Ljósmæðrablaðið - 15.06.2005, Blaðsíða 49

María með Ijósubömin Svein og Guðríði á fermingardaginn.
Maríu ljósu á þann hátt að hún hefði
Vei'ið „ sterkur persónuleiki, bráðgreind
°g frábær að dugnaði...“
Fyrir nær hálfri öld hitti ég Maríu
Ijósu fyrst. Það var þegar ég flutti til
Sauðárkróks árið 1960 með fjölskyldu
minni frá Svíþjóð. Ég var að verða
\ fimm ára og ég átti einn bróður á öðru
ari. Maria tók á móti tvíburasystkinum
mínum, sem bæði voru 14 marka, fljót-
iega eftir komu okkar á staðinn.
María bar virðingu fyrir börnum og
vildi að fólk ætti þau sem flest. María
Passaði okkur systkinin þegar mamma
°g pabbi fóru á ball. Við hlökkuðum
alltaf til, því þá var svo gaman hjá okk-
Ur Kalla og tvíburunum. Hún spilaði
við okkur og byggði með okkur hús og
háa turna úr spilunum, leyfði okkur að
gfeiða og flétta hennar síða hár. Og hún
sagði okkur sögur og kenndi margt.
Sagnabrunnurinn var oft garðurinn
hennar á Suðurgötunni, þar sem þrestir
verptu, fóru í berin og áttu í baráttu við
ketti. Sögur hennar voru gjarnan um
ðýr. Ég man eftir sögu af grárri fallegri
^isu sem gaut mörgum kettlingum og
ffásögnin var um hvernig þeir færu all-
lr á spena og hvernig kisa þvæði þeim
öllum.
María gat verið hvatvís, hún hafði
skoðanir og lét þær í ljósi. Hún kenndi
mér margt sem barni, t.d. það að manni
®«i ekki að vera sama um hvað maður
vddi, maður ætti að segja frá því.
^annig svaraði hún mér og Lollu vin-
konu minni þegar við vorum í heim-
sokn hjá henni og gátum ekki svarað
einfaldri spurningu um hvort við vild-
Urn djús eða mjólk; okkur var sama.
fetta atvik stendur ljóslifandi í minn-
lngunni og kemur upp aftur og aftur,
kannski þegar mér finnst ég ekki hafa
komið vilja mínum á framfæri. Þannig
•T'iðlaði María líka af reynslu sinni um
Ijósmóðurstarfið löngu síðar, þegar ég
'eysti hana af í nokkrar vikur á Krókn-
um.
I minningunni er María sterk kona.
'ffir henni er birta og í vinnunni bar
kún hvítan faldinn og þannig sé ég hana
fyrir mér. Hún kom oft við heima, fyrst
ól að vigta og seinna fékk hún barnafot
ttl að gefa annarri móður sem á þurfti
að halda. Það var alltaf gaman að hlusta
a hvað þær mamma voru að tala um og
eg held að ég hafi aldrei vikið frá þeim
ttl að fara út að leika.
, Eg var svo heppin að eiga kindur hjá
Afna og Rannveigu Hansen sem voru
’tteð fjárbúskap rétt við sjúkrahúsið á
Sauðárkróki, þar sem ég átti heima.
Stundum kölluðu þau á Maríu til að
hjálpa við sauðburðinn. Þessir vinir
mínir hafa einnig hafa kvatt þennan
heim fyrir meira en áratug. Blessuð sé
minning þeirra. Árni var nákvæmlega
50 árum eldri en ég og hefði orðið 100
ára 19. desember á þessu ári og töluð-
um við oft um þessi tímamót í lífi okk-
ar.
Auðvitað var ég af lífi og sál í sauð-
burðinum á vorin, sat yfir og hljóp svo
og hringdi og lét vita þegar einhver var
að bera og stundum hjálpaði ég til, af
því ég var með svo litla hendi, ef vit-
laust bar að. Var svo með í heyskap á
sumrin. Eitt sumarið kallaði María ljósa
í mig þar sem ég var á leið heim, beint
úr heyskapnum. Erindið var að kynna
mig fyrir dótturdóttur sinni sem var ný-
fædd. Hún stóð í dyrunum á sjúkrahús-
inu og færði mér bamið í hendur. Eins
og gefur að skilja hafði þetta mikil áhrif
á mig níu ára stelpuna. Ég man þessa
stund eins og hún hefði gerst í gær,
gleðin að vera með þeim þarna í sumar-
birtunni, lyktin, kyrrðin - allt er þetta
sveipað hugarljóma.
Það er erfitt að segja hvað veldur
starfsvali, en líklega hafði María áhrif á
mitt val, kannski var þarna ómeðvitað,
komin í barnsvitundina hugsunin um að
vilja verða ljósmóðir.
Það er óhætt að segja að María ljósa
hafi sett svip á bæinn Sauðárkrók, þar
sem hún gekk um allt í hvaða veðri sem
var. Og eins og þessi sama dótturdóttir
sem nú er hjúkrunarfræðingur sagði í
minningargrein í Morgunblaðinu, þá
einkenndist lífið á heimili hennar á
Suðurgötu 9 af ... „ljósmóðurstarfi
ömmu, mikið var um gestagang og
amma oft kölluð út í vitjanir og fæðing-
ar á öllum tímum sólarhringsins. Ekki
var leitað til ömmu aðeins sem ljós-
móður heldur einnig sem hjálparhellu í
nauðum margra og brást hún alltaf
skjótt og vel við og leysti hvers manns
vandræði eftir bestu getu“.
Með Maríu fór ein af okkar merk-
ustu ljósmæðrum sem á fyrri hluta síð-
ustu aldar unnu við allt aðrar aðstæður
en þekkjast í dag. Vitneskja þeirra og
reynsla geymast í minningum kynslóð-
anna. Þar býr arfur okkar ljósmæðra
sem við byggjum störf okkar á. Guð
blessi minningu þeirra allra.
Ólöf Ásta Ólafsdóttir
lektor í Ijósmóðurfrœði
og forstöðumaður náms
í Ijósmóðurfrœði.
Ljósmæðrablaðið júní 2005 49