Tónlistin - 01.06.1946, Page 18

Tónlistin - 01.06.1946, Page 18
16 TÓNLISTIN hann kveður sér liljóðs á sjálfstæðu tónmáli hljóxnsveitarinnar, og jafn- tranit lær frelsisbarátta Finna nú aukið inntak og ferskan liugsjóna- kraft á þjóðlegum grundvelli. Pessu nýja ættjarðarverki var tekið með iniklum fögnuði, þrátt fyrir nýstár- lega meðferð liljóðfæra og manns- radda. Hér kom fram alfinnskur maður, sem lióf rammfinnskt yrkis- efni upp i æðra veldi með dj arflegri og ómótstæðilegri lýsingu á sál þjóð- arinnar og leyndustu lífshræringum. Hér var að finna eitt sterkasta vopn- ið í sjálfstæðissókninni. Og hún hélt óslitið áfram þar til Finnar öðluð- ust fullt sjálfstæði 1918. Einn mað- ur liafði þá framar öllunx öðrum staðið i fylkingarbrjósti í fjórðungs- öld og kynnt framsókn finnsku þjóðarinnar fyrir öllum heimi. Hann hafði gert þessa þrautamiklu tíma landsins að þvi dásamlegasta tíma- hili, sem finnsk saga nokkru sinni getur um, svo að dýrðarljóma þess har vitt og hátt jafnvel til annarra landa. Þessu til sönnunar verður ekki komizt hjá að geta þriggja verka, sem oft má lieyra flutt. Þau eru öll órjúfanlega tengd hinni finnsku þjóð og samrunnin örlögum lienn- ar. „Finlandia“ er samið 1899, í til- efni af þjóðlegri leikhússýningu, þar sem birtust ýmis atriði úr sögu Finnlands. „Finlandia“ fylgdi sjöttu mynd þessarar sýningar, sem nefnd- ist „Finnland vaknar“. Það heiti átti eftir að rætast. Hafi „Kullervo“ vak- ið fögnuð, þá vakti „Finlandia“ hrifningu. Að afstaðinni fyrstu upp- færslu þesarar cldlegu föðurlands- livatningar, hannaði rússneska stjórnin lengi, að verk þetta yrði opinherlega leikið, vegna þess hve áheyrendur urðu lostnir djúpri geðs- liræringu, sem komið gat af stað æs- ingum. Samt sem áður var það .flutt á ýmsum stöðum undir margskonar nöfnum og var álitið liafa stuðlað betur að sjálfstæði Finnlands en þúsund pólitískar ræður og ritlingar. Þetta sigurgjallandi lieróp barst út fyrir landamæri Finnlands og gerði nafn liöfundarins fyrst frægt utan lieimalandsins; það skók að grunni múrana i öllum höfuðhorg- um Evrópu. Menn fundu liér eklci aðeins liiininhrópandi áskorun um frelsi til lianda finnskri þjóð —- lieldur um frelsi er tæki til alls heims. Hér var að hefjast nýr dag- ur. Ný öld var að halda innreið sína, öld, sem mundi fela í skauti sér þjóðfélagslega endurfæðingu mannsandans. Eitt verka Sibeliusar við „Kale- vala“-þjóðkvæðaflokkinn er „Svan- urinn i Tuonela“. Tuonela er land dauðans, Hel i finnskri goða- fræði. Það er umlukt straumhörðu, stóru og svörtu fljóti, þar sem svan- ur Tuonela syndir í allri sinni tign og þreytir söng sinn. Verk þetta er einstakt i sinni röð i nútímabók- menntum tónlistarinnar. Það er vís- vitandi samið með þungum hljóm- um hinna dýpstu orkesturhljóð- færa; öllum björtum hljóðfærum. svo sem flautum, klarínettum og trompetum er sleppt, til þess að laða fram hinn rétta svip Niflheima. Takttegundin % verkar einnig mjög lil þess að auka á dularmagn þessa

x

Tónlistin

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tónlistin
https://timarit.is/publication/922

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.