Akranes - 01.01.1952, Blaðsíða 27
átti ég dýpri og innilegri „andagt“-stund með sársauka iðrunar
og þakklæti fyrir Guðs náð en á mörgum heilögum stundum í
kirkjuhúsum vorrnn. Ég átti þar i sannleika heilaga stund í ná-
vist frelsara míns, og þegar loksins að ég reif mig með valdi
burt frá þessum stað, var eins og innra titringur af sælu og
sorg. Ég finn, að ég get ekki lýst þvi sem skyldi.
Ég var líka lengi í einu einstaklingshúsi, og myndin af heim-
ilislífi hinna gömlu Rómverja varð svo lifandi fyrir mér. Að
þessu sinni var ég hér um bil 8 tíma í rústumun, og næsta dag
skoðaði ég margt, sem ég með vilja og líka tímans vegna hafði
orðið að hlaupa yfir.
Fjórða daginn dvaldi ég um kyrrt í Napoh. Það var hátíðis-
dagur, því að konungurinn átti að koma í heimsókn þann dag.
Allur bærinn var á öðrum endanum. Ég fór á fætur kl. 7 um
morguninn og settist út á svalirnar fyrir framan herbergi mitt.
Þaðan var útsýni yfir alla framhlið járnbrautarstöðvarinnar og
yfir allt stóra torgið. Þá strax var fólk tekið að safnast saman
á torginu. Raðir af lögreglumönnum komu þegar kl. 8 og afgirtu
allar hliðargötur og stöðvuðu alla vagnainnferð á torgið, nema
sporvagna, sem spúðu úr sér fjölda af ifólki. Torgið var óðum
að fyllast. Áreiðanlega hefðu margir viljað gefa mikið til að hafa
haft svo góðan stað eins og ég hafði. Ég sat úti á mimnn eigin
svölum og gat séð alla móttökuna. Ég notaði tímann til að lesa
bréf Pliniusar yngra til Tacitusar um eldgosið í Vesúv-fjalli og
eyðileggingu Pompei-bæjar árið 79 eftir Krists fæðingu, og á
vinstri hlið mina gnæfði Vesúvíus upp, og hár og svartur reykjar-
mökkur stóð upp úr gígnmn. En fyrir neðan mig og framundan
lá hið stóra torg, sem alltaf var að breyta útliti af nýjum skörum
af fólki, og barst kliðurinn af samtölum manna eins og brim í
logni við stórgrýtta strönd upp til mín. Um kl. 9,30 varð allt í
einu hljótt, nema hvað dynur af reglulegu fótataki bergmálaði
frá húsaröðunum í kring, og inn á torgið kom stór fylking af
hermönnum, þrammandi með föstum og afmældum fótatökum,
ein þrjú eða fjögur herfylki. Þeir voru allir í skrautlegum ein-
kennisbúningmn og báru byssur við öxl, og meðfram röðunum
gengu foringjar, gulli glæstir á öxlum og hjálmum. Er inn á torg-
ið kom, sveiflaði fylkingin til vinstri og gekk beint undir svölum
mimnn og þrömmuðu upp að framhlið jámbrautarstöðvarinnar
og staðnæmdist þar með breiðhlið fylkingarinnar andspænis
stöðinni. Eftir litla stund heyrðist aftur gnýr af göngudyn, og
nú kom inn á torgið stór fylking af svartliðum (facistum). Her-
ganga þeirra var ekki með eins föstum fótatökmn og hermann-
anna, og litu þeir út eins og fylking af stálpuðum piltum með
svörtu skyrtumar gyxtar niður í brækurnar. En fylkingin var
samt allvígamannleg og talsvert stærri en hin. Þeir gengu samt
í bezta skipulagi og sveigðu til hægri yfir torgið og upp að
hinum endanum á jámbrautarstöðinni og stóðu þar. Nú var
torgið orðið eitt mannhaf og kliður ekki mikill; horfðu allir
eftirvæntingarfullir til höfuðdyra stöðvarinnar. Þar fyrir framan
var löng röð af vögnum. Svo sló klukkan 10, og svo mikil þögn
varð, að það var nær þvi eins og torgið væri tómt. Þá heyrðist
eimlest hvína, og þögnin varð enn dýpri, og um leið komu fimm
flugvélar og svifu yfir torginu, og i sama bili opnuðust aðaldyr
stöðvarinnar og út kom skari af mönnum. Þar á meðal konung-
urinn. Þá var kyrrðin rofin af fagnaðar- og hyllingarópum
mannfjöldans, og fallbyssuskot dunuðu, og flugvélar gnúðu
yfir. Ég hef aldrei á ævi minni heyrt neitt þvílikt. Svo rétt á
eftir kom hreyfing á vagnaröðina. Konungur og fylgdarlið hans
ók nú fram. Ekið var til hægri og fram hjá húsaröðinni, sem
Hótel Cavour var í, og rétt fyrir neðan svalimar, þar sem ég sat.
Það var í fyrsta og síðasta sinn, sem ég hef haft tækifæri að
horfa niður á einn konung og ráðherra og annað stórmenni. Það
vantaði bara á, að þeir hefðu „litið upp“ til mín, til þess að ég
hefði fengið „stórmennskuæði", en þeir litu ekki upp, og ég hélt
fullum „sönsum.“ — Svo fór torgið að tæmast, og ég hélt áfram
að lesa Pliníus minn, þangað til ég var búinn með hið merki-
lega bréf. Eftir miðdegisverð tók ég sama leiðsögumann, sem ég
fyrst hafði haft til að sýna mér Pompei, til þess að sýna mér
bæinn Napoli. Við leigðum hestvagn og fórum víða um. Við
sáum konungshöllina; þar fyrir utan var fullt af fólki, og við
vorum svo heppnir að vera við, er konungurinn kom fram á
hallarsvalirnar og heilsaði fólkinu. Mér fannst víða fagurt í borg-
inni og Napoli-flóinn var í sannleika fagur, en mér fannst flóinn
ekki neitt blárri eða fallegri en Faxaflói getur verið að sjá frá
Reykjavík á fegurstu júníkvöldum. Sá er aðeins munurinn, að
Napoliflóann getur maður séð í sinni fegurstu dýrð nær þvi á
hverjum degi, en Faxaflóann aðeins endrum og eins, en þó held
ég, að Faxaflói sé ennþá stórfenglegri þegar á allt er litið.
Ég var einn sunnudag í Napoli. Ég fór til að vera við messu
í hinni miklu dómkirkju. Ég varð ekki sérlega hrifinn, hvorki
af kirkjunni sjálfri né því, sem fram fór.
Ég skoðaði líka hið stóra fommenjasafn, og eru þar mest
gripir frá Pompei, og frá hinni Rómversku fornöld. Það var
mikil nautn að reika þar um, en það versta var, að svo margt
bar fyrir augun, svo að segja í einu, að það vill allt renna saman
í þoku á eftir, svo að mér finnst, að maður hafi lítið gagn af þvi.
Ég var fimm nætur í Napoli, og hefði mig langað til að skreppa
út til Kapri, en ég tímdi því ekki tímans vegna, því að mig var
farið að langa til Rómaborgar. Svo, miðvikudagsmorguninn þann
16. maí, kvaddi ég Napoli og lagði af stað um hádegisbilið. Ég
hafði um morguninn fengið á hótelinu að sjá lista yfir hótelin
i Rómaborg. Af öllum þeim aragrúa af hótelnöfnum staðnæmd-
ist. ég við eitt nafn. Það var Hótel Hasler, og ég fékk óviðráðan-
lega löngun að búa þar. Ég veit ekki hvers vegna. Ég sendi svo
símskeyti þangað og bað um herbergi. Svo hélt ég af stað, og
bar ekkert markvert við á leiðinni; allur hugurinn var kominn
á undan mér til hinnar „eilífu borgar.“
Þegar lestin rann inn á jámbrautarsvæðið, var þar fyrir svo
mikill mannfjöldi, að ég hef aldrei séð slíkt á nokkurii járn-
brautarstöð, og hávaðasveljandi svo mikill, að það minnti mig
á stórar haustréttir. Það var erfitt að ryðja sér veg. Allt í einu
sá ég stóran mann með nafninu „Hótel Hasler“ á húfunni. Ég
gat náð í hann og nefndi nafn mitt. Hann tók töskur mínar og
ruddi okkur veg út úr stöðinni. Þar setti hann mig upp á lítinn
hestvagn, en hélt eftir dóti mínu. Vagnmn ók af stað, og ég var
nú kominn að löngu þráðu takmarki. Ég var nú mjög hugsandi
um það, hvers konar hótel þetta mimdi vera. Var það einhver
rótarkrá einhvers staðar í óþverragötum bæjarins, eða var það
ef til vill hótel fyrh' ameríska milljónamæringa? Gat ég nú vel
tekið eftir öllu á leiðinni, sá stórfenglega gosbrunna og aðra
merkilega hluti. Það var einn hestur fyrir vagninum, sem öku-
þórinn lét lötra. Það var nú gott, þess betri tíma hafði ég til að
taka eftir. Við fórum marga króka, stundum gegnum þröngar
og fremur sóðalegar götur, stundum yfir falleg torg. Svo komum
við inn í talsvert breiða og beina götu. Ég sá, að gatan hét Via
Sixtina. Það fannst mér góðs viti. Hún lá upp nokkuð bratta
götu. Allt í einu varð mér litið á allstórt hús, og var á því stór
plata, og þar stóð, að þetta væri húsið, sem Albert Thorvaldsen
hefði búið í. Ég varð gripinn af einhverjum vermandi feginleik,
og kallaði upp yfir mig: Albert Thorvaldsen! Omen accipio! Nú
var ég ekki lengur hræddur eða kvíðinn. Ekillinn leit undrandi
á mig. Eftir örfáar mínútur vorum við komnir götuna á enda
og vorum komnir inn á stórt steinlagt svæði eða torg. Þar stóð
geysimikil tvityrnt kirkja og sneri höfuðdyrunum fram að svæð-
inu; fyrir framan hana reis upp afarhár óbeliski (steinsúla),
en vinstra megin við kirkjuna, skammt frá, var reisulegt hús,
og við það staðnæmdist vagninn. Það var Hótel Hasler. Þar var
breiður gangur, er inn var komið. Þar, öðru megin, var hátt
skrifpúlt, og stóð miðaldra maður við það, og hjá honum stóð
vel búin kona; hún heilsaði mér og sagði mér með miklum af-
sökunum, að það væri ekki eitt einasta herbergi laust, en hún
hefði sent eftir mér á stöðina, af því að ég hefði símað þangað.
A K R A N E S
27