauma ekki.
Hættan er að missa af rifum sem eftir
á að hyggja hefði átt að sauma.
Áhættuþættir
Ræddir voru nokkrir áhættuþættir:
• 6 % hærri tiðni fyrir hvert aldursár
konunnar.
• Hærri tíðni hjá konum af asískum
uppruna og lægri tíðni hjá konum af
afrískum uppruna.
• Hærri tíðni við aukna þyngd barna.
• Hærri tíðni hjá frumbyrjum.
Saumaskapur
Við sáum myndband af aðferð við
saumaskap og í lokin æfðum við okkur
á gínum með alls konar rifum. Mælt var
með Vicryl 2/0 rapide í allar 2. gráðu
rifur og episitomiur.
Nokkur atriði sem hafa ber í huga :
• Sauma eins fljótt og hægt er eftir
fæðingu (minni sársauki og minni
hætta á sýkingu)
• Ekki hafa konuna í stoðum, ef mögu-
legt er, heldur með fætur á rúminu
(sést betur hvernig rifan fellur
saman) og í þægilegri stellingu.
• Hafa gott ljós.
• Ekki vera hrædd við að kalla eftir áliti
annarrar ljósmóður, engin skömm að
því.
• Lögð var áhersla á að deyfa vel áður
en byrjað var að sauma, nota 20 ml
Lidocain (Kona gleymir hríðaverkj-
unum en síður sársauka tengdum
saumaskap!)
• Þreifa rectalt fyrir og eftir saumaskap.
• Samkvæmt rannsókn Kettle, Hills,
Jones, Darby, Grey og Johanson er
ráðlagt að sauma áframhaldandi
sauma eingöngu (ekki kappmella) í
vagina og ekki nota einstaka hnúta-
sauma t.d. í djúpið. Áframhaldandi
saumur veldur minni sársauki og
herping. Notað er minna magn af
saurn og því eyðist hann fyrr og þ.a.l.
verður minni bólga/bjúgur.
• Hnýta 2-1-1 , varist að herða ekki um
of. Saumað áframhaldandi fram
vagina að hymen og fyrir ffaman
hymen (styrktarsaumur sitt hvorum
megin). Áfram með nálina niður í
djúpið. Áframhaldandi saurnur þar og
endað neðst.
Lokað subcutant ekki intracuntant og
nota frekar stór spor. Hnýtt efst fyrir
innan hymen með Aberdeen hnúti (
endinn tekinn í gegn um lykkju x2 og
síðan dreginn alveg í gegn).
• Muna góða skráningu.
Þrátt fyrir níutíu og fimm ára sam-
eiginlegan starfsaldur fannst okkur
námskeiðið mjög gagnlegt og greinilegt
að enn er hægt að bæta við þekkingar-
grunn ljósmæðra á þessu sviði.
Að lokum má geta þess að á næsta
ári stendur til að sömu kennarar haldi
samskonar námskeið hér á Íslandi bæði
fyrir ljósmæður og lækna.
Agústa Kristjánsdóttir
Birna Gerður Jónsdóttir
Kristín Viktorsdóttir
Sigríður Þórhallsdóttir.
Heimildir:
Kettle, C., Hills, RK., Jones, P., Darby.
L.,Grey, R., Johanson, R. Continuous
versus interrupted perinéal repair with
standard or rapidly absorbed sutures after
spontaneous vaginal birth: a randomised
controlled trial.
Lancet 2002 ,359:2217-23.
Birna Gerður Jónsdóttir, Sigríður Þórhalls-
dóttir, Ágústa Kristjánsdóttir og Kristin
Viktorsdóttir.
36 Ljósmæðrablaðið nóvember 2004