Ægir - 01.10.2002, Blaðsíða 19

19
R E K S T R A R U M H V E R F I S J Á VA R Ú T V E G S
ar á starfsmannahaldi í kjölfar
fækkunar starfa við fiskvinnslu,”
segir Arnar.
Mikil fækkun starfa í fisk-
vinnslunni
Arnar segir það ótrúlegt en satt
að störfum í fiskvinnslu hafi
fækkað um meira en helming á
síðustu tíu árum. Á sama tíma
hefur störfum í þjónustugreinum
stöðugt verið að fjölga. „Fyrir tíu
árum var starfsmannafjöldi í fisk-
vinnslu sem svaraði til 10 þús-
und heilsdagsstarfa, en nú er
reiknað með 5000-5500 heils-
dagsstörfum við fiskvinnslu hér á
landi. Að baki þessu eru ýmsar
skýringar. Stóraukin tæknivæð-
ing í öllum vinnslugreinum og
flutningur vinnslu út á sjó eiga
þar stærstan þátt. Á sama tíma
hefur fólki fækkað á landsbyggð-
inni, þar sem útgerð og fisk-
vinnsla er burðarás í atvinnulíf-
inu. Í nokkrum sjávarplássum er
ekki lengur til staðar heimafólk
til þess að halda upp eðlilegri
starfsemi í fiskvinnslu. Þetta
ástand sem varað hefur í nokkur
ár hefur að mestu verið leyst með
innfluttu vinnuafli og hefur hluti
hinna erlendu starfsmanna tekið
upp framtíðarbúsetu á stöðun-
um.”
Þorskurinn er ennþá
með yfirburðastöðu
Á aðalfundi Samtaka fiskvinnslu-
stöðva kynnti Arnar Sigurmunds-
son upplýsingar um ráðstöfun
helstu botnfisktegunda af Íslands-
miðum á síðasta ári, en þessar
upplýsingar voru unnar upp úr
tölum Hagstofunnar og miðast
við fisk upp úr sjó. „Í saltfisk-
vinnslu fóru 43% af þorski eða
102 þúsund tonn og 11 þúsund
tonn af ufsa. Í frystingu í landi
fóru 28% af þorski eða 65 þúsund
tonn, 15 þúsund tonn af ýsu, 10
þúsund tonn af ufsa og 21 þús-
und tonn af karfa. Í flugfisk fóru
13 þúsund tonn af þorski, 7 þús-
und tonn af ýsu og rúm 2 þúsund
tonn af karfa. Um borð í vinnslu-
skipum var unnið úr 18% af
þorskaflanum eða 42 þúsund
tonnum, 8 þúsund tonnum af
ýsu, 10 þúsund tonnum af ufsa og
18 þúsund tonnum af karfa.
Gámafiskur og siglingar voru 10
þúsund tonn af þorski, 7 þúsund
tonn af ýsu og 8 þúsund tonn af
karfa. Í innanlandssölu fóru rúm-
lega 1 þúsund tonn af þorski og 3
þúsund tonn af ýsu. Útflutnings-
verðmæti þorsks er langmest eða
42% af heild. Loðnan kemur í
öðru sæti með 13%, síðan rækjan
að meðtalinni innfluttri iðnaðar-
rækju með 10% og karfinn kem-
ur þar á eftir með 8%. Ýsan kem-
ur með 6%, síldin með 4%, ufs-
inn með 3% og grálúðan einnig
með 3% og loks humar með 1%.
Verðmæti annarra botnfiskteg-
unda, hörpudisks og kolmunna,
varð samtals rúmlega 10 % af út-
flutningsverðmæti sjávarafurða á
síðasta ári.”
Almennt nokkuð gott
hljóð í mönnum
Arnar Sigurmundsson segist geta
tekið undir það að hljóðið sé
þokkalega gott um þessar mundir
í stjórnendum í fiskvinnslunni.
„Að vísu hefur rækjan verið okk-
ur erfið í nokkur ár og hún verður
það áfram. Rækjuverðið höktir
við botninn og menn sjá ekki enn
sem komið er merki um betri tíð
varðandi verðið á rækjunni. Upp-
sjávarfiskurinn hefur staðið upp
úr í veiðum og vinnslu, en á hinn
bóginn finnst mér mjög athyglis-
vert að ennþá vegur þorskurinn
gríðarlega þungt. Á síðasta ári
vóg þorskurinn rúmlega 42% af
heildarútflutningi sjávarafurða.
Þetta er mjög athyglisvert að
mínu mati þegar hafður er í huga
sá mikli niðurskurður sem hefur
orðið í aflaheimildum þorsks,”
segir Arnar.
Horfur fyrir næsta ár telur
Arnar að séu almennt nokkuð
góðar. „Auðvitað gengur verð á
mjöli og lýsi alltaf í töluverðum
bylgjum, en ég er ekki að segja
að menn séu svartsýnir, síður en
svo. Í rækjunni telja menn að
ekki sé neitt sérstaklega bjart
framundan, en það má heldur
ekki vera lakara en það er í dag.
Saltfiskurinn hefur gefið eftir í
skilaverði, verðlækkunin hefur
verið 10-20%. En almennt má
segja að menn séu þokkalega
bjartsýnir þrátt fyrir þann sam-
drátt sem hefur orðið í þorskafl-
anum. En á móti hefur kolmunn-
inn komið sterkur inn og síðan
má ekki gleyma því að landanir
erlenda skipa á uppsjávarafla eru
farnar að skipta verksmiðjurnar
miklu máli. Þessar landanir láta
kannski lítið yfir sér, en þær
skipta gríðarlega miklu máli,”
segir Arnar Sigurmundsson.
Þrátt fyrir mikinn niðurskurð þorskveiðiheimilda á undanförnum árum vegur þorskurinn þungt í útflutningi sjávarafurða.
Þorskafurðir eru þar langefstar á blaði, eða um 42% allra útfluttra sjávarafurða.