Akranes - 01.01.1952, Blaðsíða 4

„GULLFAXl“ yfir Reykjavík.
af sínum aLkunna dugnaði. Sumarið 1928
er starfrækt ein fjögra farþega JUNKERS
sjóflugvél, en næstu þrjú sumur eru tvær
flugvélar notaðar. 1 byrjun eru það út-
lendingar, sem annast bæði flugstjórn og
eftirlit flugvélanna en síðar taka íslend-
ingar við þessum störfum, flugmennimir
Sigurður Jónsson og Bjöm Eiríksson og
vélamennimir Gunnar Jónasson og Björn
Ólsen.
Þetta félag, Flugfélag Islands m\ 2,
starfar í fjögur sumur, 1928—1931, en
verður þá að hætta vegna fjárhagsörðug-
leika. Síðasta sumarið, sem félagið starf-
aði, varð það fyrir þvi óhappi að báðum
flugvélum þess hvolfdi við legufærin,
annarri á Reykjavíkurhöfn en hinni á
Akureyrarpolli. Áttu þessi óhöpp mikinn
þátt í því að félagið neyddist til að hætta
störfum.
Rekstur félagsins var all umfangsmikill
þau ár, sem það starfaði. Flugvélar þess
flugu um 180 þús. km., lentu á 40—50
stöðum víðs vegar við landið og með þeim
ferðuðust um 2600 farþegar. — Heildar-
reksturkostnaður félagsins mun hafa num-
ið mn hálfri milljón króna.
Nú verður aftur hlé á flugferðum hér
á landi um nokkurra ára bil. ’Ýmsir er-
lendir flugmenn leggja þó leið sína til
Islands á ferðum sínum um Norður
Atlantshafið. Nöfn eins og Ahrenberg,
Balbo, Cramer, Grierson, Lindbergh og
von Gronau eru minnistæð flestum Is-
lendingum, sem náð hafa þrítugsaldri. —
Hingaðkoma þessara frægu manna hefir
vafalítið gert sitt til að vekja, eða a. m. k.
halda við, þeim áhuga fyrir flugtækninni,
sem nú var að vakna hjá íslenzkum æsku-
mönnum.
3. júni 1937 er Flugfélag Akureyrar
h.f. stofnað á Akureyri, Hvatamaður að
stofnun þess var Agnar Kofoed-Hansen,
þá nýkominn heim að loknu flugnámi í
Danmörku. Hann mun fyrst hafa reynt
að koma af stað slíku félagi í Reykjavik
en Reykvíkingar verið vantrúaðir á mögu-
leikana með tilliti til fyrri reynslu.
Flugfélag Akureyrar hóf starfsemi sína
2. maí 1938 með einni 3—4 farþega sjó-
flugvél. Rekstur félagsins gekk vonum
framar og verkefnin fóru ört vaxandi. —
Snemma árs 1940 varð það óhapp að flug-
vélinni hvolfdi á Skerjafirði og laskaðist
hún svo mikið að viðgerðin tók marga
mánuði. Var þá ákveðið að festa kaup á
annarri flugvél af sömu gerð en til þess
þurfti aukið fjármagn. Var þess aðallega
aflað í Reykjavák og var aðsetur félagsins
flutt til Reykjavíkur og nafni þess breytt
i Flugfélag Islands h.f.
Starfsemi félagsins jókst nú hröðum
skrefum. Árið 1942 eignaðist félagið fyrstu
tveggja hreyfla flugvélina (8 farþega), og
árið 1944 fyrsta Catalina flugbátinn (22
fariþega).
Árið 1944 er stofnað hér annað flug-
'félag, Loftleiðir h.f., og byrjar það starf-
semi sína með einni /j.ra farþega sjóflug-
vél. Strax á sama ári keypti félagið einnig
tveggja hreyfla Grumman flugbát.
Bæði félögin, Flugfélag Islands og Loft-
leiðir, auka svo starfsemi sína jafnt og
þétt. F. I. byrjar millilandaflugferðir með
Catalina flugvél smnarið 1945 og með 4ra
hreyfla leiguflugvélum 1946. Loftleiðir
eignast Skymaster-flugvélarnar „Heklu“
1947 og „Geysi“ 1948 og F. I. kaupir
„Gullfaxa“ sama ár.
I dag eiga þessi tvö félög samtals 16
flugvélar, eina Skymaster, 5 Dakota, 5
Catalina, 2 Grumman og 3 minni. Saman-
lagt geta flugvélar þessar flutt um 290
farþega.
Félögin halda uppi ferðum milli Reykja-
víkm' og 25 staða innanlands og auk þess
til Prestwick, London, Oslo og Kaup-
mannahafnar.
S. 1. sumar unnu um 160 manns hjá
íslenzku flugfélögunum og mun skipting
starfsgreina hafa verið þannig:
Áhafnir flugvélanna .................... 38
Vélvirkjar ............................. 46
Skrifstofu- og afgreiðsilustörf ........ 36
Yms önnur störf....................... 40
Starfsemi félaganna hefir aukist hröð-
um skrefum ár frá ári. Nægir að benda
á nokkrar tölur þessu til sönnunar:
Árið 1941 voru fluttir 1.062 farþegar
en nál. 42 þús. árið 1951.
Árið 1941 voru fluttar um 10 smál. af
vörum en 1.010 árið 1951.
Ái’ið 1941 var flutt um ij4 smál. af
pósti en um 115 smál. árið 1951.
Árið 1941 námu brúttótekjur um 215
þús kr. en sennil. um 20 millj. kr. 1951
Þessar tölur sýna, svo ekki verður um
villst, að flugið er orðinn allverulegur
þáttur í samgöngumálum þjóðarinnar. Er
nú svo komið, að engin þjóð notar flug-
vélar sem samgöngutæki í jafn ríkum
mæli og við Islendingar, sé miðað við
íbúatölu landsins. Ef til vill var þetta
markmiðið, sem hinir framtakssömu land-
ar vorir eygðu, er þeir árið 1919, stofnuðu
fyrsta íslenzka flugfélagið, sem jafnframt
var eitt þeirra fyrstu, sem stofnað var í
heiminum. Um það er mér ekki kunnugt,
en hafi svo verið, mætti það vera þeim
nokkur fróun, að sjá það svo áþreifanlega
sannað, að enda þótt tilraun þeirra mis-
tækist, þá stefndu þeir þó í rétta átt.
Þróun fluglistarinnar hefir verið stór-
stíg, og nú er svo komið, að nálega 100
þús. manns ferðast á degi hverjum með
flugvélum víðs vegar um heiminn. Vöru
flutningar samsvara því að fluttar væru
um 1150 smálestir á degi hverjum milli
Reykjavíkur og Kaupmannahafnar og
póstflutningar um fjórðungi þess magns.
Þetta eru stórar tölur, þegar þess er
gætt, hve ungt flugið er að árum, en
þess mun skammt að bíða að þær marg-
faldist. Fluginu má likja við fjallgöngu-
manninn, sem alltaf eygir hærri hjalla
fram undan. Við erum enn við rætur
fjallsins.
Af þessu litla yfirliti má sjá, að þróun
flugsins á Islandi hefur verið stórstíg
og furðulega markviss.
4
AKRANES
1