Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1952, Síða 90

70
TÍMARIT ÞJÓÐRÆKNISFÉLAGS ÍSLENDINGA
efnaðir til Nýja-íslands, hafi mist
þar alt sem þeir áttu. En all-margir
þeirra, er burtu fluttu, gátu selt ný-
komnum mönnum að heiman kofa
sína, brotið land og aðrar umbætur
á jörðum sínum, fyrir því er stjórn-
arláni nam. Var það tekið gott og
gilt af umboðsmönnunum að þessir
nýju óðalsbændur tækju á herðar
sér skuldir þeirra, er burtu fóru.
En eins og gefur að skilja, var það
selda lán aldrei goldið og óvíst að
stjórnin hafi orðið einu centi ríkari
fyrir alla þá gripi, potta og pönnur,
sem lögin tóku í sínar hendur af
þeim, er suður fluttu. Mun hinn
þungi hugur Jónsmanna til Páls-
manna ekki hafa ráðið svo litlu í
þessu efni, því eins og högum var
háttað þá er tæplega hugsanlegt,
að nokkrum heilvita manni hafi
komið það til hugar, að Ný-íslend-
ingar gætu goldið þann styrk eða
skuld. En einmitt þess vegna fanst
þeim, sem fluttu til Dakota, að lög
væru á sér brotin, þótt svo væri
ekki. Samt virtist það líkjast ó-
jöfnuði að krefja þá einungis
reikningsskila, þegar allir aðrir
máttu flytja úr Nýja-íslandi hvert
á land sem var í Canada, t. d. til
Winnipeg, — og þaðan svo hvenær
sem þá lysti til hvaða staðar sem
var í Bandaríkjunum, eða hvert sem
var út um heiminn, án þess að minst
væri á skuldina eða hægt að hafa
hendur i hári þeirra.
Þriðjudaginn 4. júní fór aðal-
hópurinn frá Winnipeg suður til
Pembina á gufubátnum Manitoba.
Voru tveir fyrrverandi rekstrar-
manna í þessum hópi, Jóhann Halls-
son og Sigurður Jósúa. En Benedikt
Jónsson Bardal hélt sama dag af
stað með kýrnar suður til Dakota
ásamt Guðmundi Northmann og
Magnúsi Björnssyni. Klukkan tíu
fyrir hádegi næsta dag fór Manitoba
fram hjá Emerson og lenti við
Pembina einni stundu síðar. Hafði
engin viðstaða orðið á allri leiðinni
nema meðan bátsmenn skipuðu
fram brenni á fám stöðum, og
nokkrar mínútur í senn, til að herða
á kyndingunni undir katlinum.
IV.
Fimtudaginn, 6. júní (1878), klukk-
an átta árdegis, lagði hópur þessi
af stað frá Pembina vestur á slétt-
urnar. Tvenn sameyki (teams) hesta
og uxa voru leigð til fararinnar og
alskipuð konum og farangri, en karl-
menn fóru gangandi. Ekki var komið
til Bótólfs hins norska fyrr en
klukkan tíu síðdegis. Þar máttu
þröngt sáttir sitja inni, en við það
brá mönnum ekki á þeim árum, og
allir bera þeim Olsens-hjónum eina
og sömu sögu um frábæra risnu og
alúð. Úti skein víðsýnið móti augum
þessara „fáu, fátæku, smáu“ — ný
og fögur landnáms-veröld, þar sem
hugurinn sá helgar sýnir langt úti
í framtíðinni, frá hásæti vonarinnar.
Alt var ljómað æsku, sem öll land-
nám sveipar.
Ekki liðu nema tveir dagar þar
til rekstrarmennirnir ráku kýrnar
heim í garð Bótólfs hins norska
(8. júní). Urðu þær fegnar að hvíla
sig eftir alt þetta rölt og flæking-
Hér var líka grasið nóg að bita
eins og í Nýja-íslandi; en á heitum
sumardögum, þegar kúm þykir gott
að hvíla sín lúin bein, fylgdu her
eigi þeir annmarkar eins og þar’