Sameiningin - 01.02.1911, Blaðsíða 10

3Ö2
manna, er á þessarri tí'ð leggja stund á vísindalega eðl-
isfrœði, væri að telja án trúar á biblíuna, þá myndi það
ekki verulega bagga dómi vorum um þetta mál. Mörg
eru þau öfl, sem öðruhvoru hrífa menn um stund með
sterku afJi til vantrúar, þótt ekld sé fyrir því neinar gild-
ar ástoeður. 1 þá átt stefndi tíðarandinn um það leyti,
er stjórnarbyltingin frakkneska stóð yfir; þá réð anda-
stefna efnishyggjunnar lögum og lofum, ekki aðeins í
Frakklandi, heldr og til stórra muna á Englandi og í
Vestrlieimi. Að nokkru leyti stafaði trúleysi það ef-
laust af því, að kristinni trú yfirleitt var ruglað saman
við þá sérstöku tegund kristinnar trúar, sem náð hefir
sér niðri í rómversk-kaþólsku kirkjunni. Að öðru leyti
stafaði það af ófullkominni þekking manna á náttúr-
unni. Eftir að liœfilegt tillit var farið að taka til skýr-
ingar biblíunnar, svo og takmarkaðrar þekldngar á lög-
um náttúrunnar, rofnuðu brátt ský efasemdanna, sem
grúfðu yfir heiminum kristna við upphaf nítjándu ald-
ar, og hófst þá það tímabil í mannkynssögunni, sem svo
frábærlega er merkilegt fyrir þá miklu útbreiðslu krist-
indómsins, er því var samfara.
Auðsætt er, að menn verða á þessarri tíð fyrir
miklum áhrifum, sem miða að því að koma þeim í svip-
að ástand. Nú geta námsmenn kosið sér frœðigreinar
þær, sem þeir hneigjast helzt til, og allt stefnir í þá átt
að gjöra miklu fleiri að sérfrœðingum en góðu hófi
gegnir; við það verða takmarkanir þekkingarinnar æ
auðsærri; þeir, sem stund leggja á einhverja sérstaka
frœðigrein, gjörast því æ ófœrari til að mynda sér á-
kveðna skoðan á nokkru almennu umhugsunarefni, enda
verða í raun og veru meir og meir ófœrir til þess. Vér
ættum því ekki að búast við því af sérfrœðingum í heimi
vísindanna, að þeir fJýti sér að kveða upp um skoðan
sína á heimspekilegum efnum og trúmálum. Og ekki
þarf neitt að furða sig á því, ef þeir á annað borð láta
einhverja slíka skoðan uppi, þótt trúaðr almenningr
sinni því næsta lítið. Það er léttara á metum nú en
fyrir fjórðungi aldar, að sá eða sá maðr hafi staðizt
próf í náttúrufrœði eða öðrmn vísindum, og ldotið nafn-