Tónlistin - 01.12.1944, Síða 11

TÓNLISTIN
11
ingar liafa gizkað á, að hér væri
fyrir hendi smækkað tónskref, seni
horfið sé frá.
Nú liefir í sem allra stvtztu máli
verið minnzt ferils þeirra sálma-
laga, sem vér nolum nú. Þau eru
langflest i dönskum húningi. Þó eig-
um vér sjálfir nokkur, og ér hú að
líta á, hvort vér getum ekki hlúað
að þeim hóp og auðgað hann tii
helgibóta og sæmdarauka. Frænd-
ur vorir á Norðurlöndum hafa að
undanförnu leitazt við að rifja upp
gömul þjóðlög sin og auðgað með
því sálmasöng sinn. Þekkjum vér
frá Norðurlöndum l. d. „Sjá þann
hinn mikla flokk“, þótl lónskáldið
Thomas Lauh líti ekki hýrum aug-
um til j)ess lags í húningi Griegs.
Samskonar liggur nú fyrir oss. Ætt-
um vér ekki að sinna því? Sá upp-
runi gömlu laganna vorra, sem nú
Iiefir verið minnzt, er alls ekki óálit-
legur. Perlan fundna „Víst ertu, Jes-
ús“ hvetur- Sorglegt er, ef slíkar
glalast, sem nú liggur við horð. Þvi
méiri nauðsyn er að hirða um hið
geymda. Er þar fyrst að nefna hið
mikla safn prófessors Bjarna Þor-
steinssonár, íslenzk þjoðlög, og að
líkindum mikið af handritum frá
sama ótrauða safnanda. Er það dýr-
mæt eign, ])ótt enn sé óunnið úr
henni, og máske beri hún nokkur
merki um ofætlun fyrir einn mann.
Ég held ekki fasl við það, að
fullfágað lag sé nótulega hundið
meðferð eins flytjanda. Uppskrif-
endur komast að raun um það, að
varla nokkrir tveir liafa lag al-
veg eins. Er j)að eðlilegt, er lögin
hafa lagazt til af smekkvísi ýmissa
meðfarenda. Ber j)á vitanlega að
velja það hezta, og eigi loku fvrir
j)að skotið, að smekkleysa, sem enn
kynni að hittast, sé afnumtn. En vit-
anlega má ekki í neinu misbjóða
efni, anda né blæ lagsins. — Virðist
mér j)á rétt og sjálfsagt, að lögin
fái að lialda sínum gömlu kirkju-
tónte'gundum. Og j)á er gaman, að
tónskáldin vor nýju reyni og sýni
lisl sina á því að radda þær, hverja
eftir sínu eðli og ástandi. Mætti />aö
verða efni i íslenzka list. Dúr og
moll hafa nú svo lengi haft ein-
veldi, að vel mætti fara að hreyla
til. Ekki tími ég j)ó að kasta burtu
eftirlætislögum vorum úr höndum
Wevses. Gæti verið gaman að eiga
bæði formin; svo er margt, sem
hann hefir ekki fjallað um, eða
ekki hefir náð hylli frá hans hendi.
Ég hefi oft horið saman i hugan-
um gamla lýdíska formið af lag-
inu „Allt eins og hlómstrið eina“,
með sínum gregóríönsku sveipum
og húnað Wevses á því lagi, sem
nærri má segja um, að geri dauð-
ann sætan; mér liggur þó við að
segja, ég kjósi heldur hið eldra yfir
kistu minni. — Vér eigum frá liðn-
um öldum nótum sett lög við sæg
af andlegum Ijóðum með nú óþekkt-
um liáttum, sem eru sumir fagrir
og alldýrir. Væri gaman að fá ort
undir sumum þeirra i væntanlega
sálmabók vora, einkum ef svo
reyndist líka, að lögin við þá væru
vel gjaldgeng. Gaman væri að at-
lmga j)etta. Þá væri lika ánægju-
legt, að kirkjusöngur vor gæti auðg-
azt að nýjum heimasömdum lögum.
Þótt hið góða sé gott,' hvaðan sem