blaðið - 17.08.2006, Blaðsíða 18

18 I SKOÐUN
FIMMTUDAGUR 17. ÁGÚST 2006 blaftiö
Ritstjóri Blaðsins reiðir hátt til
höggs og sést ekki fyrir í skrifum
sínum um Járnblendiverksmiðjuna
í forystugrein 14. ágúst síðastliðinn.
Verst er samt að hann leggur út af
röngum tölum sem Blaðið birti, þrátt
fyrir að réttum upplýsingum hafi
verið komið á framfæri við ritstjórn-
ina samdægurs. Það eru vinnubrögð
sem ekki eru til eftirbreytni. Gífur-
yrði, gefnar forsendur ritstjórans og
ályktanir sem hann síðan dregur af
öllu saman, geta aldrei skapað grunn
að vitrænum skoðanaskiptum eða
rökræðum. Forystugreininumrædda
er þar að auki býsna rætin árás á
Járnblendiverksmiðjuna og því eitur
í beinum okkar sem að fyrirtækinu
stöndum. Þess vegna er ekki hægt að
láta kyrrt liggja, í það minnsta til að
upplýsa lesendur Blaðsins.
1. Losun gróðurhúsalofttegunda
(koltvísýrings), miðað við núverandi
afkastagetu Járnblendiverksmiðj-
unnar, er um 420.000 tonn á ári. Þar
af falla um 20.000 tonn til úr lífmassa
(timburkurli/viðarkolum), sem telst
endurnýjanlegur orkugjafi og er
ekki tekinn með í útreikningum á
heildarútstreymi íslands á koltví-
sýringi. Talan sem Blaðið nefndi í
umfjöllun sinni - og sem ritstjórinn
síðan leggur út af; 665.000 tonn á
ári - miðast við hámarksframleiðslu
samkvæmt starfsleyfi félagsins. Til
að ná henni þyrfti að bæta við fjórða
ofninum f verksmiðjunni og auka við
framleiðslugetu tveggja eldri ofna.
Það er staðreynd málsins og rétt skal
vera rétt, ekki satt?
2. Vert er að halda því til haga að
Eiturskrif

Fundið
að leiðara
Blaðsins um
mengun
Ingimundur Birnir
Skoðun
umhverfi verksmiðjanna á Grund-
artanga hefur verið vaktað kerfis-
bundið árum saman. Sameiginleg
umhverfisvöktun Norðuráls og
íslenska járnblendifélagsins hefur
staðið óslitið frá 1999 undir eftirliti
Járnblendiverksmiðjan á Grundartanga.
Umhverfisstofnunar. Þar er staðfest
að áhrif starfseminnar á alla viðmið-
unarþætti eru innan þeirra marka
sem tilgreind eru í starfsleyfum
verksmiðjanna. Vöktunin er afar
umfangsmikil og tekur til andrúms-
lofts, gróðurs, jarðvegs, ferskvatns,
dýralífs og sjávarlífvera í grennd við
Grundartanga.
3. Síðast en ekki síst má geta þess
að allt frá 1990 hefur íslenska járn-
blendifélagið átt samstarf við Sorpu
bs. um endurvinnslu á úrgangstimbri
sem ella hefði verið urðað. Timbrinu
er safnað saman á öllu höfuðborgar-
svæðinu, það síðan kurlað hjá Sorpu
og flutt að Grundartanga til að nota
sem hráefni. Kurlið kemur að hluta til
í stað innfluttra kola. Á þennan hátt
notar Járnblendifélagið allt að 20.000
tonn af timburkurli á ári og sparar
þar með innflutning á rúmlega 6.000
tonnum af kolum. Þetta dregur sam-
svarandi úr losun gróðurhúsaloftteg-
undafráverksmiðjunni. Slíknotkun
timburkurls er umfangsmesta endur-
vinnslan á íslandi og var einsdæmi í
heiminum þegar hún hófst að frum-
kvæði íslenska járnblendifélagsins.
Islenska járnblendifélagið hefur
þannig af mörgu að miðla í umræðu
um umhverfismál og kappkostar að
veita þeim sem eftir slíku leita sem
mestar og bestar upplýsingar, þar
á meðal ritstjórn Blaðsins. Eg vona
hins vegar að ritstjórinn hugsi nú ráð
sitt og verði mér sammála um að ekki
sé boðlegt að fullyrða á opinberum
vettvangi að starfsemi tiltekins fyrir-
tækis sé „fjandsamleg umhverfi og
mönnum" þegar skjalfest er að starfað
er í einu og öllu innan þeirra marka í
umhverfismálum sem reglur og við-
mið stjórnvalda í landinu kveða á um.
Höfundurerforstjóri
fslenska járnblendifélagsins ehf.
OECD tjáir sig um íslensk velferðarmál
Ef maður dregur ályktanir af
þeirri umræðu sem á sér stað um vel-
ferðarmálin á stundum, mætti ætla
að framlög til þeirra væru illilega
skorin við nögl. Hinn dæmigerði
málflutningur gagnrýnendanna er
sá að við séum í flestu eftirbátar ann-
arra þjóða á velferðarsviðinu.
Það vantar meira fé til skólamála,
það vantar meira fé til heilbrigðis-
mála, það þarf að auka fjármagn til
verlferðarmálanna almennt er oft
sagt. Og vissulega má það til sanns
vegar færa að við gætum gert meira á
þessum sviðum ef við hefðum til þess
Um viðurkenn-
ingu á velferð
á Islandi
Einar Kristinn
Guflfinnsson
Skoðun
meira fjármagn. Enginn efast um að
hægt væri að gera margt þarflegt með
meiri peningum í heilbrigðismálum
okkar eða menntamálum. Þetta eru
kostnaðarsamir málaflokkar og við
Fullelduðu kjúklingabitarnir frá Matfugli á grillið, í ofninn eða á pönnuna.
Með hverjum bakka fylgir Léttsósa frá Salathúsinu.
- Á grillið í örfáar mínútur og maturinn er til!
sem rík og öflug þjóð viljum veita til
þeirra mikið fjármagn. Það er líka
reyndin.
Fjárveitingar til menntamála
Ný skýrsla OECD um ísland varpar
ljósi á einn hluta þessa máls sem
ástæðaertilþessaðvekjaathyghá. Þar
er meðal annars fjallað um mennta-
mál. Skýrslan er mjög hvetjandi í þá
veru að vel sé að málum staðið á þessu
sviði og áhersla lögð á menntamálin
sem viðfangsefni stjórnmálanna. Það
er bent á margt sem betur má fara á
þessum sviðum, en ljósi einnig beint
að athyglisverðri staðreynd. Þar er
meðal annars sagt:
„Stjórnvöld endurskipulögðu
menntakerfið um miðjan síðasta
áratug og frekari endurskipulagning
er í framkvæmd eða áformuð. Fjár-
veitingar til menntamála hafa einnig
verið stórauknar og eru nú þær hæstu
innan OECD sem hlutfall af vergri
landsframleiðslu.“
Svo mörg voru þau orð. Þetta eru
athyglisverðar staðreyndir. Ekki síst
séu þær bornar saman við sífellt tal
og gagnrýni í þá veru að íslensk stjórn-
völd hafi menntamálin ekki í nægjan-
legum forgangi.
Vöxtur í útgjöldum til
heilbrigðismála
OECD hefur einnig fjallað um heil-
brigðismáhn með svipuðum hætti.
Það er athyglisvert að útgjöld til heil-
brigðismála mælt á kvarða stofnun-
arinnar hafa vaxið talsvert á síðustu
þremur áratugum eða svo í aðildar-
löndunum. Heildarútgjöld til heil-
brigðismála í OECD löndunum sem
hlutfall af vergri landsframleiðslu
voru 5,% árið 1970, árið 1990 var hlut-
fallið 7,1%, árið 2000 var þetta hlutfall
8% og var árið 2003 8,8%.
Hér á landi hefur vöxturinn verið
enn hraðari á þessum árum. Við
vorum fyrir neðan meðaltal árið
1970, og heildarútgjöld okkar á sama
mælikvarða námu þá 4,7%. Þau voru
komin upp í 8% árið 1990, en 9,3%
áratug seinna. Heildarútgjöldin til
heilbrigðismálanna á íslandi eru á ár-
inu 2003, alls um 10,5% sem hlutfall af
vergri landsframleiðslu.
Fyrirvarar sem þarf að gera
Vitaskuld er svona samanburður
erfiður. Til margs þarf að taka tillit.
Til dæmis aldurssamsetningar þjóðar-
innar, skiptingar á milli málaflokka
og áfram mætti eflaust telja. Og við
vitum að ýmsir hafa efast um talnafor-
sendur OECD. Það breytir því þó ekki
að þessa virta stofnun, sem menn
vitna oftast til um alþjóðlegt talna-
efni, kemst að þessum niðurstöðum
í athugunum sínum á þessum þýð-
ingarmiklu málaflokkum. Þær upp-
lýsingar eiga því sannarlega erindi
inn í íslenska þjóðmálaumræðu.
Höfundur er sjávarútvegsráðherra.
Vel haldin íslensk börn fagna 17. júni.
MorgunblaliS/SverrirVilhelmssoii