Akranes - 01.01.1952, Blaðsíða 12

Drengarínn, sem velt var tipp
ár hveíti
I bæjarstjórn Reykjavíkur
í 16 ár.
1 síðasta blaði, í kaflanum: Heima á
á ný, er aðeins minnst á viðhorf Agústs tii
stjórn- og félagsmála. Verklýðshreyfingin
fékk smátt og smátt byr undir báða vængi.
Fyrir og eftir áramótin 1915—1916 var
mikill áhugi vaknaður innan verklýðs-
samtakanna í Reykjavík fyrir því, að
leggja fram lista með fulltrúaefnum við
bæjarstjórnarkosningar þær, sem fram
áttu að fara 6. febrúar 1916. Kusu félögin
sameiginlega nefnd til þess að athuga
málið og velja menn á lista til framboðs.
Er nefndin hafði lokið störfum, lagði hún
fram lista með eftirtöldum nöfnum:
1. Jörundur Brynjólfsson, kennari.
2. Ágúst Jósefsson, prentari.
3. Kristján V. Guðmundsson, verkstjóri.
Tillaga nefndarinnar var samþykkt og
listinn afhentur borgarstjóra á tilsettum
tíma og hlaut bókstafinn C.
Var nú hafinn hinn sterkasti áróður
meðal kjósenda fyrir kosningu listans.
Hinn 30. janúar gekkst verkamannafé-
lagið Dagsbrún fyrir almennum verklýðs-
fundi í Báruhúsinu, og var dagskrárefnið
auðvitað bæjarstjórnarkosningamar. —
Húsið var fullt út úr dyrum, þar sem
margir tóku til máls auk „listamannanna“,
og margar hvatningairæður fluttar og
fuílltrúaefnunum lofaður óskoraður stuðn-
ingur í kosningabaráttunni.
Hinn 7. föbrúar voru svo atkvæði talin
í þessrnn kosningum og kom þá í ljós, að
listi verklýðssamtakanna hafði fengið lang
flest atkvæði. Kosningu hlutu þá til næstu
6 ára þessir menn:
Jörundur Brynjólfsson, með 909V5 atkv.
Ágúst Jósefsson, með 725 þg atkv.
Jón Þorláksson, verkfr., með 586 atkv.
Kristján V. Guðmundss., með 548% atkv.
Thor Jensen, kaup., með 501 atkv.
Aldrei áður höfðu jafnmargir kjósend-
ur tekið þátt í bæjarstjómarkosningum í
Reykjavík, og var veður þó fremm- slæmt.
En kappið var miklu meira en nokkru
sinni hafði áður verið við bæjarstjómar-
kosningar.
Árið 1924 var Ágúst efsti maður á lista
Alþýðuflokksins og þá kosinn með 1722
atkv. til næstu 6 ára.
Árið 1930 var Ágúst enn í efsta sæti á
sama lista, og þá kosinn með 3897 atkv.
til 4 ára.
Við lok þessa kjórtímabils var Ágúst
orðinn sextugur. Var hann þá farinn að
þreytast á hinum þrotlausu nefnda- og
fundastörfmn og hvers konar rexi í sam-
12
bandi við bæjarfulltrúastarfið, auk síns
eiginlega verkahrings, sem var heilbrigðis-
fulltrúastarfið. Taldi Ágúst, að réttara
væri að lofa yngri mönnum að reyna sig,
og dró sig því algerlega til baka frá fram-
boði, þótt hann ætti kost á að halda sæti
þar lengur.
— SÍÐARI GREIN —
Ágúst lætur hið bezta yfir allri sam-
vinnu í bæjarstjóm Reykjavikur á þessu
timabili. Ymis stórmál vom þá leidd ti)
lykta, svo sem Elliðaár-rafmagnsstöðin,
sem var opnuð við hátíðlega athöfn af kon-
ungi Islands og Danmerkur. Ágúst gerir
ekki mikið úr ágreiningi milli flokka á
þessu tímabili, þá hafi það ekki verið
komið í „móð“, að einn flokkur væri á
móti máli, af því að annar flokkur bæri
það fram og undanskilur hann engan
flokk hvað þessu viðvikur.
Honirni líkaði yfirleitt mjög vel við
borgarstjórana hvað starfsvið sitt snerti,
ekki sízt Knud Zimsen, sem hann auð-
vitað þekkti bezt og vann lengst með.
Hann lofaði minnu, en efndi
því meira.
Ágúst segir, að Knud Zimsen hafi verið
mikill starfsmaður og athugað hvert mál
rækilega, og jafnan af velvilja. Þeir vom
ekki ætíð á sama máli í fyrstu, en venju-
lega dró saman með þeim við frekari sam-
töl og athuganir og endaði oftast á þann
veg, að báðir voru ánægðir. Þessu til sönn-
unar, sagði Ágúst mér þessi tvö dæmi af
mörgum:
Á þeim tíma, sem Ágúst var að vinna
að stofnun Starfsmannafélags Reykjavik-
ur, hittust þeir niður á Bmnastöð. Bar
þetta mál þá á góma þeirra i milli, og þótti
Zimsen lítil þörf á að stofna slíkt félag,
en hinn hvað það lítt mundi saka. Át
hver úr sínum poka um stund, og segir
nú ekki meira af því. Þrátt fyrir þessa
. upphaflegu skoðun Zimsens segir Ágúst,
að hann hafi jafnan reynzt manna bezt,
er félagið þurfti að leita til hans um
lausn sinna mála.
Annað var þetta: Þegar Ágúst var að
vinna að stofnun Eftirlaunasjóðs starfs-
manna Reykjavikurbæjar, kom hann að
máli við Zimsen borgarstjóra, sem tók
máli hans vel. Ágúst afhenti honum ein-
hver gögn og upplýsingar frá hinum Norð-
urlöndunum.
Eftir skamman tíma kallar Zimsen
Ágúst til sín og leggur fyrir hann frum-
varp að reglug. fyrir Eftirlaunasjóð starfs-
manna bæjarins. — „En Zimsen gerði
meira,“ segir Ágúst. Hann „fann“ digran
sjóð og lagði til að þetta yrði stofnfé sjóðs-
ins, en þetta var milli 30 og 40 þúsund
krónur. Þetta var svo til komið, að um
árabil hafði bærinn lagt eitthvað til hliðar
sem eins konar slysatryggingarsjóð, ef á
þyrfti að halda. Var þetta óeydda fé nú
notað til þess að grundvalla Eftirlaunasjóð-
inn, en til viðbótar var svo ákveðið, að
bæjarsjóður og hafnarsjóður iegðu fram
það sem vantaði á 100 þúsund krónur.
Það er tvennt sem er sérstætt við þenn-
an Eftirlaunasjóð. Fyrst það, að hann heit-
ir EftirlaunasjóSur Reykjavíkurborgar, og
svo hitt, að starfsmennirnir greiða engin
iðgjöld til sjóðsins, eins og t. d. embættis-
menn ríkisins greiða til lífeyrissjóðs Þetta
má því telja hlunnindi hjá Reykjavíkur-
bæ, fram yfir það, sem ríkið gerir gagn-
vart sínum starfsmönnum. — Árgjöld til
sjóðsins greiðir bæjarsjóður og hinar ýmsu
stofnanir hans, hver fyrir sina starfsmenn.
Þessu lík, segir Ágúst að verið hafi öll
afgreiðsla og tillögur Knud Zimsens, hann
hafi jafnan lofað litlu i fyrstu, en efnd-
irnar hafi verið því meiri.
Heilbrigðisfulltrúi í 32 ár.
Áður en Ágúst tók við heilbrigðisfull-
trúastarfinu í Reykjavík höfðu ýmsir
menn haft það á hendi sem aukastarf, en
þar sem íbúmn bæjarins fjölgaði mjög
ört, þótti ekki ráðlegt að halda því áfram
á þann veg. Bærinn var orðinn stór og
fólkið margt, svo að nauðsynlegt þótti að
hafa daglegt og rækilegt eftirlit með þvi,
að ákvæðum heilbrigðissamþykktarinnar
væri fylgt, og að fulltrúinn hefði nána
samvinnu við heilbrigðisnefnd bæjarins
og borgarstjóra.
Með ári hverju breyttust verzlunar-
hættir og framleiðsla á ýmsum matvæl-
um, sérverzlanir risu upp, svo sem mjólk-
ur- og brauðsölubúðir, kjöt- og matvöru-
verzlanir og fisksölubúðir. Torg- og götu-
sala á fiski úr vögmnn og hjólbörum var
einnig leyfð. Brauðgerðarhúsum fjölgaði
nú mikið, slátur- og frystihús voru starf-
rækt og ýmiss konar iðnaður var hafinn,
sem hafa þurfti eftirlit með, frá heilbrigð-
islegu sjónarmiði. Eftir öllu þessu þurfti
að líta og ótal fleiru. Kærur komu fram
um hitt og þetta frá almenningi, og alls
konar skoðanagerðir þurfti að framkvæma,
skrifa skýrslur til lögreglustjóra og borgar-
stjóra, svo að í nógu var að snúast. -—-
tJr mörgu þurfti því oft að greiða, þvi
að ýmsir höfðu tilhneigingu til að snið-
ganga lög og reglugerðir, bæði vegna
sparnaðar og trassaskapar. Enn var fólk
misþrifið og stundum kom nágrannakrit-
ur til að hafa ill áhrif og fleira kom til.
AKRANES
I