Akranes - 01.01.1952, Qupperneq 6

Verzlunar- og verksmiÖjuhús Guðrnundar Guðmundssonar.
Viö skulum sjá
Lífsviðhorf manna eru harla misjöfn.
Innra með sumum mönnum virðist búa
ótæmandi uppspretta hamingjulífs og
hetjudáða, en þegar litið er til annarra,
virðist sem hamingjuleysi séu engin tak-
mörk sett. Allt virðist lagt,- eða koma-
upp í hendurnar á einum, en þó lítt duga
til að hann mannist, eða vinni samtíð sinni
nokkurt verk til nytja. Frá enn einum
virðist — í fljótu bragði — sem flezt sé
tekið, jafnvel það, sem fyrir mannlegum
sjónum er frumskilyrði fyrir því, að hann
geti sætt sig við lífið; hvað þá að koma
því við að vinna stór afrek á einhverjum
sviðum.
Þótt svo sýnist í fljótu bragði, að lífið sé
oft óréttlátt, erfitt og öfgakennt, er stund-
um sem hulin hönd, ótrúlegur og óskiljan
legur kraftur komi til hjálpar, þegar þörfin
er mest. Það er ógemingur að ráða þessar
tvíræðu rúnir, og tilgangslaust að dæma
þar um eða deila. Hins vegar sjámn við
þess mörg dæmi, að mannleg sál lyftir
oft þungu taki við hin örðugustu skilyrði,
eigi aðeins gagnvart eigin persónu, held-
ur þannig, að það lýsir sem logaskært
Ijós þúsundum manna á þungbærri göngu.
Fyrir utan það gagn, sem framkvæmdir
þeirra og frumkvæði hefur oft og tiðum
haft fyrir samtíð þeirra.
Við Laugaveg 166 í Reykjavík má sjá
geysistórt fjögurra hæða hús. Á framhlið
þess er ritað með stórum stöfum: TRÉ-
SMIÐJAN VÍÐIR, og HtJSGAGNA-
VERZIUN GUÐMUNDAR GUÐ-
MUNDSSONAR. Húsið er byggt yfir
6
þessi fyrirtæki, og þau nota megin hluta
þess.
Á síðustu árum er engin nýlunda að
sjá slík stórhýsi í höfuðstaðnum og enda
víðar. Þess munu og finnast dæmi, að
einn maður reki slikt risafyrirtæki, á okk-
ar mælikvarða, en hér mun það ekki orka
tvímælis, að um einstakan mann og fyrir-
tæki er að ræða. Af hverju? Af því að
eigandinn, — sá sem byggt hefur og séð
þvi borgið til þessa, — er blindur, allt
frá 10 ára, eða öllu heldur sjö ára aldri.
Það eru tvö ár síðan ég frétti af þessum
furðulega manni og fyrirtæki hans. Hafði
ég því hugsað mér að reyna að kynnast
þessu eitthvað nánar, til þess m. a. að
lofa lesendum blaðsins að kynnast því
samhliða.
Nýlega kom ég því svo í verk að ná
tali af þessum kynlega manni og ræða
við hann um þetta risafyrirtæki á okkar
mælikvarða. Það er þó nokkrum vand-
kvæðum bundið að gera þessu merkilega
verkefni veruleg skil, því enda þótt mað-
urinn sé viðræðugóður, vill hann sem allra
minnst tala um sína hagi, en þó mun verra
við að láta það „á þrykk út ganga.“
Ætt og uppruni.
Býsna ríkt er það í fari okkar að vilja
vita deili á mönnum, sem rætt er um
eða við kýnnumst nánar, skal því ekki
dregið lengur að sýna lit á því gagnvart
Guðmundi. Þessi mikli íslenzki iðjuhöldur
heitir Guðmundur Guðmundsson, fæddur
að önundarholti í Villingaholtshreppi í
Árnessýslu, 4. júní 1910. Sonur Guðmund-
ar bónda þar Bjarnasonar og konu hans
Hildar Bjarnardóttur. I önundarholti
munu forfeður Guðmundar hafa búið
mann fram af manni. Til frekari árétting-
ar má geta þess, að hann er af Bolholtsætt.
Þar mun dugnaður, festa og traustleiki
vera all-ættgeng. Faðir Guðmundar dó
áður en drengurinn fæddist. Þau Hildui
og Guðmundur eignuðust 3 syni. Einn
þeirra dó uppkominn, annar er Bjarni
læknir á Patreksfirði og þriðji Guðmundur,
sem hér hefur verið nefndur. Árið 1911
flutti móðirin með drengina til Reykjavík-
ur, og þar hafa þau dvalið síðan.
Meginhluta lífsins í myrkri.
Þegar Guðmundur var aðeins 7 ára,
varð hann fyrir því lmæðilega slysi, — i
sambandi við sprengiefni — sem leiddi
til þess, að innan 10 ára aldurs var hann
orðinn algjörlega blindur.
Örlögin geta verið margvísleg og oft.
þungbær. Þá veltur á miklu, hvemig
menn taka þeim, og hvað þeir geta gert,
—helzt til langframa — til þess að draga
úr þeim afleiðingum, er þau svo oft valda.
Á komandi sumri er Guðmundur aðeins
42. ára, en af þeim tíma verið alblindur
í 32 ár. Það annarsvegar og hið risavaxna
fyrirtæki Guðmundar hinsvegar, — sem
hann rekur og stjórnar sjálfur, — segir,
—hverjum, sem hugleiðir, — óvenjulega
og æði mikla sögu. Sögu, sem hefur kostað
mikla baráttu, erfiðleika og vonbrigði, en
er þó glæsilegust fyrir hina sjáanlegu sigra.
„Við skulum sjá.“
Eg er kominn inn í skrifstofu Guðmundr
ar Guðmundssonar á Laugaveg 166. Um
leið og ég er kynntur fyrir honrnn stendur
hann upp og gengur á hljóðið, en varla
verður vart í fasi hans eða framkomu sjón-
leysis. Við tökum skjótt tal saman, og
mér fellur það vel að öllu öðru leyti en
því, hve hann er fráhverfur þvi að vilja
halda uppi umræðum um sig og sina hagi.
Hjá Guðmundi gengur allt fyrir sig
sem á venjulegum skrifstofum hliðstæðra
'fyrirtækja hjá sjáandi manni. Hann þarf
oft að svara í símann. Maður eftir mann
kemur til hans ýmissa erinda, en hann
leysir fljótt og fimlega úr því, sem að er
spurt hverju sinni. Enn er drepið á dyr,
en Guðmundur gengur þangað rakleitt.
Maðurinn í gættinni ber upp erindi sitt,
en við svari Guðmundar get ég ekki var-
izt brosi: „Við skulum sjá,“ segir hann
við komumann. Mér fannst þetta svar
óvenjulegt undir þessum kringumstæðum,
en hins vegar — þrátt fyrir það, — lýsandi
og táknrænt fyrir þau undur og stórmerki,
sem raunverulega hafa gerzt í lífi þessa
AKRANES