Dagblaðið Vísir - DV - 19.07.2005, Blaðsíða 21

Fjölskyldan DV
ÞRIÐJUDAGUR 19. JÚLÍ2005 21
Kátikarlinn vinsælastur
Barmmerki var fyrst notað úrið 1896 í kosn-
ingabarúttu McKinleys og Bryans I Banda-
rikjunum.Á sjötta áratugnum öðluðust
barmmerki aðra merkingu þegarþau voru
notuð til að koma á framfæri pólítískum
skoðunum og kynferöislegri tviræðni.
Þessir skrautiegu hnappar voru gerðir úr
plöstuðum pappfr með málmi á bakhlið og
þöktu bakpoka hippanna og skóiatöskur
námsmanna víða um heim.
Á mörgum hnappanna var
Vletnamstríðinu mótmælt
með setningum eins og„Make
iove, not war„ og„Draft beer,
not boys,“en á öðrum var kyn-
llfhafið til skýjanna
sem nýjasta afþrey-
ingin.
Á áttunda áratugnum
urðu mottóin merk-
Broskarlinn
Frægasta
barmmerkið.
ingarlausari og minna var um
pólitískan áróður. 1971 var
broskariinn tangvinsæiastur af
öllum barmmerkjum á markaðn-
um og á sex mánuðum seldust20
milljónir afkáta karlinum.
Það leið ekki álönguþar til allar
stéttir, frá kennurum til viðskipta-
fræðinga, voru farnar að skreyta
sig með barmmerkjum og mátti sjá hinar
ýmsu útfærslur. Einnig gátu tónlistaraðdá-
endur fengið sér merki með uppáhalds-
hijómsveitinni. Þegar leið á áttunda áratug-
inn fór æði þetta þverrandi og fólk kaus að
klæðast bolum með uppáhaldsslagorðum
sínum letruðum á.
Siðustu árin, meðan nostalgfa níunda ára-
tugarins hefur verið að ryðja sér til rúms,
hefur mátt giitta f eitt og eitt barmmerki á
förnum vegi.
Framkvæmdir við byggingu Húsdýragarðsins hófust árið 1989 og var hann opnað-
ur með viðhöfn af Davíð Oddssyni, þáverandi borgarstjóra, þann 19. maí 1990. í
framhaldi af góðum viðtökum ákváðu borgaryfirvöld að byggja upp svæði við hlið
Húsdýragarðsins þar sem fólki yrði boðið upp á fjölbreytta þjónustu og aðstöðu til
að verja tómstundum sínum. Þetta svæði er Fjölskyldugarðurinn.

Tjú tju! t’að er
ailtafjafnvinsælt
ad rúnta i lestinni.
Hringekjan ílóleg
héit i hringekjunrii
þennan daginn.
Parísarhjólið Nokkrir
ófurhttgar skelltu sér I
hlóhO sem fórsem hetur
ferekkimjög hratt.
Of mikið A-vítamín
veldur fósturskaða
Unglingar þamba gos og safa
Glerungseyðing er tannsjúk-
dómur sem ber að taka alvarlega, en
nýjustu rannsóknir benda til þess
að tíðni hans fari vaxandi.
Glerungseyðing er eyðing gler-
ungs af völdum sýru. Hér er um að
ræða sýrur vegna bakflæðis úr maga
eða vélinda eða sýrur úr súrum mat
eða drykkjum eins og gos- og
ávaxtadrykkjum. Helsta einkenni
glerungseyðingar er aukin
viökvæmni fyrir hita og kulda.
Helstu áhættuþættir eru bak-
flæði, uppköst, munnþurrkur en þó
aðallega tíö neysla gos- og ávaxta-
drykkja aukíþrótta- og orkudrykkja.
Ungt fólk á íslandi drekkur að með-
altali tæpan einn lítra af gosdrykkj-
um og/eða ávaxtadrykkjum á dag.
Þessi Ufsstill hefur bæði verið
tengdur við tannskemmdir og
aukna tíðni á glerungseyðingu
tanna. Neyslumynstur á gosi,
ávaxtadrykkjum, orku- og íþrótta-
drykkjum skiptir einna mestu máli,
en rannsóknir hafa sýnt fram á að
tíðni neyslu bæði gagnvart tann-
skemmdum og glerungseyðingu
hefur meira að segja heldur en
magnið sem er drukkið.
Flestir svaladrykkir á íslenskum
markaði eru glerungseyðandi að
undanskyldu sódavatni án bragð-
efiia, kranavatni og flest ölltnn
mjólkurdrykkjum.
Þótt það sé óraunhæft að mæla
algjörlega gegn neyslu glerungseyð-
andi drykkja ætti að gæta hófe og
hafa í huga að vera ekki sífellt að
súpa á gosdrykkjum eða öðrum súr-
mn drykkjum. Helst ætti að drekka
drykkina á skömmum tíma, með

. t ■
‘ ■■■W&kíCei I

Eftir að bygging Fjölskyldu-
garðsins hófst var tekin ákvörðun
um að sameina hann Húsdýra-
garði og reka þessa tvo garða sem
eina heild. Þeim er stjórnað sem
einni einingu og eru landfræðilega
tengdir saman með brúnni Bifröst.
Síðan Fjölskyldu- og húsdýra-
garðinum var hleypt af stokkimurn
hafa tvær nýjar deildir tekið til
starfa innan garðsins, vísindaver-
öldin og lagardýrasafnið.
Vísindaveröldin hefur það
markmið að kynna lögmál tækni
og vísinda á lifandi hátt. Fólki gefst
þar kostur á að fikra sig áfram í átt
að skilningi með til þess gerðum
tækjum og gera uppgötvanir af
eigín raun. Visindaveröld var
formlega opnuð 7. júní 2002.
Markmið Lagardýrasafnsins er
að gera lífrfki sjávar og vatna skil,
með sérstakri áherslu á hafið um-
hverfis ísland. Safninu er ætlað að
vera miðstöð kynningar og fræðslu
á þessu sviði fyrir öll skólastig með
áherslu á miðlun þekkingar um líf-
ríki sjávar og vatna.
Steinunn Valdís Óskarsdóttir
borgarstjóri vígði saftuð þann 1.
desember 2004.
SífeUt koma fleiri nýjungar í
garðana tvo og má sem dæmi
nefna parísarhjólið sem ber við
himin. Tækið er fengið á leigu ffá
Danmörku. Það verður í garðinum
tU 21. ágúst næstkomandi og verð-
ur svo í aðra þrjá mánuði sumarið
2006.
Ærslabelgur er önnur nýjimg
garðinum. Það er stór og uppblás-
inn belgur sem krakkar og full-
orðnir geta hoppað og skoppað á.
Það er um að gera að fara með
fjölskylduna og prófa!
ragga@dv.i
Rólegheit Það voru ekki
rnargir krakknr uem ferðuðust
rneö Eiinskipl þennan daginn.
röri og/eöa jafnvel með
mat, þar sem rörið og mat-
urinn gætu hlíft tönnunum
að einhverju leyti.
Gæta skal þess að nota
ekki tannbursta 30 mínút-
um eftir neyslu súrra
drykiga eða annarra súrra
matvæla þar sem tann-
burstinn gæti gert iUt
verra, með því að bursta
burt uppleystan glerung
og þannig ýtt undir eyö-
ingu glerungs.
■

Íl
Hopp ocj hí Kfakkauw
skemmtu iér konuhglecjá ó
ænfabekjnum ivúkaltaða.
Sópað Stárfsmenn ýarfa
lágu i-ikki á lldl sínu og
söpuöu eins og íotingjar.

Tannhirða Ekki bursta
tennur 30 mlnútum eft-
ir neysiu súrra drykkja.
Ávalit skal hugsa vel um
mataræðið og gildir þetta ekki síst
um þungaðar konur. Hér er listi
yfir nokkrar fæðutegundir sem
ófrískar konur ættu að forðast.
1. A-vítamln. Ofstórirskammtaraf
A-vítamíni geta skaðað fóstrið og því
ættu barnshafandi konurekki að
borða lifurþó að hún sé auöug af
fólínsýru. A-vítamín er einnig í miklu
magni í lifrarpylsu og lifrarkæfu og
því ætti ekki að neyta þeirra í óhófi.
2. Hnetur. IBretlandi erákveðnum
hópi kvenna ráðiagt að borða ekki
hnetur á meðgöngu eða meðan þær
hafa barn á brjósti. Þessum hópi til-
heyra konursem eru sjáifarmeð of-
næmi, astma eða exem, barnsfaðirer
með ofnæmi, astma eða exem eða
eldri börn foreldranna eru með of-
næmi, astma eöa exem.
3. Hrámetí Fóstri í móðurkviði og ný-
bura er meiri hætta búin afvöldum
kvikasilfurs og afþeim sökum hefur
Alþjóðaheilbrigðisstofnunin nýlega
iækkað inntökumörk fyrir kvikasilfur
en það fmnstgjaman í hráum fiski.
Vegna hættu á matareitrunum er
einnig bestað forðast hrátt kjöt á
meðgöngu.
4. Mygluostar.
Mygiuostar eru basískari og inni-
halda meiri vökva en aðrir ostar og
þess vegna eru meiri líkur á því að
óæskitegar bakteríur eins og listería
nái að vaxa, en listeria getur verið
hættuleg fóstrum. Samkvæmt rann-
sóknum á íslenskum ostum erekki
hætta á smiti við neyslu þeirra og því
er barnshafandi konum óhætt að
borða alia íslenska osta, en hafa ber í
huga að varast ostaát á ferðalögum.
5. Vftamín. Ekki er ráðlegt að konur
taki inn önnur vítamín en fólínsýru á
meðgöngu. Þetta á sérstakiega við
um A- og D-vítamín.
6. Járrt. Ekki er mælt með að konur
takijárn á meðgöngu nema um járn-
skort séað ræða. Hins vegar er mikil-
vægt að neyta járnríkrar fæðu en
járn er m.a. að finna í rauðu kjöti,
heilu korni, kartöfium, eggjum,
grænu blaðgrænmeti, þurrkuðum
ávöxtum, söium, hnetum og kirsu-
berjum.