blaðið - 21.01.2006, Blaðsíða 42

42 i barnaefni
LAUGARDAGUR 21. JANÚAR 2006 blaöiö
■ Heimur dýranna
Dýr vikunnar
Krummi
krunkar úti
Hrafninn er skrítinn og skemmtilegur fugl
Krummi er skemmtilegur
fugl. Hann er líka mjög gáf-
aður. I gamla daga voru margir
sem héldu að hrafnar byggju
yfir forspárgáfu, og þannig
væri hægt að lesa í flug þeirra
og hegðun og túlka út frá
því hvað myndi gerast í framtíð-
inni. Sagan segir að
Hrafna-Flóki
hafi tekið með
sér þrjá hrafna
þegar hann
sigldi fyrst til
íslands og hafi
þeir vísað honum
leið. Einnig er sagt
að hrafnarnir Hug-
inn og Muninn hafi
setið hvor á sinni
öxl Óðins og flutt
honum fregnir hvað-
anæva að úr heim-
inum. Huginn þýðir
hugur og Muninn hönd.
drepist.
y i
maki kemur
því aðeins til ef sá fyrri hefur
Krummi leitar oft eftir æti í
borgum og á bæjum og sumir
segja að guð launi fyrir hrafninn
sem þýðir að það borgi sig að gefa
honum að borða. Hann gerir sér oft-
ast hreiður í klettum eða þar sem erf-
itt er að komast að og safnar sér alls
kyns rusli til hreiðurgerðarinnar:
Þangi og hrísi eða jafnvel járnarusli,
en svo setur hann eitthvað mýkra
undir eggin eins og til dæmis ull eða
mosa. Hrafninn er oft fyrstur fugla
að verpa en það er venjulega í byrjun
apríl. Hann verpir 4-7 eggjum, blá-
grænum eða grænleitum með brún-
leitum yrjum. Einungis kvenfuglinn
liggur á en bæði ala önn fyrir ung-
unum. Hrafninn er algjör staðfugl.
Hann er mjög trygglyndur og parar
sigyfirleitt aðeins einu sinni á ævinni.
Rödd hrafnsins er breytileg þótt
krunkið sé kunnast. Lengd
hrafnsins er um 62-66 cm og þyngd
1,2 -1,7 kg. Vænglengd er um 44 cm.
Hann er spörfugl þó margir telji
hann frekar ránfugl, enda er hann
stærstur allra spörfugla og vígalegur
að auki. Einn elsti hrafn sem vitað er
um bjó hjá mönnum og varð 69 ára.
Ef hrafnar eru teknir sem ungar
úr hreiðri má temja þá og eiga
sem gæludýr og það tíðkaðist oft
hér í gamla daga og úti á landi. Þá
þekkir Krummi eiganda sinn og
gegnir honum eins og um hund væri
að ræða. Þá má líka temja til að gera
alls konar kúnstir eins og til dæmis
drekka úr flöskum, tala nokkur orð
ogleysaskóreimar.
Krummi svaf í klettagjá
kaldri vetrarnóttu á,
verður margt að meini.
Fyrr en dagur fagur rann
freðið nefið dregur hann
undan stórum steini.
Allt er frosið úti gor,
ekkert fæst við ströndu mor
svengd er metti mína.
Ef að húsum heim ég fer
heimafrakkur bannar mér
seppi' úr sorp að tína.
Á sér krummi ýfði stél,
einnig brýndi gogginn vel,
flaug úr fjalla gjótum.
Lítur yfir byggð og bú,
á bæjum fyrr en vakna hjú;
veifar vængjum skjótum.
Sálaður á síðu lá
sauður feitur garði hjá
fyrrum frár á velli.
Krunk, krunk! nafnar, komið hér,
krunk, krunk! því oss búin er
krás á köldu svelli.
Jórt Thoroddsen
Skemmtileg vísa
Þessar vísur voru amma þín og
afi látin læra utan bókar þegar
þau voru krakkar og það er alveg
pottþétt að mamma og pabbi
kunna að minnsta kosti eina eða
tvær setningar úr henni. Plataðu
nú foreldra þína til að taka lagið
með þér, já... eða ömmu og afa.
Heilræðavísur
Ungum er það allra best
að óttast Guð, sinn herra,
þeim mun viskan veitast mest
og virðing aldrei þverra.
Hafðu hvorki háð né spott,
hugsa um ræðu mína,
elska Guð og gerðu gott,
geym velæruþína.
Foreldrum þínum þéna af dyggð,
það má gæfu veita,
varast þeim að veita styggð,
viljirðu gott barn heita.
Hugsa um það helst og fremst,
sem heiðurinn má næra;
aldrei sá til æru kemst.
sem ekkert gott vill læra.
Lærður er í lyndi glaður,
lof ber hann hjá þjóðum,
hinn er ei nema hálfur maður,
sem hafnar siðum góðum.
Oft er sá í orðum nýtur,
sem iðkar menntun kæra,
en þursinn heimskur þegja
hlýtur,sem þrjóskast við að læra.
Vertu dyggur, trúr og tryggur,
tungu geymdu þína,
við engan styggur né í orðum
hryggur, athuga ræðu mína.
Lítillátur, ljúfur og kátur,
leikþéreiúrmáta;
varast spjátur, hæðni, hlátur,
héimskir menn sig státa.
Víst ávallt þeim vana halt:
Vinna, lesa, iðja;
umfram allt þó ætíð skalt
elska Guð og biðja
Hallgrímur Pétursson 1614-1674
Sunnudagar eru barnadagar
í aðalsafni Borgarbókasafns
... og næsta sunnudag, 22. janúar kl. 15,
verður myndbandið Bangsímon og Fríllinn
sýnt í barnadeildinni á 2. hæð. Ef þú vilt ekki
horfa á myndband getur þú lesið nýju
bækurnar eða þær gömlu, spilað eða bara látið
fara vel um þig.
hb
BORGARBÓKASAFN
REYKJAVlKUR
Tryggvagötu 15, Reykjavík
Sími 563 1717 - www.borgarbokasafn.is
Falleg
prínsessa
Litaðu þessa fallegu prinsessu og notaðu litina sem þér finnast flottastir!
Hafðu samband: krakkar@vbl.is eða Krakkaumljöllun,
Blaðið, Bæjarlind 14-16,201 Kópavogur.
Dragðu lfnu á milli punktanna og athugaðu hvað kemur í ljós!