Akranes - 01.01.1952, Blaðsíða 23

Ólafur B. Björasson: Þœttir úr sögu Akraness, V. 36.
HVERSU AKRANES BYGGDiST
4. kafli. — 1870—1900. — Byggingar batna.
80. Austurvellir I. (Framhald).
1 næst-siðasta blaði, í þessum þáttum,
á bls. 7g, er minningarkvæði um Helga
Magnússon undir nafni móður hans, ort
af Jóni Sigurðssyni á Haukagili. í sam-
bandi við þetta, er sagt neðanmáls á
þessari sömu siðu, að Helgi þessi hafi
verið hálfbróðir Guðmundar Narfasonar.
Það leiðréttist hér með, að þetta er
ekki rétt. Þessi Helgi Magnússon, sem
um er ort, var sonur Magnúsar Helga-
sonar frá Litlabæ og Guðrúnar Jóns-
dóttur, Sveinssonar, Jónssonar frá Fróða-
stöðum í Hvítársiðu. Þau Helgi og Guð-
rún bjuggu hér á Marbakka, en Magnús
drukknaði 5. maí 1894. Þegar Guðrún
missti þennan unga efnilega son sinn,
áttu þau heima á Háteig. Þessa fólks er
nokkuð getið í 8—9 tbl. 1947, á bls. 95,
í sambandi við Litlabæ.
Líklega er það 1895 sem Vigfús, sonur
Magnúsar og fyrri konu hans, eignast hluta
úr Austurvöllum og fer að búa í hinu
gamla húsi, ásamt konu sinni, Gróu Sig-
urðardóttur. Hingað kom Gróa ofan úr
Lundareykjadal. Föðurætt hennar mun þó
vera Skagfirzk, en Anna móðir hennar og
kona Sigurðar, mun hafa verið ættuð úr
Kjósinni. Anna þessi kvað hafa verið söng-
vin og sungið vel, og af þeim sökum eftir-
sótt til að syngja við ýmis tækifæri, svo
sem við brúðkaup og skírnir. (Jón, faðir
Guðmundar kaupmanns í Brynju, var
bróðir Gróu á Austurvöllum).
Vigfús á Austurvöllum var geðugur mað-
ur og góður drengur, myndarlegur og
mannblendinn. Hann tók hér mikinn þátt
í félagslífi, bæði lí Góðtemplarareglunni
og Bárufélaginu. Hann var kátur og fjör-
ugur, góður söngmaður og hafði yndi af
söng. Spilaði ágætlega á harmóniku og
því oft fenginn til að spila fyrir dansi á
skemmtunum. Vigfús var duglegur sjó-
maður og stundaði sjó bæði á opnum
skipum og á skútum. Hann var einn þeirra
manna héðan, sem fórust í sjó, af kútter
Svanurinn, í áhlaupaveðri 14. apríl 1912.
Börn þeirra Vigfúsar og Gróu voru
þessi:
1. Sigurður, kaupmaður hér, kvæntur
Jónínu Herdísi Eggertsdóttur, smiðs
úr Hafnarfirði.
2. Daniíel, smiður, líka búsettur hér. Kona
hans var Sigrún Sigurðardóttir frá
Ási við Hafnarfjörð. Þeirra hefur
áður verið getið í þessum þáttum, bæði
í sambandi við verzlun og útgerð og
verður síðar getið.
3. Magnús fulltrúi hjá Sjúkrasamlagi
Reykjavíkur. Eftir að faðir þeirra
drukknaði, ólst Magnús upp hjá sr.
Ölafi í Hjarðarholti í Dölum. Þegar
hann komst til aldurs, var hann við
verzlunarrekstur Páls Ólafssonar i
Búðardal. Eftir að Páll fluttist til
Reykjavíkur, fengust þeir eittlivað við
sameiginlegan verzlunarrekstur í
Reykjavík. Síðar var Magnús um nokk-
ur ár póstmaður í Reykjavik, en gerðist
fulltrúi hjá Sjúkrasamlagi Reykjavík-
ur er það hóf starf sitt í núverandi
mynd.
Kona Magnúsar heitir Ragnheiður
Guðbrandsdóttir og mun vera ættuð
austan úr Skriðdal. Þau eiga eina dótt-
ttr, er Gróa heitirr
Árið 1906 kaupir Bjarni Gíslason hluta
Magnúsar Vigfússonar i húsi og lóð á
Austurvöllum. Næsta ár skifta þeir Bjarni
og Vigfús lóðinni á milli sán, um leið og
þeir byggja sitt hvert hús frá grunni,
Bjarni á eystri helmingnum, en Vigfús á
þeim vestri. Standa bæði þessi hús að
stofni til enn í dag (1952).
Gróa var kjarkmikil og dugleg kona.
Rétt eftir að hún missti mann sinn braust
hún í því að byggja ofan á hús þeirra til
þess að geta leigt það og hafa stuðning af
því. Samhliða gaf Magnús á Jörfa drengj-
unum allstóran matjurtagarð fyrir sunnan
veginn, til þess að þau gætu ræktað sér
þar kartöflur til nokkurra nytja. Eftir
þetta var Sigurður aðal fyrirvinnan og fór
fljótt að bjástra. Býr hún svo i húsinu með
drengjtmum þar til Sigurður kvæntist
1922 og fer að búa þar. Þá flytur Gróa
upp á löftið bg býr þar nokkur ár með
Daníel.
Lengi leigir Gróa ýmsum helming húss-
ins, en það mun vera 1928 sem Daníel son-
ur hennar flytur þangað ásamt konu
sinni. Svo mun það vera 1931, sem þeir
bræður selja alla eignina Ölafi Magnús-
syni.
Gróa Sigurðardóttir, kona Vigfúsar var
eins og áður er sagt hin mesta myndar- og
dugnaðarkona vinföst og trygg. Áður en
hún giftist, var hún um fjölda ára á hinu
góðfræga myndarheimili Ólafs prófasts
Ólafssonar á Lundi og síðar í Hjarðarholti
í Dölum. Var æ slíðan náin vinátta með
Gróu og þessu fólki og tröll-tryggð á báða
bóga. Hefi ég heyrt syni Gróu taka til
þess hve Páll sonur sr. Ólafs hafi reynzt
Gróu vel þegar hún þurfti þess mest með.
Síðustu árin var Gróa heilsuveil og var
hjá Daníel syni sínum og tengdadóttur,
og þar andaðist hún 4. sept. 1940, f. að
Hóli í Lundareykjadal 16. maí 1861.
Eins og nýlega var sagt, keypti Ólafur
Magnússon af þeim bræðrum. Magnús
faðir Ólafs var Magnússon Gilssonar, vest-
an af Mýrum. Magnús var bróðir Kristín-
ar, konu Hannesar á Grímsstöðum i Reyk-
holtsdal. Kona Magnúsar og móðir Ólafs,
var Margrét Ólafsdóttir Einarssonar frá
Kirkjubóli í Ilvlítársiðu. Móðir Margrétar,
mun hafa verið Margrét Jónsdóttir, (syst-
ir Magnúsar á Vilmundarstöðum).
Kona Ólafs á Austurvöllum var Svan-
borg DaHðsdóttir. Þeirra börn:
1. Magnús, múrari, á heima i Reykja-
vik, er kvæntur og eiga þau 1 barn.
2. Sigríður, líka í Reykjavík. gift og á 2
börn.
A K R A N E S
23