Freyr - 15.04.1994, Qupperneq 11

Gróðurfar og nýting túna á
Norðurlandi
Guðni Þorvaldsson
Síðastliðið sumar var gerð úttekt á gróðurfari og nýtingu túna á Norðurlandi. Hliðstœð
úttekt var gerð á Austurlandi sumarið 1990 (Freyr, 6. tbl. 1991), á Vestfjörðum og Vestur-
landi sumarið 1991 (Freyr, 7. tbl. 1992) og á Suðurlandi sumarið 1992(Freyr, 7. tbl. 1993).
Guðni Þorvaldsson.
Svæðinu var skipt í fimm hiuta,
Húnavatnssýslur, Skagafjörð, Eyja-
fjörð (Svalbarðsströnd og Höfða-
hverfi fylgdu Eyjafirði), Suður-
Pingeyjarsýslu og Norður-Þingeyj-
arsýslu. Bæirnir voru valdir af
handahófi nema hvað reynt var að
sniðganga bæi þar sem ábúenda-
skipti höfðu orðið nýlega. Alls var
farið á 50 bæi.
Túnunum var skipt niður eftir
aldri, meðferð og fíeiri þáttum í
samráði við bændurna. Gróður-
greiningin fór þannig fram að
járnhring (60 sm í þvermál) var hent
út á nokkrum stöðum í hverri spildu
og þekja einstakra tegunda í hringn-
um áætluð í prósentum.
Auk þess var ýmsum upplýsingum
um túnin safnað, væru þær tiltækar.
Má þar nefna halla túnanna, jarð-
vegsgerð, rakaástand jarðvegs, til-
urð gróðurs, aldur, áburðarnotkun,
beit, slátt, kal o.fl.
Jarðvegur
Um55% túnanna voru á móajarð- mýratúnum í Húnavatnssýslum og
vegi, 42% á mýri en afgangurinn á Skagafirði en minnst í Pingeyjarsýsl-
söndum eða melum. Mest var af unum.
1. tafla. Hlutdeild einstakra tegunda (%) eftir svœðum.
Tegund Hún. 113 tún Skag. 76 tún Eyjaf. 76 tún S-Þing. 57 tún N-Þing. 41 tún Meðalt. 363 tún
Vallarfoxgras . . . . 10,98 14,07 10,32 5,26 9,28 10.400
Vallarsveifgras. . . . 32,25 27,90 31,50 27,09 36,10 0,808
Túnvingull . 11,75 12,50 8,82 7,31 7,99 10,173
Língresi 1,24 3,15 8,92 5,53 8,92 4,788
Snarrót . 22,02 17,80 22,85 31,54 4,34 20,808
Hdliðagras 2,21 2,82 11,78 8,34 7,66 5,921
Varpasveifgras. . . . 14,98 16,90 3,66 5,28 17,79 11,806
Knjáliðagras .... 0,28 0,21 0 0 0,01 0,132
Beringspuntur . . . 0,26 0,76 0 0,10 0.32 0,292
Starir 0 0,02 0,01 0,18 0,32 0,071
Brennisólev 1,27 0,76 0,07 0,28 0,76 0,700
Skriðsóley 0 0,05 0 0 0 0,010
TúnfífiU 0,20 0,35 0,53 1,84 0,91 0,639
Skarifífill 0,05 0,05 0,02 0,18 0,07 0,067
Vallhumall 0,14 0,86 0,44 1,76 1,10 0,715
Túnsúra 0,42 0,63 0,16 1,50 0,52 0,590
Haugarfi 0,99 0,38 0,46 1,35 2,86 1,019
Vegarfi 0,65 0,57 0,11 0,17 0,86 0,469
Hvítsmári 0,23 0,14 0,25 0,29 0 0,198
Maríustakkur . . . 0,05 0,06 0,01 0,05 0 0,039
Hrafnaklukka . . . + 0 0 0,01 0 0,003
Elfting 0,01 + 0,01 0,02 0,02 0,009
Hófsóley + 0 0 0 0 0,0003
Kornsúra 0 0 0 + 0 0,001
Vallhœra 0 0 0 0 0,01 0,001
Lokasjóður 0 + 0 0,03 0 0,005
Tágamura 0 + 0 0 0 0,001
Blóðarfi 0,01 0,01 0,01 0,21 0,02 0,042
Njóli 0 0 0,01 0 0 0,002
Hálmgresi 0 0 0 1,67 0 0,261
Möðrur 0 0 0,01 0 0 0,002
Melablóm + 0 0 0 0 0,001
Lœkjarfrœhyrna . 0 0 0,05 0 0 0,010
Kúmen 0 0 + 0 0 0,001
Engjarós 0 0 0 + 0 0,0003
Mýrfjóla 0 0 0 0,01 0 0,002
Skarfakál 0 0 0 0 0,02 ' 0,019
8'94 - FREYR 283