Tónlistin - 01.12.1944, Page 15

TÓNLISTIN
Hugo Riemann:
45
Tónlistarheiti og táknanir með
skýringum (aukið)
Frli.
„ansats“, varastilling, þegar leikið er
á blástursliljóðfæri; stilling liinna
ýmsu líkamsparta í liálsi og munn-
Iioli (barkakýli, úfur osf.) við
myndun söngtóns (t. d. með radd-
opsendi, blæmyndaður tónn, með
básettu barkakýli, gómhljóð osf.).
„Ansatspípa“ nefnist á orgelinu
efsli hluti. tungupipunnar, sem
ræður liljómblænum, en „ansats-
göng“ nefnast i söng einu nal'ni
jæir líkamshlutar, sem sluðla að
hljómmynduninni, allt frá radd-
böndunum að vörum og nasvængj-
um.
„anslag“, 1. úrelt viðhöfn, tvöfall
forslag með yfirtvíund og undir-
tviund (eða öfugt) á úndan aðal-
nólunni; 2. leikbáttur í áslætli á
píanó (j)rir aðalmöguleikar: legato,
staccato, portando (portamento,
vegna skorts á liæfu kennaraliði og
sumj)art vegna skorls á skilningi til
að meta bið upjældislega gildi beil-
brigðs söngs. ()g bvergi er söngur
og frumatriði tónlistarfræðinnar
metin til jafns við aðrar námsgrein-
ar. Al' því blýzl stórfelldur aftur-
kipjjur, sem bitnar á öllu tónlistar-
lifi landsins í beild. Skemmtanir
skólanna ýta hér mjög undir. Þær
eru oft svo úr garði gerðar, að j>ar
fer litið cða stundum ekkert anuað
fram en mannskemmandi jazzleik-
ur, sem vafalaust veldur m. a. miklu
um óyandaða begðun og agaleysi
í skólum landsins. Þvílikar skemmt-
anir eru látnar óáreittar af stjórn-
endum skólanna, J)ótt fyllsta eflir-
lils sé þar sannlega þörf.
Sönglíf okkar liefir enn ekki feng-
ið nægilega langan tíma lil að festa
djújiar og óbagganlegar rætur i með-
vitund jijóðarinnar. Þessvegna
mundi verða liltölulega auðvelt að
uppræta það með öllu. Skaðleg á-
lirif bafa líka komið óirúlega miklu
til leiðar í þessum efnum nú þeg-
ar. Og fyrirsjáanlegt er, að hér mun
innan nokkurs tíma lifa söngvana
J)jóð, svo framarlega sem ekkert
verður að gert.
Griski heimspekingurinn Platon
befir fullyrt, að ríkisborgararnir
mótuðusl af þeim tónlegundum, er
þeir iðkuðu. í bans augum var tón-
listin hugmótandi, mannskapandi.
Hún var gædd afli, sem óumflýjan-
lega setti svipmót sitt á borgríkið og
þjóðfélagið, enda varðaði það út-
legð úr borgríki Spörtu að hrófla
við tóntegundunum. Þessvegna voru
börnin stra.x látin læra að iðka tón-
Iist um leið og þau lærðu að lesa
og skrifa.