Akranes - 01.01.1952, Page 24
3- Margrét, gift kona í Reykjavík.
4. Hulda Dagbjört, á heima á Reykjavík,
ógift.
5. Guðrún á heima í Reykjavik, lika ógift.
6. Svanbergur, sem alist hefur upp hjá
Magnúsi og Laufeyju í Króki, frá 5
ára aldri.
Svanborg andaðist 27. janúar 1941. f.
að Stóra-Dunhaga í Hörgárdal 9. maí 1895.
Ólafur Magnússon flytur fljótlega eftir
þetta til Reykjavíkur og selur þá eignina
Jóhannesi Jónssyni frá öndverðamesi.
Kona hans er Geirlaug Gróa Geirsdóttir
frá Bjargi. Þau eiga tvær dætur: Sæunn
Alda og Unnrn- Fanney.
Jóhannes seldi eignina fljótlega og flutti
vestur á Sand. Núverandi eigandi er Ámi
Ingvarsson, kona hans er Anna Guðmons-
dóttir. Þeirra böm: Guðmundur, Svein-
sína, Sigurlaug og Auður.
80 Austurvellir II.
Eins og áður er sagt keypti Bjami Gísla-
son smiðrn- hálflenduna á Austurvöllum
1906, og byggir á sínum parti hið snotrasta
hús árið 1907. Er allhár 'kjaHari undir
húsinu, er hann notaði sem smíðahús.
Bjarni var sonur Gísla smiðs Böðvars-
sonar Sigurðssonar á Skáney í Reykholts-
dal og konu hans Kristínar Sighvatsdóttur,
— lika ættaðri úr Reykholtsdal. — Bjami
Gislason er fæddur á Hrísum í Flókadal
10. apríl 1875, en fluttist þaðan með for-
eldrum sínum að Grímsstöðtun i Andakil,
og var þar hjá þeim til ársins 1899. Næstu
sex árin var Bjarni við ýmis störf og vinnu
og lærði þá smíðar hjá Árna Þorsteinssyni
á Brennistöðum í Flókadal. Eftir það smið-
aði hann oft með Jóni Sigurðssyni á Vind-
hæli, t. d. þegar þeir vom lærlingar hjá
Jóni, Þorbjörn á Draghálsi og Þorsteinn
á Skarði.
Bjami Gíslason er einn bezti og vand-
virkasti smiður, sem hér hefur verið til
þessa. Hans mun verða rækilega getið í
sambandi við smiðina síðar í þessum þátt-
um. Kona Bjama var Helga Bjamadóttir
Sigurðssonar frá Hömrum í Reykholtsdal
og konu hans Ingibjargar Oddsdóttur frá
Brennistöðum d Flókadal. Sérstaklega prúð
og ágæt kona. Þeirra böm:
1. Bjami, málari, sem tók við búi á
Austurvöllum eftir föður sinn. Kona
hans er Guðrún Jónsdóttir frá Hóhna-
vík.
2. Gdsli, lærður smiður og býr við Heiðar-
braut 16 hér í bæ Þar verður hans síð-
ar getið, og einnig í sambandi við smið-
ina.
3. Sighvatur málari, kvæntur Jómnni
Ármannsdóttur frá Hofteig. Þeirra
börn: Kristín og Sturla.
Sighvatur er mjög vel menntaður
maður i sinni iðn. Lærði fyrst hjá Áma
Sigurðssyni hér, en var síðan um mörg
ár við nám i Danmörku og Svíþjóð.
Hans mun líka verða nánar getið í
sambandi við smiði og málara. Þau
hjón em nú búsett i Reykjavík.
4. Ingibjörg, kona Aðalsteins Ámasonar,
múrarameistara. Hann býr nú á
Sunnubraut 15 og verður þar nánar
getið.
Árið 1941 byggði Aðalsteinn viðbygg-
ingu við vesturgafl hússins á Austtu-völl-
um og bjó þar þangað til hann flutti í
nýbyggt hús sitt við Sunnubraut 15. Þar
býr nú einnig Bjarni Gíslason. Aðalsteins
verður einnig getið síðar í þessum þáttum.
Sama árið sem Aðalsteinn flytur úr
iibúð sinni á Austurvöllum, kaupir Páll
Guðmundsson hana og flytm- þangað en
síðan á Elliheimilið, og þar andaðist hann
hinn 17. febrúar s. 1., og var jarðsettur að
Inm-a-Hólmi 26. sama mánaðar. — Páll
seldi húseign sína á Austurvöllum Bjarna
málara Bjamasyni.
Páll Guðmundsson er fæddur að Ytri-
Grímslæk í Ámessýslu 14. april 1875,
sonur Guðmundar Eyjólfssonar bónda þar
og konu hans Helgu Pálsdóttur frá Brúna-
stöðum á Hraungerðishreppi. Föður sinn
missti Páll er hann var tveggja og hálfs
árs gamall, en ólst upp hjá móður sinni og
stjúpa, Þorleifi Gunnarssyni, til 22. ára
aldurs. Vorið 1897 fór Páll til Reykjavikur
til smíðanáms, og var við það í þrjú ár.
Auk þess dvaldist hann um 10 ára skeið
í Reykjavík við ýmiss konar smáðar.
Byggði 18 hús í Reykjavik, þ. á. m. hús
Jóns Helgasonar biskups i Tjamargötu.
Hefur þeim getist vel hver að öðrum því
æ síðan héldu þeir nokkmm kynnum.
Hinn 13. október 1905 kvæntist Páll
fyrri konu sixmi Sigurlaugu Ólafsdóttur
frá Bæ í Kjós, (hún var systir Andrésar
Ólafssonar hreppstjóra á Hálsi) en hún
andaðist 1. marz 1938. Af börnum þeirra
em þrjú á Mfi:
1. Ólafur, trésmiður í Reykjavík, kvænt-
ur Sveinbjörgu Jónsdóttur. Þau eiga
eitt fósturbam.
2. Helga, gift Braga Geirdal bónda á
KirkjubóU í Innri-Akranesshreppi.
Þeirra böm: Sjöfn, Sigfríður, Ásdís,
Sigrún, Steinunn og Páley.
3. Guðbjörg, ógift, dvelur á sjúkrahúsi.
Páll ólst upp við sveitastörf til 22. ára
aldurs og gazt vel að þeim. Reykjavikm--
veran átti ekki eins vel við hann. Þess-
vegna réðist hann í það 1910 að kaupa
jörðina Mela í Melasveit og flutti þangað
það sama ár. Þar var hann í 10 ár, þar til
hann 1920, keypti stórjörðina Innra-Hólm
ásamt hjáleigtun fyrir 50 þúsund krónur.
Á báðum þessum jörðtnn hafði Páll stórt
bú miðað við það sem gerðist í þeim sveit-
um. Mátti á mörgu sjá að hann var hygg-
inn og atorkusamur bóndi, þótt ekki væri
hann hár í loftinu. Þegar hann kom að
Hólmi, var túnið ógirt og mikið þýft og
engjar blautar. Þær ræsti Páll svo að á
þeim mætti þurrka. Túnið girti hann á
öðm ári og sléttaði það svo til allt á næstu
18 árum. Rafstöð byggði Páll við læk, er
rennur gegnum túnið og gerði ýmsar fleiri
umbætur á jörðinni.
Á Innra-Hólmi bjó Páll til 14. maí
1941, en fluttist þá hingað á Akranes og
hefur dvalist hér siðan. Páll kvæntist öðru
sinni 14. júní 1940, Guðrúnu Björnsdóttur,
en hún andaðist 14. des. 1948.
Þetta er í stórum dráttum lífsferill
Páls Guðmundssonar. En þá er að gæða
hann einhverju Mfi. Fljótt mim Páll hafa
vakið eftirtekt og álit fyrir varfæmi í orð-
um, samvizkusemi, iðni og atorku. Páll
var ekki siður góður bóndi en smiður,
hygginn nýtinn og útsjónarsamur. Hann
var hófsamur framfaramaðtu og miðaði
jafnan fyrst og fremst við getu sína til
að standa í skilum. Bæði Melar og Innri-
Hólmur bera þess glögg merki, en höfðu
þá enn lítt orðið aðnjótandi umbrota hins
nýja tíma. Á báðum jörðunum jók hann
gangandi pening og gerði á þeim ýmsar
mnbætur eins og áður er sagt.
Páll var trúmaður og mikill vinur kirkju
og kristindóms. Varð þess oftlega vart, er
hann var kirkjubóndi á Innra-Hólmi, bæði
um fegrun kirkjunnar Og viðhald, sem og
greiðasemi við prest og söfnuð. Páll var
algjörlega óskólagenginn maður, en greind-
tu og gerhugull. Enda hafa honum verið
falin ýms opinber störf, er hann hefur
öll innt af höndum með mikilli prýði.
Páll var því jafnan önnum kafinn við
búskap eða önnur skyldustörf. Þó hefur
hann fylgst vel með í landsmálum og
einnig þar verið hófsamur þótt fylgt hafi
ákveðnum stjóramálaflokki.
Alla tíð hefur Páll haft yndi af kvæðum,
enda var hann allvel hagmæltur og sér-
staklega á seinni tíð fengist mikið við að
ríma. Ekki taldi hann sig vera skáld, en
hafði gaman af að færa daglega viðburði
í btmdið mál. Allt er það hjá honum eins
og annað ljúft og látlaust, kryddað léttri
kýmni, laust við rætni og rembing, þvi
hvorugt var til í fari hins grandvara
manns. Árið 1949 gaf Páll út dálítið safn
af þessum kveðskap sínum.
Áður en skilist er við Austurvelli, þykir
mér rétt að minnast nokkuð nánar Val-
gerðar systur Bjama og hinna merku
foreldra þeirra.
Á yngri árum bjó Valgerður nokkur ár
með Guðjóni Ólafssyni frá Bárustöðum
í Andakil og átti með honum einn son
Gísla að nafni. Hann dó um tvitugsaldur
í Vestmannaeyjum og var jarðsettur þar.
Seinna kvæntist Guðjón Valgerði Hans-
dóttur i Baldurshaga og verður þar nánar
getið.
24
A K R A N E S