Freyr - 01.02.1979, Blaðsíða 34

hafa verið, þarf u.þ.b. 1,25 kg lagarþurrefnis í
hverja fóðureiningu. Það þarf með öðrum
orðum 22,3 I af leginum, sem getið var hér að
framan, eða 25 I af legi, sem í væru 5% þurr-
efni, í hverja fóðureiningu. Af þessu sést, að
nautgripir geta fengið í sig sem nernur 1 FE á
dag, fái þeir lög frá votheysgryfjum sem
fóður, en grísir 0,4 FE á dag.
Próteininnihaldið er mjög mikill hluti þur-
refnis, en nýting þess er ekki sem best vegna
þess, að þar er að miklum hluta um að ræða
smáar sameindir, sem eru mjög rokgjarnar í
vömb. Nýtingin er þó mjög háð gæðum prót-
einsins í öðru fóðri, sem gefið er samhliða.
Vegna þess hve lögurinn pressast úrvot-
heysgryfjunum með miklum krafti, fellur
mikið til af honum á mjög skömmum tíma um
sláttinn, þannig að útilokað er að nota hann
allan til fóðurs, meðan hann er ferskur. Lög-
inn þarf því að geyma um lengri eða skemmri
tíma og þá í geymum, sem eru sem næst
loftþéttir, ella getur mygla valdið umtals-
verðum skemmdum á vökvanum. Þessi krafa
um geymslu getur verið það kostnaðarsöm,
að ekki mundi svara kostnaði að nýta löginn,
ef ekki kæmi til, að samtímis er verið að
hindra mengun í ám og vötnum, og vonandi
verður slíkt meira metið í framtíðinni en
hingað til.
Mengun af völdum votheyslagar.
Auk þess sem næringarefni tapast með leg-
inum, ef hann er látinn renna óhindraður í ár
eða læki, getur það valdið mikilli mengun
vatnsins.
í fyrsta lagi er lögurinn að jafnaði súr,
einkum nú á seinni árum, þegar farið er að
nota maurasýru sem íblöndunarefni við vot-
heysgerðina. Þessi súr getur haft áhrif á lífs-
skilyrðin í vatni og gert þau óhagstæðari líf-
verunum, sem þar eru.
í öðru lagi er, svo sem nefnt var hér að
framan, nokkuð af áburðarefnum í leginum,
sem geta valdið því, að óeðlilega mikil gróð-
urmyndun verði í vatninu, og þar með valdjð
gjörbreytingu á lífkerfi þess.
Síðast, en ekki síst, er mestur hluti þur-
refnisins í leginum auðleysanleg, lífræn efni,
sem mynda ákjósanleg lífsskilyrði fyrir alls
konar smáþörunga og bakteríur. Þessum
smáverum fjölgar ákaflega, og getur þá svo
farið, að þær eyði öllu súrefninu úr vatninu
og valdi þannig dauða alls lífs, sem er háð
því. Þess eru mörg dæmi í Noregi, að gefið
hefur að líta hrannir af dauðum laxi og silun-
gi í ám um sláttinn vegna þess, að í þær hafði
verið hleypt svo miklum legi frá vot-
heysgryfjum. Enda hafa Norðmenn nú bann-
að með lögum að hleypa votheyslegi í ár og
læki, og liggur sú skylda hjá viðkomandi
bónda að sjá til þess, að skolpinu sé tryggi-
lega fyrir komið.
Þó ekki kæmu til aðrar ástæður en meng-
unin, má því Ijóst vera, að mikils er um vert að
hindra löginn frá votheysgryfjum í að renna
út í bæjarlækinn. Sérlega er vert að gefa
þessu gaum þar, sem þétt byggð er meðfram
góðum veiðivötnum.
90
FREYR