Tónlistin - 01.12.1944, Page 46

70
fimni hljónikviÖur eftir saíiia, „Ófiilí-
gerÖu hljómkviðuna'* eftir Schubert o. fl.
af svipuðu tagi. „Ég vil fá jjetta allt sani-
án. Hafið jtér ekki eitthvað meira?“ ,;Svo
feigiiiii við yliisa fallega forleiki," svar-
áði vcrzlunarstjórinn. „Eru jjeir spilaðir
áf prkestri ?“ spiirði aðkomumaður.
Vérzlunai-stjófinn kvað Svo vera. „Þá vil
ég fá fimm forleiki," svaraði komumað-
ur. Niðurstaðan varð svo loks sú, að
hinn ágæti viðskiptavinur var búinn að
kaupa svo mikið af orkcsturverkum, að
hann varð að fá tvo menn sér til að-
stoðar til ])ess að hjarga hlaðanum út
í einkabíl sinn.
A meðan |)cssu fór fram, var verið
að spila ýmis klassísk verk. fyrir tmg-
Iingspilt, á að gizka 16 ára gamlan, sem
hlustaði með aðdáunarsvip. Hann tók svo
nokkrar plötur, raðaði þeim fyrir fram-
an sig á borðið og spurði: „Hvað er
komið mikið núna ?“ „Þrjú hundruð
fjörutiti og átta krónur," svaraði af-
greiðslustúlkan. „Það er ágætt,“ svaraði
pilturinn og borgaði. „Ég liefi ekki meiri
peninga í bili. En ég kom á morgun og
fæ meira.“
Hópur af piltum og stúlkum jjokaði
sér nú að borðinu. „Er til jazz?" Jú, hann
var til. Og nú glumdi trylltur negra-jazz
um búðina. Samstundis hyrjuðu unnend-
ur jtessarar tónlistar, ef tónlist skyldi
kalla, að stappa niður fótunum, rugga
sér og aka í mjöðmunum með rykkjum
og hnykkjum. Loksins var þetta fólk líka
búið að fá plötur við sitt hæfi.
Nú var röðin komin að mér. Ég spurði
eftir nokkrum konsertum og sónötum,
keypti sumt og fór svo mína leið. — Þeg-
ar allt kom til alls, sá ég alls ekki eftir
tímanum, sem ég eyddi inni í hljóðfæra-
verzluninni. Það er ekki á hverjum degi.
sem maður fær tækifæri til þess að kynn-
ast tónlistarsmekk fjöldans svona ,.á-
])reifanlega.“ Vitanlega er hér ekki um
neina gullna meðalreglu að ræða, sem
hægt sé að dæma fortakslaust eftir, held-
ur aðeins sýnishorn, sem maður leyfir
sér þó að staðhæfa, að hafi við nokkur
rök að styðjast.
TÓNLISTIX
Það sahia, sem bár fyrir niig inni. i
hljóðfæraverzluninni. mætir nianiii hvaf-
vetna. Á ílestum hljómleikuin, seni haldn-
ir eru fýrir álmenning, bér jiáð við; að
maður beiniinis verður fyrir ónæði at’
rausandi og hlæjandi fólki í niiðjum
hljómleikum. Þá ber það og eigi allsjald-
an við, að fólk kemur ekki fyrr en hljóm-
Icikar eru byrjaðir eða jafnvel hálfn-
aðir. Kemur jietta fólk j)á þrammandi
og talandi og ónáðar aðra, sem ef til
vill þurfa að standa upp úr sætum sín-
um, svo að hinir óstundvísu gestir kom-
ist Ieiðar sinnar. Þegar svo hljómleikarn-
ir eru á enda, flýtir j)etta fólk sér svo
mikið að klappa, jafnvel áður en sið-
ustu tónarnir deyja út, að maður er í
vafa, hver meiningin sé, fögnuður fólks-
ins yfir sigri listamannanna eða blátt
áfram gleði yfir að losna úr jiessum
stranga skóla,
í jæssu sainbandi keniur manni ósjálH
rátt í hug maðurinn, senl kon! inn í hljóð-
færaverzlunina til þess að kaupa orkestur-
músík. Hver var meining hans? Hanii
hafði auðsjáanlega engan smekk fyrir
j)vi, sem hann var að kaupa. Suniir kaupa
jietta eða hitt til þess að geta sýnt ná-
unganum, að þetta eigi ])eir. Er j)á ekki
ástæða til að ætla, að aðrir fari á ])essa
hljómleika eða hina til ])ess að geta sýnt
sig eða sagt frá j)ví, að þarna hafi J)eir
verið.
Öðruvisi er jæssu varið með einlæga
unnendur göfugrar tónlistar, sem sækja
hljómleika til jiess að hlust.a, hlusta á
listræna túlkun færustu manna á sígild-
um verkum. Slík tónverk, hvort sem j3a.11
eru spiluð, sungin eða hvorttveggja, veita
unnendum sínum listarunað, sem jieir því
aðeins geta notið, að j)eir fái að vera
i fullum friði og óáreittir. En klassisk
tónlist gerir meira en veita unnendum
sinum stundaránægju. Hún færir þeim
upp i hendurnar ótæmandi viðfangsefni,
sem göfgar og þroskar. í þessu kenuir
fram sá meginmunur, sem um aldur og
æfi gerir óbrúanlegt djúpið milli göfugr-
ar tónlistar og jazzins.
Að undanförnu hafa verið haldnir hér