Tónlistin - 01.12.1944, Page 6

TÓNLISTIN
36
andi sálmabókar (frá 1801) i nýj-
um búningi og mörg alveg ný evr-
um manna. Og á næslu 20 árum
sigra þau alveg „göinlu lögin“.
Iljálpaði áreiðanlega lil þess lang-
spilsleiðarvísir Ara. Nokkra vifSbót
sálinalaga flulti ný útgáfa kirkju-
söngsbókar, þríraddaðrar, frá bendi
Pélurs Guðjónssonar, er kom út að
liomun látnum 1878.
Arið 1886 koni úl i fvrsta sinn
sábnabók sú bin góða, sem vér bú-
um að enn í dag; um sama leyti
og litiu siðar kirkjusöngsbók sú,
sem svarar til liennar, búin til
])rentunar þá af Jónasi Helgasvni
dómkirkjuorganisla. Hók jjessi er
byggð á þeim grundvelli, sem Pét-
ur Guðjónsson lagði nýja söngnum,
og takmarkar sig við lagboðá sálma-
bókar vorrar. Legg ég liana því ti!
grundvallar fyrir nokkrum athuga-
semdum liér á eftir, j)ótt komið
hafi út síðan 4—5 kirkjusöngsbæk-
ur, víðtækari, einkum með tilliti lil
sálmakvera, sem komið liafa út lil
viðbætis við sálmahók vora, en orð-
íð laus i sessi. Er þó líklegt, að ýmis
ágæt lög J)ar nái festu, er vér eign-
umst nýja sálmabók. Núverandi
sálmabók vor innibeldur 650 nr. al'
sálmum og einstökum versum. Við
þau vísar bún til 171 lagboða. Meg-
inþorri þeirra eru liinir sömu, scm
(iðkazt liafa bjá oss á aðra öld eða
lengur. Lögin eru óbrevtt frá bók-
um Péturs Guðjónssonar. Pétur Guð-
jónsson getur J)ess í formáia fvrir
fyrri bók sinni, 'að hann bafi leit-
azl við að ná upprunalegri fegurð
og einfaldleik gömlu laganna. Mun
liann þar meina liinn þýzka áður-
nefnda frumbúning laganna, sem
tekin voru í Hólabækurnar og Grall-
arana bér. Þetta liefir framkvæmzt
svo sem nú segir:
Þegar glaðna tók vfir þjóðlífi
Norðurlanda á fyrra hluta siðuslu
aldar, og rómantiski andinn fór að
senda frá sér heilsublæ sinn, þá
vaknaði viðleitni þjóða J)essara til að
endurnýja sálmasöng sinn, sem var,
eins og áður er sagt, orðinn nokk-
uð brevttur og dauflegur. Þó var
enn ekki átt við að breyta hinum
jafna framburði laganna. Hver J)jóð
l)vggði sínar umbætur á Jjeim grund-
velli, sem orðinn var ríkjandi bjá
lienni. Pétur Guðjónsson kom til
Danmerkur ofan í Jæssa öldu, drakk
í sig lífsjjrótt belinar og fegurðar-
vndi, fékk J)ar alla söngmennlun
sína og naut ástríkis J)ess manns,
sem J)á mátli sin einna mest i J)css-
um efnum. \ríst mátti oss sæina, svo
sem þá slóð á, að fá notið drykkj-
ar úr sama lieilsubrunni, þó að eigi
sé sagl með J)ví, að alltaf gildi bið
sama. — Þannig liefir J)að atvikazt,
að af lögunum undir áðurnefndum
171 lagboðum sálmabókar vorrar
eru yfir 120 úr kirkjusöng Dana,
langl'lest úr bókum Berggreens og
mörg eftir bann sjálfan. Ein 6- 7
eru úr sænskum eða norskum bók-
um, færri úr enskum; J)á eru fáein
úr fornJ)ýzkum söng, sem gleymd
virðast nú öðrum Jyjóðum. En bvað
böfum vér sjálfir lagt til? Hér eru
4—5 lög eftir nafngreinda íslend-
inga. Þó skal J)ess strax getið, að
ofurlítið befir bætzt við J)ann bóp
í síðustu bókum vorum. Nú síðast
befir komið út safn af sálmalögum