Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1906, Page 95

Islenzk mannanöfn.
Eftir Jón prófast Jónsson.
Upptalning þessi er ætluð til leiðbeiningar þeim, sem
vilja gefa börnum sínum íslenzk skirnarnöfn, og eru hér
tekin með nokkur nöfn (merkt með x), sem að vísu eru
útlend að uppruna, en hafa lengi tíðkast hér og sum feng-
ið innlendan svip. Þýðingarnar aftan við nöfnin eru sett-
ar eftir því, sem mér virtist liklegast eða næst sanni, en
ems og tekið er fram í ritgjörð minni um íslenzk manna-
nöfn í Safni til sögu íslands (III, 570) er það óvíst (og
jafnvel ólíklegt), að fornmenn hafi lagt ákveðna merkingu
1 hvert einstakt mannsnafn, er þeir settu nöfn saman af
nafnstofnum þeim, er tíðkanlegir voru í ættinni. Má þvi
vel vera, að sum nöfn sé hér lögð út á annan veg, en
upphaflega hefir verið hugsað. Það mun jafnan hafa þótt
meira vert, hvaða gildi nafnið hafði fengið i ættinni, eða
1 sögu og skáldskap, heldur en upprunaleg merking þess.
^öfn, sem dregin eru af nafni Þórs eða annara goða, hafa
vist í fyrstunni táknað samband þeirra manna, er þau báru,
við goðin, sem sjá má. af því sem Eyrbyggjasaga segir um
Þórólf Mostrarskegg og niðja hans, en þessu hefir fylgt sú
hugmynd, að goðin vernduðu slika menn og styrktu þá,
°& n'eð því að Þór var sterkastur goðanna, mun samband-
'ú við hann einkanlega hafa átt að veita mönnum styrk-
leika (j.mátt og megin“ sbr. Hkr. 95. bls., Hák. s. góða
18. kap ), og má þvi segja, að styrkleikahugmynd sé fólg-
111 í þeim nöfnum, sem af Þórsnafni eru dregin. Eins
rxiUn ættgöfgis-mei-king liggja í nöfnum þeim, sem dregin
®.TU stofninum „lngi-“ (o: Ynglinga-ættar), og ef til vill
1 a af stofnunum „Hildi-“ (o: Hildinga-ættar) og Dag-
. ^öglinga-ættar) o. s. frv. — Ýms fleiri nöfn munu eiga
r*tur sínar í fornum átrúnaði. í Helga-kviðunum er getið
fagrar konungadætur, sem eru valkyrjur, kjósa feigð
eymi sina, en vernda vini sina, og ríða loft og lög, sem
gy íUr væri, og er sagt um ferð þeirra í Hkv. Hjörv. 28:
(81)