Tónlistin - 01.06.1946, Side 13

TÓNLISTIN
11
^Jfa/fejríniur JJef^aion:
Jean Sibelius áttræður
Fyrir nokkrum mánuðum birtist
sú fregn í íslenzkum blöðum, að
mesta symfóníutónskáld Norður-
landa og um leið alls heimsins ætti
við mjög þröngan kost að búa, ætti
sér naumast málungi matar. Þeir,
sem kunnugir voru, töldu fréttina
furðulega og jafnframt hnejrkslan-
lega. Um leið var þeirri áskorun
beint til íslenzkra tónlistarmanna,
að þeir réttu hinum bágstadda tón-
mæringi hjálparhönd. Hér gat
tæplega verið um að ræða auglýs-
ingabragð til þess eins að vekja at-
hygli á nafni tónskáldsins, þótt
hinum hjákátlegustu aðferðum sé
stundum beitt i þvi skyni á vorri
kaupsýslu-öld. Var það þá satt,
að liin marglofaða músik gjörvallr-
ar veraldar væri svo gjörsamlega
heillum horfin, að hún léti konung
sinn búast tötrum beiningamanns
og ganffa fyrir hvers manns dvr í
ölmususkyni? Heimsmenningin var
lostin hnefahöggi með sliku atferli.
og sneipulegur roði spratt fram i
kinnar tónlistarmönnum viðsvegar
nm heim. Að visu fvlgdi það sög-
unni, að Jenn Sibelius væri æðru-
laus og beiddist einskis, en bæri hag
finnsl'rar æsku þeim mun sárar fvr-
ir briósti, eins og títt er um stór-
menni. sem iafnan krýnast harns-
le.nri hógværð og óveniulega ríkri
comkennd. Það gat ekki biá hvi
farið. að hessi ótrúlegu tiðindi am-
eriskrg fréttaritara, sem heimsótí
höfðu skáldið á heimili hans í Finn-
landi, hlutu að veikja trú manna á
gildi tónlistar meðal menningar-
þjóða nútimans, og um leið trúna
á hæfileika og vilja mannsins til
þess að meta rétt verðmæti lífsins
— um stundarsakir. Ef vér trúum
á þróun lifs og listar, getum vér
ekki samrýmt þá skoðun vora þeirri
hörmulegu staðreynd, að lausnari
norrænnar tónlistar gangi um á
meðal vor sem hónbiargamaður.
Vér eigum bágt með að skilja það,
að höfundur „Finlandia" skuli eftir
áttatiu ára æviskeið eiga rétt til
hnífs og skeiðar. Vér fyllumst hroll-
kenndri ógn, þegar vér verðum þess
áskjmja, að svo d.júpt skuli heimur-
inn geta sokkið, að hann fótumtroði
líf þess manns, er í hálfa öld hefh'
sent frá sér stöðugan straum stór-
kostlegra verka, sem standa munu
um ár og aldir sem glæstur minnis-
varði um hávöxt og itrustu sköp-
unarorku norræns anda. Er heim-
urinn svo firrtur sión sinni, að hann
megi ekki lengur þekkja beztu vel-
unnara sina, eða hefir vagl tortim-
ingarinnar aðeins lamað sióntano
hans skamma hrið? Ef Sibelius ætti
siálfnr að svara bessari snurningu.
mnndi hann i lifsgleði sinni og hiart-
svni velia síðari staðhæfinguna.
Þeoar fvrri heimsstvriöldin brau*t
út 1914, beið trú margra hngsandi
manna geigvænlegt sldnbrot.
Finnski meistarinn hafði þá fengizt