blaðið - 21.01.2006, Blaðsíða 18

18 I VIÐSKIPTI
LAUGARDAGUR 21. JANÚAR 2006 blaöiö
Ingólfur Bender í spjalli um horfur áfjármálamarkaði:
Kátt í Kauphöliinni á nýju ári
-er von á timburmönnum?
Blalll/SteinarHugi
Það hefur verið kátt í Kauphöll ís-
lands það sem af er ári. Hækkanir
á hlutabréfamarkaði virðast enda-
lausar og greiningardeildir bank-
anna hafa sent frá sér bjartsýnis-
spár fyrir ár komandi. En hvað
merkja þessar hækkanir? Er eitt-
hvað á bak við þessar væntingar
manna til markaðarins annað
en trú á einstökum mönnum?
Mun hinn almenni borgari þurfa
að herða sig á hlaupunum til að
halda verðgildinu uppi? Ingólfur
Bender, forstöðumaður grein-
ingardeilar íslandsbanka, segir
í viðtaii við Ernu Kaaber að þó
aukin trú á einstökum mönnum
skýri hækkanir á markaðnum sé
fleira að skoða. Ekki sé hægt að
setja samansemmerki milli hækk-
ana nú og hina svokölluðu netbólu
aldamótanna.
Hvað skýrir þessar hækkanir að
undanförnu?
,Það eru í raun engar beinar fréttir
af þessum félögum sem skýra þessar
hækkanir að undanförnu. Engar
aðrar en salan á Straums-Burðar-
áss hlutnum í Islandsbanka sem
þýddi breytingar fyrir þessi tvö
félög og reyndar víðar í fjármála-
geiranum. Hækkanirnar hafa verið
mun víðtækari og kannski meiri
en hægt er að skýra út frá þessum
eignatilfærslum einum sér. Hækk-
anir þessar verður hins vegar að
skoða í víðtækara ljósi og þá sem
framhald af þeim miklu hækk-
unum sem hafa átt sér stað undan-
farin misseri og sem angi af þeim
miklu breytingum sem við höfum
verið að ganga í gegnum.“
Hvað skýrir þessar gríðarlegu hœkk-
anir í FL-Group, frá útboðsgenginu
13.6 upp í rúm 22 stigá stuttum tíma?
,FL Group á hlutfallslega stóra eignar-
hluti í öllum bönkunum en verð hluta-
bréfa í þeim hefur hækkað verulega á
undanförnum vikum og mánuðum.
Hækkanirnar hafa endurspeglast
í verði FL sem og verðhækkanir á
eignarhlut félagsins í easyjet. Við
þetta bætast væntingar um árangur
af kaupum félagsins í Sterling ásamt
mögulegum samlegðaráhrifum af
væntri yfirtöku á easyjet. Það eru
fyrst og fremst þessir þættir, ásamt
væntingum um frekari fjárfestingar
í anda þeirra sem hafa verið gerðar,
sem hafa drifið hækkun verðs bréfa
í félaginu. Við það bætast væntingar
til stjórnenda félagsins sem byggja
á þeim fjárfestingum sem þeir hafa
staðið í, hvernig þær hafa gengið auk
stefnu félagsins."
Þannig að trú almennings á Hannesi
Smárasyni er lykillinn á bak við hækk-
anirnar í FL-Group?
,Já og því stjórnunarteymi sem hann
hefur með sér ásamt þeim breyt-
ingum sem það hefur staðið fyrir á
félaginu. Það skýrir auðvitað talsvert
af þessari hækkun á verði bréfa í félag-
inu. Það hefur sýnt sig að það smitar
yfir í virði félaga að hafa fjárhagslega
sterka kjölfestufjárfesta sem hafa
skýra framtíðarsýn og fylgja henni
eftir. Önnur dæmi um þetta eru Acta-
vis, Bakkavör og Landsbankinn."
Þessi mikla hækkun á markaðnum
undanfarið, má ekki bera hana
saman við þessa netbólu sem var í
gangi um síðustu aldamót?
„Mikil hækkun verðs hlutabréfa á
skömmum tíma er það sem er sam-
bærilegt. Þegar kafað er dýpra sést
talsverður munur sem bendir til þess
að hækkanirnar nú ættu að verða var-
anlegri en þá. Á árunum 1999-2000
sáum við miklar hækkanir á bréfum
félaga sem voru drifnar nær einvörð-
ungu á grundvelli væntinga um
mikinn hagnað í framtíðinni. Þetta
voru félög í netbólunni, netfyrirtæki
og önnur ung fyrirtæki sem voru
oftar en ekki rekin með tapi en bú-
ist við að þau myndu skila hagnaði
þegar litið var fram í tímann. Þessu
er öðruvísi háttað núna. Afkoma
þessara félaga, sem vega hvað mest
í úrvalsvísitölunni og eru mest í um-
ræðunni, ekki síst bankanna, hefur
verið gríðarlega góð, jafnvel svívirði-
lega góð finnst sumum. Sögulega
miklu betri afkoma heldur en við
höfum séð áður. Það skýrir þessar
hækkanir að miklu leyti.“
Markaðurinn hefur þegar náð
ríflega helmingi hækkunar
sem spáð er fyrir árið 2006
KB-banki spáir úrvalsvísitölunni
upp í 7.000 stig og þið talið um 20%
hækkun í ár, erþetta raunhæft?
„Það eru þegar komin 11% af
þessum 20% sem við spáum. Þó tals-
vert sé afstaðið þá er dágóð hækkun
eftir að okkar mati, a.m.k. í ljósi
þess sem vænst er á erlendum hluta-
bréfamörkuðum. Þetta gæti auð-
vitað farið yfir þessi 20%. Þegar við
spáum fyrir um hækkun sem þessa
þá þýðir það ekki að við reiknum
endilega með stöðugri og jafnri
hækkun. Verðið kann að sveiflast
mikið á tímabilinu."
Á hverju byggirþessi spá?
„Við byggjum þessa spá okkar á
nokkrum þáttum. Það er mikið pen-
ingamagn í umferð og mikið af því
fé hefur skilað sér inn á hlutabréfa-
markaðinn. Það eru góðar horfur
um hagvöxt á þessu ári eftir afar
góðan hagvöxt á síðasta ári. Það
má búast við að ráðist verði í frek-
ari útrásarverkefni af hálfu stærstu
félaganna og mun það skila sér inn á
markaðinn. Það eru líka hræringar
á fjármálamarkaði, frekari endur-
skipulagningar á eignahaldi sem
við munum sjá. Það er svo að vænta
góðrar afkomu flestra félaga sem á
eftir að sýna sig í þeim uppgjörum
sem birt verða á næstu vikum. Það
á eflaust eftir að skila sér inn á
hlutabréfamarkaðinn. Það er einnig
góður aðgangur að fjármagni hér-
lendis sem erlendis.
Svo er hugsanlegt að við munum
sjá einhverja erlenda fjárfesta á
íslenskum markaði á þessu ári sem
yrði í sjálfu sér ákaflega jákvætt.
Við eigum ekki endilega von á að sjá
þá eignast verulega stóra eignarhluti
í félögum hér. Það er búið að vinna
tiltölulega mikið kynningarstarf
erlendis, á bönkunum og öðrum
félögum. Ég gæti vel séð að það fari
að skila sér. Þrátt fyrir miklar verð-
hækkanir á innlendum félögum
undanfarin misseri er verðlagning
99.......................
Fjármálafyrírtækin
eru yfirgnæfandi á
þessum markaði og
breytingar á einstökum
félögum geta haft
afar mikil áhrifá
heildarmarkaðinn.
þeirra ekki úr takti við það sem við
sjáum í verðlagningu sambærilegra
félaga erlendis. Krónan er hins vegar
alltaf þröskuldur í kaupum erlendra
aðila á hlutum í félögum á íslenska
markaðinum."
Erum við þá að horfa t einhverja
heimsþenslu eða eru Islendingar bara
að ná í skottið á öðrum þjóðum?
„fslenska hagkerfið hefur allt verið í
mikilli framþróun á síðustu árum.
Miklar skipulagsbreytingar hafa átt
sér stað sem hafa skilað okkur hag-
vexti sem hefur verið umfram það
sem við sjáum annars staðar. Með
þessu höfum við verið að færast upp
listann yfir tekjuhæstu þjóðir heims.
Breytingarnar hafa í mörgu verið í
takti við það sem áður hefur verið
að gerast í nágrannalöndum okkar.
Má þar nefna einkavæðingu bank-
anna og útrás sem og almenn mark-
aðsvæðing hagkerfisins með auknu
frelsi á mörkuðum fyrir vinnuafl,
fjármagn, vöru og þjónustu."
Þannig að þú vilt ekki meina að
þessar hækkanir séu óraunhæfar?
„Ég tel að þessar hækkanir endur-
spegli að stærstum hluta þá öru fram-
þróun sem þau félög sem markaðinn
mynda og starfsumhverfi þeirra
hefur verið að ganga í gegnum und-
anfarið. Þetta eru gríðarlegar breyt-
ingar á stuttum tíma þar sem tæki-
færi til vaxtar hafa myndast og verið
nýtt.
Þessum breytingum hafa fylgt
væntingar um öra framþróun
þessara félaga á næstu árum. Að
einhverju leyti kunna þessar vænt-
ingar að vera óraunhæfar, ég ætla
ekki að útiloka það. Við fáum ekki
úr því skorið fyrr en eftir á. Fræðin
gefa heldur ekki haldbæra reglu sem
hægt er að nota til að skera endan-
lega úr um hvort hér sé verðbóla eða
ekki. Það er samt margt sem segir
að þessar hækkanir, sem við höfum
verið að ganga í gegnum undanfarið
,séu mun betur ígrundaðar, byggðar
á miklu traustari þáttum, en þegar
bólur hafa myndast á hlutabréfa-
mörkuðum í fortíð.“
Er enn tími fyrir litlu fjárfestana til
að stökkva á vagninn eða gætu þeir
brennt sig illa líkt og þeir gerðu í
netbólunni?
„Þeir sem fjárfesta til lengri tíma,
helst árs eða lengur, geta vænst við-
unandi ávöxtunar. Að fjárfesta til
skemmri tíma er áhættusamara,
einkum ef kaupin eru fjármögnuð
með lántöku. Slíkt kann að skila
miklum hagnaði en talsvert tap er
líka mögulegt. Rætist spá okkar um
20% hækkun yfir árið er klárlega
tækifæri á markaðinum í dag fyrir
litla fjárfesta sem stóra."
Aukin hækkun - aukinn hraði
Eru þessar væntingar líklegar til að
keyra upp hraðann í samfélaginu?
„Verðþróun hlutabréfa er nokkuð
nátengd ganginum í samfélaginu.
Sú verðmætaaukning sem hefur
verið á hlutabréfamarkaðinum að
undanförnu telur í tugum milljarða.
Eigendur upplifa sig betur stæða
en áður og skilar það sér út í aukna
neyslu þeirra og fjárfestingar og
þá auknum hraða í samfélaginu ef
svo má kalla. Væntingarnar skila
sér þannig. Ég held að miklar vænt-
ingar til stjórnenda þessara félaga
séu klárlega til staðar. Við höfum
haft það lán að þarna hafa valist inn
stjórnendur sem eru mjög hæfir og
hafa sýnt það á alþjóðavísu með þvi
sem þeir hafa verið að gera erlendis.
Það eru miklar væntingar til þess að
þeir geri góða hluti í framtíðinni og
það er byggt inn í þetta verð.“
Á litlum markaði hafa litlar breyt-
ingar mikil áhrif-getið þið nokkurn
tímann ráðið viðþað?
,Við munum aldrei sjá fyrir alla þá
þætti sem hafa áhrif. Fjármálafyrir-
tækin eru yfirgnæfandi á þessum
markaði og breytingar á einstökum
félögum geta haft afar mikil áhrif á
heildarmarkaðinn.“
Hversu mikil áhrifhefurfjölmiðlaum-
ræðan á markaðinn?
„Ég held að hún hafi vaxandi áhrif.
Það er mikil vakning meðal almenn-
ings gagnvart því sem er að gerast í
viðskiptalífinu. Eftir síðustu niður-
sveiflu var almenningur svolítið
brenndur eftir þær lækkanir sem
þá urðu og hélt sig frá markaði. Það
voru stærri fjárfestar, lífeyrissjóðir
og aðrir sem voru fyrirferðamestir.
Núna hefur þetta verið að breytast.
Við sjáum almenning mun meira
inni á þessum markaði, ekki síst á
síðasta ári. Þar er þessi almenna
umræða eins og hún hvíslast út í
gegnum fjölmiðla sem hefur áhrif.“
Hvaða gildi hefur þá eignahald á
fjölmiðlamarkaði?
„Éf það væri raunin að þú sem stór
eigandi að félagi á markaði stýrðir
umfjöllun fjölmiðla og gætir þannig
stýrt skoðunum almennings í
gegnum fjölmiðla gætir þú haft
áhrif á hlutabréfaverð til skemmri
tíma. Það gengi þó ekki í lengri
tíma því á endanum er það rekstrar-
afkoma og framtíðarhorfur viðkom-
andi félags sem ákvarðar verð þess.
Ef við tökum þau félög sem mynda
Islenska markaðinn, virði þeirra og
hverjir eiga þau og síðan hverjir eiga
fjölmiðlana og hvernig þeir stýra
þeim tel ég ekki ástæður til að hafa
miklar áhyggjur. Það er hins vegar
rétt að hafa vakandi auga í þessum
efnum.“
En getur fjölmiðlaumfjöllun í svona
litlu landi haft meiri áhrif og hraðar
á markaðinn en annars staðar. Væri
þá ekki hægt að nýta sér það til
skammtímagróða?
„Fjárfestar hér á landi fylgjast held
ég ekkert betur eða verr með þeim
fréttum sem geta verið verðmynd-
andi fyrir félögin sem markaðinn
mynda en fjárfestar á stærri mörk-
uðum erlendis. Ég sé því ekki að
smæð markaðarins ætti að vera sér-
stakt áhyggjuefni í þessu.“
Markaðsvaktin - Veist þú hvað er að gerast á markaðnum í dag?
ÍKEYPIS
á nvww.mentis.is
Microsoft
C E R T I F I E D
Sigtúni 42 105 Reykjavfk Sfmi 570 7600 infoOmentis.is
^'mentis
HUGBÚNAÐUR