Bændablaðið - 16.05.2012, Blaðsíða 6

Bændablaðið | Miðvikudagur 16. maí 20126
LOKAORÐIN
Barátta bænda hefur áhrif
Málgagn bænda og landsbyggðar
Bændablaðið kemur út hálfsmánaðarlega. Því er dreift til allra bænda landsins og fjöl margra annarra er tengjast land búnaði.
Bændablaðinu er dreift ókeypis til þeirra er stunda búskap en þéttbýlisbúar geta gerst áskrifendur að blaðinu.
Árgangurinn kostar kr. 6.600 en sjötugir og eldri og lífeyrisþegar greiða kr. 3.300.
Bændablaðið er í eigu Bændasamtaka Íslands.
Bændablaðið, Bændahöll við Hagatorg, 107 Reykjavík. Sími: 563 0300– Fax: 562 3058 – Kt: 631294-2279
Ritstjóri: Hörður Kristjánsson (ábm.) hk@bondi.is – Sími: 563 0339 Blaðamenn: Erla H. Gunnarsdóttir ehg@bondi.is
Margrét Þ. Þórsdóttir mth@bondi.is – Freyr Rögnvaldsson fr@bondi.is – Sigurður M. Harðarson smh@bondi.is
Auglýsingastjóri: Eiríkur Helgason eh@bondi.is – Sími: 563 0303 – Myndvinnsla og frágangur: Prentsnið ehf.
Netfang blaðsins (fréttir og annað efni) er bbl@bondi.is Netfang auglýsinga er augl@bondi.is Vefsíða blaðsins er www.bbl.is
Prentun: Landsprent ehf. – Upplag: sjá forsíðu – Landsprent og Íslandspóstur annast dreifingu blaðsins. ISSN 1025-5621
LEIÐARINN
Íslensk stjórnvöld hafa í gegnum
tíðina verið að gera tvíhliða frí-
verslunarsamninga við ýmis lönd
sem hafa þótt til hagsbóta fyrir
íslensk milliríkjaviðskipti. Það
hljómar því afar sérkennilega að
á sama tíma og skuli sitja hér við
völd ríkisstjórn sem stefnir að því
af fullum krafti að ógilda þessa
samninga.
Ef Íslendingar gerast aðilar að
Evrópusambandinu verða engir
milliríkjasamningar gerðir milli
Íslands og landa utan ESB nema
undir forræði þess ríkjasambands.
Ísland mun ekki bæði geta haldið
og sleppt í þeim efnum. Því verða
samningar við önnur ríki utan ESB
ekki pappírsins virði ef Jóhanna og
Össur fá heimild til að skrifa upp á
aðildarsamning.
Það virðist ansi margt í þessa
veru sem þetta ágæta fólk er ekkert
að hafa fyrir að upplýsa Íslendinga
um. Ekkert er t.d. verið að upplýsa
fólk um að eitt af meginmarkmiðum
ESB, með því að ná samningum
um innlimun Íslands, er að ná yfir-
ráðum yfir stórum hluta Norður-
Atlantshafsins með aðgengi að
Norður-Íshafinu. Án þessa aðgengis
getur Evrópusambandið aldrei orðið
það stórveldi sem það vill vera í
alþjóðlegu tilliti.
Þetta snýst um auðlindir, bæði í
hafinu og á hafsbotni og legu lands-
ins. Meira að segja Kínverjar eru
fyrir löngu búnir að koma auga á
þessa sérstöðu Íslands og þess vegna
eru þeir nú markvisst að vinna að
auknum umsvifum hér á landi.
Grænlendingar og Færeyingar
eru ESB óþægir ljáir í þúfu þrátt
fyrir aðild Dana að sambandinu, og
Norðmenn sjá enga ástæðu til að
gefa ESB frítt spil á þessum svæð-
um. Ef Íslendingar vilja endilega í
náið ríkjasamstarf, þá er augljóst að
miklu sterkara væri að sækjast eftir
nánara samstarfi við Kanadamenn,
Grænlendinga, Færeyinga og
Norðmenn.
Grænlendingar eiga án efa eftir
að skipta Íslendinga mjög miklu
máli vegna nýtingar á gríðarlegum
auðlindum sem þar er að finna í
jörðu. Auðlindir á austurströnd
Grænlands verður t.d. erfitt að nýta
nema hafa aðstöðu á Íslandi.
Íslendingar eiga einnig hlut-
fallslega mestu ferskvatnsauðlindir
á jörðinni, gnægð af orkumögu-
leikum, veruleg tækifæri til aukinnar
sjálfbærrar landbúnaðarframleiðslu
og miklar auðlindir í hafinu. Við
erum því með öll bestu trompin á
hendi og hvers vegna ættum við að
afhenda þau stjórnmálamönnum úti
í Brussel? /HKr.
Það eru allnokkur tíðindi að íslensk
stjórnvöld ætli að krefjast tollverndar
fyrir íslenskar búvörur í aðildarviðræð-
unum við ESB. Eins gekk sjávarútvegs-
og landbúnaðarráðherra talsvert langt
í yfirlýsingum sínum á Alþingi fyrir
skemmstu þegar hann sagðist verjast
af hörku gegn því að inn í landið yrði
flutt ferskt, ófrosið kjöt. Tollvernd og
bann við innflutningi á fersku kjöti
eru íslenskum landbúnaði gríðarlega
mikilvæg. Sjávarútvegs- og landbún-
aðarráðherra hefur með orðum sínum
undirstrikað að barátta hans í stjórnar-
andstöðu, gegn innflutningi á fersku
kjöti, var af heilum hug. En það eru
vafalaust mörg ljón í veginum til þess
að verja megi þá miklu hagsmuni til
enda. Athugasemdir Eftirlitsstofnunar
EFTA eru þess eðlis að halda þarf mál-
flutningi okkar hátt á lofti.
Hvorki hægt að tryggja lægra
matarverð né lægri vextir með ESB aðild
Nú hefur vafalaust einhver aðildarsinni að ESB
hrokkið við þegar fréttir bárust af því að íslensk
stjórnvöld ætluðu að ganga fram með kröfur um
tollvernd. Það hefur verið eitt af boðorðum þeirra
sem vilja inn í Evrópusambandið að krefjast toll-
frelsis til að tryggja, að þeirra mati, lægra matvæla-
verð. Blekkingin um lækkað matarverð og loforð
um lægri vexti hafa einmitt knúið aðildarsinna
áfram. Auðvitað er lægra matarverð ekki tryggt
með aðild að ESB, ekki frekar en loforðið um
lægri vexti.
Höfum í huga að lífeyrissjóðir landsins þurfa
að tryggja 3,5% raunávöxtun á eignum sínum.
Halda þarf vaxtastigi háu hér á landi til að ná slíkri
ávöxtun. Til að hafa efni á 3,5% ávöxtun er nauð-
synlegt að heimili og atvinnulíf hafi a.m.k. sama
afkomubata árlega og ávöxtunarkrafan er. Hvernig
fer þá fyrir þeirri ávöxtunarkröfu þegar og ef lof-
orðin um lægri vexti ganga eftir? Er þetta kannski
enn eitt dæmið um þær blekkingar sem reynt var
að dreifa til að koma aðildarmálinu áfram?
Skiptir mestu máli að herða róðurinn
Einbeitt og málefnaleg vinna samtaka bænda hefur
nú skilað þeim árangri að stjórnvöld hafa séð sig
knúin til að halda fram kröfum þeirra um tollvernd.
Nú skiptir mestu máli að herða róðurinn.
Bændasamtökin hafa í áratug unnið að rann-
sóknum og greiningum á því hvað felst í aðild
að ESB. Engin önnur samtök geta státað af slíku
starfi hér á landi. Bændasamtökin eru afar virk
félagshreyfing þar sem um helmingur félags-
manna mætir reglulega á almenna fundi, tekur þátt
í störfum aðildarfélaga, aðalfundum og gefur kost
á sér til starfa. Það er fróðlegt að bera þetta saman
við annan félagsskap. Enda hafa Bændasamtökin
borið gæfu til að tala máli félagsmanna sinna í
ESB-baráttunni.
En áætlan stjórnvalda verður að sýna
aðhald. Áframhaldandi vinna og fagleg
vinnubrögð skipta þar máli ekki síður en
samstaða og virkni félagsmanna. Þetta er
nauðsynlegt að brýna fyrir fólki hér þegar
við finnum vaxandi þunga af áróður-
speningum og starfi ESB læsa krumlum
sínum í þjóðfélagið. Framganga svokall-
aðs sendiherra ESB hér á landi hefur áður
verið rakin á síðum Bændablaðsins. Af því
viðhorfi að dæma, sem kemur fram í svari
utanríkisráðherra við fyrirspurn Ásmundar
Einars Daðasonar, er þess ekki að vænta
úr þeirri átt að gætt verði að því að halda
umræðunni málefnalegri.
Nú verður reyndar að slá þann varnagla
að formleg samningsafstaða liggur ekki
fyrir og heldur er óljóst hvernig umræddri
kröfu um tollvernd verður haldið á lofti. En
áfanginn er mikilvægur því hann sýnir að
bændur geta náð árangri með því að veita
stjórnvöldum málefnalegt aðhald.
Sérhagsmunagæsla
Því er stöðugt haldið á lofti að um sérhagsmuna-
gæslu bænda sé að ræða í ESB-málinu. Orðið
sérhagsmunagæsla virðist hljóma þannig í eyrum
fólks að þar fari fram hagsmunagæsla sem með
einhverjum hætti ógni almannahagsmunum.
Svo rammt kveður að þessu að varla má nokkurt
landsbyggðarfélag, fyrirtæki eða einstaklingur láta
í ljós skoðanir sínar að ekki séu þær stimplaðar
sem sérhagsmunir. Almannahagsmunir virðast
aðeins eiga heima hjá sérútvöldum þátttakendum
í þjóðfélagsumræðunni. Við sjáum í umræðu um
frumvarp til breytinga á stjórn fiskveiða, að þegar
fólk af landsbyggðinni lætur í sér heyra, þá fær það
umsvifalaust þennan stimpil. Þessum stimpli hefur
oftar en ekki verið skellt á málefnalega baráttu
bænda fyrir hagsmunum Íslands og íslensks land-
búnaðar – sem þegar öllu er á botninn hvolft eru
fyrst og fremst þjóðarhagsmunir. /HB
Með öll tromp á hendi
Akureyrarbær notar moltu
í stað tilbúins áburðar
„Við ákváðum að kaupa ekki
tilbúinn áburð þetta árið en nota
moltu þess í stað,“ segir Jón Birgir
Gunnlaugsson, forstöðumaður
umhverfismála hjá Akureyrarbæ,
en í liðinni viku var hafist handa
við að dreifa moltu á Akureyri í
stað tilbúins áburðar. Vorhret með
tilheyrandi ofankomu og kulda
setur eitthvert strik í reikninginn,
en hafist verður handa á nýjan leik
um leið og því slotar.
Áburðargildi moltunnar mikið
Akureyrarbær er fyrstur íslenskra
sveitarfélaga til að nota moltu í stað
tilbúins áburðar. Segir Jón Birgir að
bærinn eigi stærsta hlutann í verk-
smiðjunni Moltu í Eyjafjarðarsveit
og það hafi vitanlega ráðið miklu
um að ekki var keyptur tilbúinn inn-
fluttur áburður þetta vorið. Sýni sem
tekin voru hafi leitt í ljós að áburðar-
gildi moltunnar dygði til að hún
gæti komið í stað tilbúins áburðar.
„Við það urðum við enn vissari um
áburðargildi hennar og byrjuðum að
leita leiða til að dreifa henni,“ segir
Jón Birgir.
Eftir örlitla byrjunarörðugleika
fundust tvö tæki sem nýtast vel við
dreifinguna. Annars vegar er moltan
sigtuð og henni dreift með sand-
dreifara, líkum þeim sem notaður er
á golfvöllum. Það tæki er notað til
að dreifa moltunni á umferðareyjar
og minni svæði. Hins vegar er um að
ræða skítadreifara af gerðinni KUHN
og er hann notaður á stór, opin svæði.
Akureyrarbær er með um 90 ha
svæði í umhirðu og segir Jón Birgir
að reynt verði að dreifa moltu á allt
þetta svæði í ár. Miðað er við að dreifa
um 5 kílóum á hverja 100 fermetra.
Sigtuð molta kostar um 1.500 krónur
rúmmetrinn, en enn er ekki ljóst á
hvaða verði sú ósigtaða verður. Jón
Birgir segir að síðar í sumar muni
koma í ljós hver heildarkostnaður
við dreifingu moltunnar verður í
samanburði við innfluttan áburð.
Vistvænt og sparar gjaldeyri
Ljóst sé þó að með því að nýta
moltu framleidda hér í héraðinu
sparist gjaldeyrir og að um vistvæna
framleiðslu sé að ræða. Moltan er
framleidd hjá samnefndu fyrirtæki
í Eyjafjarðarsveit. Til fyrirtækisins
kemur sláturúrgangur, fiskúrgangur,
lífrænn heimilisúrgangur, timbur og
trjákurl, pappír, gras og tað, sem er
jarðgert í stöðinni. Molta endur-
vinnur nú nánast allan lífrænan heim-
ilisúrgang af Eyjafjarðarsvæðinu
og frá Sauðárkróki ásamt öllum
sláturúrgangi af Eyjafjarðarsvæðinu
og er þar um að ræða raunverulega
endurvinnslu. Hjá fyrirtækinu eru
bundnar miklar vonir við að molta
frá jarðgerðarstöðinni verði gott inn-
legg í ræktun á Eyjafjarðarsvæðinu
og víðar.
/MÞÞ