Freyr - 01.02.1979, Blaðsíða 22

Það má ekki skilja ummæli mín hér að
framan svo, að ég hafi svo mikla trú á stórbú-
skap, en ungir bændur, sem eru að fara út í
sauðfjárbúskap, hljóta að gera þá kröfu, aö
þeir hafi nokkurt olnbogarými, og það er
athugandi, hvort þjóðfélagið ætti ekki að
gefa þeim tækifæri til að koma áformum sín-
um í framkvæmd. Kvótakerfið mun hins
vegar, ef það kemst í framkvæmd, hindra
framtakssemi einstaklingsins.
En nú er raunin sú, eins og fyrr var getið, að
innlendur markaður er yfirfullur, undirmálsverð
erlendis og svo eru félagsleg sjónarmið og
byggðasjónarmið, sem taka verður tillit til.
Já, rétt er það, og ef sú stefna verður tekin að
draga saman seglin í sauðfjárræktinni, þá
hljótum við að takmarka bústærðina, ef við
ætlum að halda öllu landinu í byggð. Að
vissu leyti er skynsamlegt fyrir bændur að
hægja á framleiðslunni, meðan ekki fæst
betri markaður fyrir hana.
Þegar öllu er á botninn hvolft, þá mun vera
skynsamlegast að fjárfesta ekki of mikið í
sauðfjárræktinni og að bændur keppi meira
að því að draga úrtilkostnaði. Ég er ekki viss
um, að fækkun sauðfjár nú sé rétt svar við
lágu verði á því, sem flutt er út.
Nú er vöxtur og viðgangur sauðfjárræktar ákaf-
lega mikilvægur fyrir útflutningsiðnað okkar.
Já, svo til allar útflutningsiðnaðarvörur
sækja hráefni sitt til sauðfjárræktar, ef undan
er skilið ál, kísilgúr og þangmjöl. Þeim
spurningum þarf að reyna að svara, hvort við
höfum efni á að tapa hluta af þeim gjaldeyri,
sem fæst fyrir útflutning á kindakjöti og iðn-
aðarvörum. Árið 1977 voru gjaldeyristekjur
af unnu og óunnu hráefni frá sauðfé um 7
milljarðareða6-7% af heildarvöruútflutningi
landsmanna, en þá er þjónustuútflutningur
undanskilinn. Þótt ákvörðun verði tekin um
að minnka framleiðslu af sauðfjárrækt, tekur
það nokkur ár.
Það er hins vegar umhugsunarefni, hvort
við eigum ekki að viðurkenna sauðfjárrækt
sem útflutningsatvinnuveg og búa þá að
henni í samræmi við það. Bændum væri svo
frjálst að framleiðatil útflutnings, ef þeirtelja
sig samkeppnisfæra.
Kjarnfóðurnotkunina mætti minnka um
helming.
Kjarnfóðurmál eru nú mikið á dagskrá, hvað
viltu segja um þau?
Nú eru notuð um 20 kg af kjarnfóðri á kind á
ári, og það merkir, að flutt eru inn um 17.000-
18.000 tonn af kjarnfóðri. Þetta kostar jafn-
gildi eins milljarðs króna í gjaldeyri. Færa má
að því rök, að það mætti minnka þessa
kjarnfóðurgjöf um að minnsta kosti helming
og leggja áherslu á meiri heygæði. Sumir
telja að framleiða megi hér innanlands allt
það kjarnfóður, sem við notum. Það er ekkert
ódýrara fyrir bændur, en hins vegar gjald-
eyrissparandi.
Fleiri aðila vantar í útflutning á landbún-
aðarvörum.
Hvað viltu segja um markaðsöflun fyrir land-
búnaðarafurðir?
Möguleikar sauðfjárræktar byggjast á hærra
verði útfluttra afurða og því er réttlætanlegt
að gefa fleiri aðilum tækifæri til þess að ann-
ast útflutning og ef til vill ætti að stofna ein-
hvers konar útflutningsmiðstöð til
markaðsöflunar erlendis.
Og að lokum?
Stundum er talað um, að við höfum sloppið
vel við atvinnuleysið, en mér sýnist, að ekki
megi mikið út af bera til þess, að við stöndum
brátt frammi fyrir þeim vanda. Ef dregið yrði
úr sauðfjárbúskap hér, mundi það svipta
fjölda fólks störfum, sem hefur atvinnu sína
beint og óbeint af sauðfjárrækt.
J.J.D.
78
FREYR