Akranes - 01.01.1952, Síða 26

SfiRA FRIDRIK FRIÐRIKSSON:
STARFSÁRIN III.
að fara út þýðir bara útgangur. Ég hló í huganum að heimsku
minni. Mér datt í hug sagan „Einfaldir ferðalangar“ eftir Mark
Twain og einsetti mér að hlaupa ekki á mig svona aftur.
Um nóttina sváfum við í sætum okkar, hvorugur hafði svefn-
vagn. Klukkan um 6 um morguninn vorum við komnir til
Flórens. Þar var viðdvöl í klukkutíma, svo ég þorði ekki að fara
neitt út fyrir stöðina, og hefði mig þó langað til að sjá mig um
í hinni frægu borg. En fallegt útsýni var frá járnbrautarstöðinni
upp til fjallanna, sem voru að baðast í morgunsólinni. En samt
var nú allur hugurinn að komast áfram til Napoli, þangað, sem
ferðinni var heitið um kvöldið. Leiðin lá fram hjá afarstóru
stöðuvatni. Ég fékk að vita að það var Trasimen-vatnið. Það
glampaði á það í fjarska. Ég tók nú fram Kornelíus Nepos, sem
ég hafði í tösku minni og las kaflann um Hannibal. Ég fann, að
ég var á sögunnar slóðum, vættum með Rómverjablóði. Á hverri
hæð eða hálsi gat verið gamall orustuvöllur, þótt ég vissi það
ekki. Svo rann lestin inn í sjálfa höfuðborg heimsins. En ég lét
það ekkert á mig fá; að þessu sinni bar hugurinn mig áfram. Á
járnbrautarstöðinni í Rómaborg kvöddumst við lögfræðingurinn
frá Chemnitz, sem hafði verið mér svo góður og gagnlegur föru-
nautur. Því miður man ég ekki nafnið hans. Ég fór yfir i aðra
lest, og eftir fimm mínútur brunaði lestin út úr hinni „eilífu
borg“ suður á bóginn.
Ég dáðist að landslaginu og virti fyrir mér fjöllin í fjarska;
Appenninafjöllin minntu mig á fjöllin heima að ýmsu leyti. En
loftið var tært og notalegur hiti. Ég fór inn í klefa, sem stóð á
Fuma- Tori (Pei fumatori). Ég settist niður og kveikti mér í
góðum vindli. Ég sá, að þar voru karlar og konur. Eftir litla
stund var einhver, sem benti mér á, að ég mætti ekki reykja.
Ég benti á yfirskriftina. Það var það sama. Það voru konur þar
inni, sem ekki vildu að reykt væri. Ég hugsaði, að þær þyrftu
ekki endilega að troða sér inn i reykingaklefa. En með því að ég
vissi ekki vel, hvernig ég ætti að orða það, stóð ég upp og fór
út á ganginn. Þá kom í það Ijós, að ekki mátti reykja á gang-
inum. En svo gekk ég fram hjá klefa, og þar inni sátu nokkrir
menn í herforingjabúningum. Þeir sátu þar og svældu hver í
kapp við annan. Mér varð litið yfir dymar. Þar stóð „Proibito
di fumare.“ Mér skildist að það ætti að þýða: „Reykingar bann-
aðar,“ en ég fór þar inn og fór nú að reykja í kapp við þá, sem
fyrir voru. Það gekk vel. Svo héldum vér áfram. Þá komum vér
að stöð einni, og sá ég, að það var stöðin við „Monte Cassino." —
Þar gnæfði upp snarbrött hæð og há, og þar uppi voru stór-
fenglegar byggingar. Mig langaði til að mega stanza þar og
heimsækja þann stað, þar sem Benedikt frá Nursiu lifði og
stofnaði hina miklu reglu Benediktsmunka, sem svo mörgu góðu
komu til vegar í kristninni. En nú var enginn tími til þess, svo
bættist þar ofan á, að nú fyrst, á siðasta augnabliki, kom i ljós,
að ég átti að skipta þar um lest. Ég tók nú í skyndi pjönkur mínar
og þaut út og komst með naumindum inn í réttu lestina, og fór
hún af stað um leið og ég var kominn inn. Ég komst nú inn í
klefa, þar sem ég fékk að vera í friði. En er ég hagræddi töskum
mínum upp í netið, fyrir ofan sæti mitt, tók ég eftir því, að
forlátastafur, sem ég átti, hafði orðið eftir í hinni lestinni. Þann
staf hafði Páll bróðir minn smíðað handa mér og var hið mesta
hagleikssmíði. Þótti mér þetta svo leitt, að ég strengdi þess heit
að taka mér aldrei yfirlætisstaf í hönd, og hef ég efnt það nú í
28 ár. Ég hafði nú svo mikið að sjá, að þessi missir gleymdist
mér. Lestin nam staðar litla stund við bæinn Kapua. Það var
eins og ég kæmi til gamals kunningja, þvi borgin var mér svo
kunn úr Rómverjasögunni, einkum úr annarri púnversku styrj-
öldinni. Það er undarlegt seiðmagn, sem gamlir sögustaðir hafa
á hugann og imyndunaraflið.
Á leiðinni til Napolí rifjaðist undarlega upp fyrir mér saga
Hannibals. En nú varaði það ekki svo lengi, þangað til bæði
Hannibal og Kapúa gleymdust, þvi vonum bráðar rann lestin
inn á járnbrautarstöð Napoliborgar. Ég hafði ætlað mér að gista
á Hótel Cavour, og um leið og ég kom út úr járnbrautarstöðinni,
blasti við mér feikna mikið torg og Hótel Cavour til hægri, er
út af stöðinni kom. Það var aðeins sluttur spölur þangað. Ég
fór þar inn, og allt féll í Ijúfa löð. Ég fékk stórt og gott herbergi,
er snéri gluggunum út að torginu og var á fyrstu hæð. Það var
ágætt herbergi, og fyrir framan það voru svalir, sem aðeins
heyrðu til þessu eina herbergi. Til beggja hliða voru rimlahlerar,
sem leggja mátti saman eins og gluggatjöld. Oti á þessum svöl-
um gat ég setið og séð allt, er fór fram á þessu stóra torgi, og
lesið þar í næði, ef ég vildi. Um kvöldið sat ég þar lengi úti. Það
var merkilegt að sjá það fjölbreytta líf, sem átti sér stað á torg-
inu. Þar voru geitur á ferð og hestvagnar. Þar fóru um kerrur,
og þá sá ég í fyrsta sinn virkilegan asna og heyrði hann rymja-
Ég varð öldungis forviða. Ég hafði aldrei hugsað mér, að rymja
(á latínu rudere) gæti verið eins óskaplegt hljóð eins og mér
fannst það vera.
Mér leið ágætlega á þessu hóteli. Næsta morgun fékk ég mér
leiðsögumann út til Pompei. Allur hugur minn beindist þangað.
Fylgdarmaður minn talaði bæði ensku og sænsku. Við borðuð-
um miðdegisverð á stóru hóteli rétt fyrir utan rústirnar. Það var
mjög góður matur, en það vantaði á, að það var ekki vatn með. Ég
bað um vatn, en það fékkst ekki. Mér var sagt, að vatnið í brunn-
um þar væri svo vont og hættulegt vegna taugveikissýkla. Varð
ég þvi að kaupa mér vatn á flöskum. — Eftir borðhaldið fórum
við svo út í rústirnar. Ég var í hugarástandi, sem ég get ekki
lýst. Aðeins það, að ganga á þeirri steinleggingu, sem menn
gengu á fyrir 2000 árum síðan og horfa á hýbýlaháttu manna í
þá daga, þegar Ágústus keisari var uppi, og þar sem skáldið
Hóratíus reikaði um, er hann kom til Pompei, var eins og ég
reikaði um í sjálfri fornöldinni. Ég sá mestallan bæinn á þeim
degi. En mér þótti bæði gott og illt að hafa með mér leiðsögu-
mann. Gott að þvi leyti, að ég var fljótari til að fá yfirlit yfir
allt það, sem búið var að grafa upp, og fljótari að finna sérstaka
merkilega staði, en aftur þótti mér það illt að ég gat ekki eins
notið leiðslu þeirrar, sem yfir mér var, eins og ef ég hefði verið
einn.
Næsta dag fór ég aftur niður til Pompei, og nú var ég einn.
Nú var ég miklu frjálsari. Ég gat farið beint á þá stajði, sem
mig langaði til að sjá og dvalið þar eins og ég vildi. Ég heim-
sótti hinar 'fögru rústir af musteri Appollós og skoðaði það vand-
lega. Ég stóð við altarið. Ég sá fyrir mér kynslóðir manna koma
þangð og tilbiðja þann guð, sem þeir þekktu fegurstan. Ég sá,
hvernig þeir komu og færðu sinar fórnir og tilbáðu guðinn; til
hans komu menn í nauðum sínum og sorg og leituðu sér hugg-
unar hjá honum. Ég stóð nærfellt klukkutíma þar við stall hans,
og liðu fram margar myndir úr lífi hinna fornu tíma. Það
hvolfdi sig yfir mig angurværð. Þessar kynslóðir ]>ekktu ekkert
hetra né æðra. Og svo leiddist hugurinn til hans, sem hafði opin-
berað oss mönnum hinn eina almátluga Föður á himnum, og
ég fór að bera saman, hversu miklu betri kjör vor kristinna manna
væru, og það komu yfir mig sárindi við þá hugsun, hve litlu
framar líf mitt stæði þessum fornu heiðingjum, ég sem þó hafði
alizt upp í ljósi kristindómsins og væri handgenginn Jesú Kristi,
og ætti því hæði að siðferði og andlegum þroska að vera svo
miklu fremri heiðingjunum, en stæði þó svo undarlega og ömur-
lega langt að baki þeirri fullkomnunarhugsjón, sem Guð ætti
heimtingu á, að ég þegar hefði náð. Og fyrir framan þetta heiðna
altari, sem mér fannst anda frá sér dómi yfir mig og líf mitt,
26
A K R A N E S