Freyr - 01.09.2002, Blaðsíða 26

Afurðir veturgömlu ánna 2001
Mynd 5. Reiknað magn af dilkakjöti eftir hverja veturgamla á eftir héruðum
haustið 2001.
kjöti eftir hveija á. Þetta bú hefur
um árabil, eða allt frá því að þar
fóru fram ijárskipti fyrir rúmum
áratug, ætíð verið í flokki afurða-
mestu ijárbúa á landinu. Þá koma
hin afurðamiklu fjárbú á Vatns-
nesinu í röðum. A öllum þessum
búum fer saman mikil frjósemi
og feikimikill vænleiki dilka. I
öðru sæti er Ellert Gunnlaugsson
á Sauðá en hjá honum eru 350 ær
að skila að jafnaði 36,2 kg af
dilkakjöti, en þetta bú var i þriðja
sæti árið 2000, þá með örlítið
meira framleiðslumagn eftir ána.
I þriðja sæti er síðan nágranni
Ellerts, Tryggvi Eggertsson í
Gröf, en hjá honum er fram-
leiðsla eftir 196 ær að jafnaði
35,7 kg af kjöti.
Því miður er skýrsluhaldið enn
þannig að það er að fara i geitar-
hús að leita ullar ef þar á að finna
einhverjar bitastæðar upplýsingar
um ullarframleiðslu. Að þessu
sinni voru aðeins 395 ær á land-
inu öllu sem höfðu skráðar upp-
lýsingar um ullarþunga en hjá
þeim var hann að meðaltali 2,83
kg (2,61). Eins og margoft hefúr
verið bent á er öll umræða um
mikla áherslu á ullarþætti i rækt-
unarstarfmu allhjákátleg á meðan
upplýsingagrunnur um þessa
framleiðslu er eins og raun ber
vitni.
Niðurstöður kjötmatsins eru til
umfjöllunar í sérstakri grein á
öðrum stað í þessu blaði.
Eins og áður hefur komið fram
voru skýrslufærðar veturgamlar
ær á árinu 2001 samtals 39.625.
Eins og ætla má voru ásetnings-
gimbramar haustið 2000 nokkru
vænni en árið áður. Meðalþungi
þeirra sem hafa þunga skráðan
bæði um haustið og að vori er
41,9 kg (40,6). Þessir gemlingar
em bærilega fóðraðir því að þeir
þyngjast að meðaltali um 11,2 kg
(11,4) yfir veturinn.
Góðu heilli heldur áfram þróun
síðustu ára með það að frjósemi
gemlinganna fer vaxandi. Að
meðaltali fæðast 0,85 lömb
(0,82) eftir hvem gemling og til
nytja að hausti koma 0,72 lömb
(0,70). Þennan aukna lambaljöl-
da má fyrst og fremst rekja til
þess að gemlingum, sem hafðir
eru geldir, fer hlutfallslega
fækkandi, en hins vegar er frjó-
semi þeirra sem eiga að bera lítt
breytt. Þar vildu menn að sjálf-
sögðu minnka enn hlutfall geldra
gemlinga en mjög er misjafn
hvort menn sækist eftir því að fá
gemlinga tvílembda. Frekar
skipting talnanna sýnir að 5.453
gemlingar eða 13,83% þeirra em
hafðir geldir. Af þeim sem ætlað
var að bera reyndust hins vegar
5.720 eða 16,84% geldir, 23.131
eða 68,11% þeirra, sem áttu að
bera, áttu eitt lamb, tvílembdir
voru 5.074 eða 14,94% en 35
þeirra áttu þrjú lömb eða 0,10%
þeirra sem ætlað var að eiga
lamb.
Að vonum koma fram sömu
breytingar í fallþunga gemlings-
lambanna og lamba undan full-
orðnu ánum. Þannig fengust
haustið 2001 17,1 kg(17,4)af
dilkakjöti eftir hverja veturgamla
á sem var að skila lambi, en sök-
um meiri ífjósemi en árið áður
verður kjötmagnið eftir hvem
vetrarfóðraðan gemling ívíð
meira en árið áður eða 11,1 kg
(11,0).
Á mynd 5 er gefið yfírlit um
framleiðslu gemlinganna haustið
2001 flokkað eftir hémðum.
Þama er eins og ætíð umtalsverð-
ur munur á milli héraða og hlut-
fallslega miklu meiri en hjá full-
orðnu ánum. Eins og áður em
það Strandamenn og Vestur-Hún-
vetningamir sem þama skipa
toppinn og að teknu tilliti til
þessa em framleiðsluyfirburðir í
sauðfjárræktinni á þessum svæð-
um enn meiri heldur en tölur um
fúllorðnu æmar sýna. Minnst er
ffamleiðslan í Mýrasýslu, eða 7,5
kg að meðaltali, eða meira en
helmingi minni en hjá Stranda-
mönnum. Þó að afúrðir vetur-
gömlu ánna í Norður-Þingeyjar-
sýslu hafí aukist talsvert á síðustu
árum ffá því er var fyrir áratug,
þá er hlutfall gemlinganna sem
hafðir em lamblausir og eins
hluti geldra meðal þeirra, sem
ætlað er að bera, umtalsvert hærri
en fyrir landið í heild. Þessu
hljóta fjárbændur á þessu svæði
að stefna að því að breyta á
næstu ámm.
Upplýsingar um ullarfram-
leiðslu gemlinganna em viðlíka
fátæklegar og fyrir fullorðnu
æmar. Aðeins 139 þeirra hafa
skráðan ullarþunga og er hann að
meðaltali 2,12 kg (2,14).
| 26 - Freyr 8/2002