Tónlistin - 01.06.1946, Qupperneq 19

TÓNLISTIN
17
tOaldur ^Mndréiion:
TÓIMLISTA
Það er kunnara en frá þurfi að
segja, að Tónlistarfélagið hefir átt
mikinn þátt i tónlistarlifi liöfuð-
horgarinnar siðan það tók til
starfa, og mun það ekki vera of-
mælt, að tónlistarlífið liafi fyrir
starfsemi félagsins orðið auðugra og
fjöibreyttara og fengið á sig nýjan
svip, og munu verða færð rök fyrir
þvi siðar i þessari grein, en fyrst vil
ég draga upp mynd af tónlistarlíf-
inu í borginni, eins og það var fyrstu
áratugina eftir aldamótin. Þessi
mynd verður ekki annað en laus-
legt x-iss af tónlistax-lífinu á þessum
tíma, eins og eg hefi fengið hug-
mynd um það liafi verið.
Mér er sagt, að á árunum kring-
RFÉLAGIÐ
um aldamótin liafi það ekki verið
óalgeng sjón að sjá heimasæturnar
tifa um götur hæjai’ins með gitar
undir liendinni. Þá voru þær ann-
aðlivort að koma úr kennslustund
í gítai’spili eða á leiðinni i liana.
Gitarinn var notaður til undii’leiks
ineð söng, og var lxann vel fallinn
til þeirra liluta. Á gömlurn heim-
ilurn liér i Reykjavík hefi ég séð
gítarinn hanga á veggnum sem
minjagrip um húsmúsíkina frá þess-
um tínxa. En það var annað liljóð-
færi, sem brátt kom mikið við sögu
á heinxilunum þar sem tónlist var
iðkuð. Það var harmóníum, sem i
daglegu tali var kallað stofuorgel
eða blátt áfram orgel. Þetta hljóð-
kynjaverks, sem að rammaukinni
kynngi og frumlegri fegurð læsist
að hjartarótum hinnar finnsku goð-
sagnar. Vegna skáldlegrar dvptar og
auðugs ímyndunarafls nxun þetta
verk ofar flestunx tónvei’kunx tutt-
ugustu aldai’innai’. Og ósnortinn
lælur það engan söngvinh mann.
— Sú af synxfóníum Sibeliusar, senx
nxestrar útbreiðslu nýtur, mun ef-
laust vera önnur symfónian í D-dúr.
Hún ber vott um vaxandi þrótt og
stælt form í leit að sígildum sann-
leik og einfaldleik. Þar skiptast á
dansstef hjarðsveinsins, reikandi
íliygli draunxóranxannsins og gunn-
reif víghróp Einherja, er þeir sitja
yfir nxiði sinunx i Valhöll og búast
til orustu. Þessi symfónía er þá líka
táknnxynd Finna fyi'ir uppreisn
þeirra og lokasigur yfir erlendri
kúgun og áþján. Þetta verk er inrt
tak alls hins mikla lífsstarfs Sibeli-
usar. Alh’i ævi sinni hefir liann var-
ið til þess að gefa heiminum ó-
dauðleg verk, sem bera af öðrurn
nútímatónsmíðum sakir djúprar
andagiftar hins hugmyndaríka nátt-
úi-uskálds. Finnsk náttúra er meg-
instoð allra afreka hans á sviði tón-
listarinnai’, og með honum syngja
skógar þúsund vatna landsins þrek
og þor i þjáða þjóð á örlagastund.
Slíkur maður er frelsishetja eilífr-
ar sjálfstæðisbaráttu.