Bændablaðið - 16.05.2012, Blaðsíða 20

20 Bændablaðið | Miðvikudagur 16. maí 2012
Það ætti að leyfa náttúrunni sjálfri
að sjá um burðinn og ekki að grípa
inn í ef allt virðist hafa eðlilegan
gang.
Ef eitthvað er að og vísbendingar
um að burðurinn gangi ekki eðlilega
athugið þá eftirfarandi:
A. Þrýstingshríðir í meira en 2-3 klst.
án þess að belgurinn komi.
B. Það líður meira en hálf klukku-
stund frá því að belgurinn kemur án
að sjáist í fóstrið.
C. Ekki sjást tvær klaufir koma fyrst.
D. Það líður meira en ein klst. í næsta
lamb. Hildirnar losna eðlilega
eftir 1–3 klst. Taki það lengri tíma
getur það verið vísbending um
fleiri lömb.
Grundvallaratriði við burðarhjálp
Þegar ljóst er að burðurinn mun ekki
ganga eðlilega og nauðsynlegt er að
grípa inn í og finna út hvað er að.
Hreinlæti skiptir þá öllu máli.
Þungaðar konur og konur með
ungabörn á brjósti ættu að forðast
að veita ám burðarhjálp, einkum ef
vart hefur orðið fósturláts í hjörðinni,
en í umhverfi kinda geta leynst bog-
frymlar (Toxoplasma gondii) eða
list eríusýklar.
Þorsteinn Ólafsson,
sérgreinadýralæknir
Mikið að gera hjá Stefáni Friðrikssyni dýralækni á Sauðárkróki:
Kind frá Hofi í keisaraskurð
- Dýralæknirinn hefur staðið í allt að fimm slíkum aðgerðum á einum degi
Þrátt fyrir að sauðburður gengi
ágætlega á Hofi í Vatnsdal þá
þurfti samt að fara með eina kind
í „keisaraskurð“ til dýralæknis
í fyrri viku. Gat kindin ekki átt
lambið sitt eðlilega og var hún sett í
hundabúr og flutt í því á Blönduós.
Stefán Friðriksson dýralæknir
á Sauðárkróki hefur litla aðstöðu
á Blönduósi, en 1. nóvember síð-
astliðinn hætti dýralæknirinn á
Blönduósi og til skamms tíma var
enginn starfandi dýralæknir búsettur
í Húnavatnssýslunum, en Ingunn
Reynisdóttir, búsett á Syðri-Völlum,
skammt frá Hvammstanga hefur
hafið störf að nýju eftir hlé. Stór
hluti Húnvetninga má ekki fara með
kindur í aðgerð til hennar, þar sem
hún er staðsett í öðru sauðfjárveikiv-
arnahólfi. Stefán Friðriksson sjálf-
stætt starfandi dýralæknir hefur þjón-
ustað bændur í Húnavatnssýslum
frá Sauðárkróki samkvæmt samningi
við MAST.
Þegar á Blönduós var komið var
kindin tekin út úr hundabúrinu og
henni gefið róandi lyf og hún deyfð,
þar sem skera átti. Aðgerðin tók
stuttan tíma, stuttur skurður skorinn
á hliðina á kindinni og síðan lítið
gat á legið. Svo lítið að það var rétt
nógu stórt til að ná lambinu út, en því
miður var lambið dautt. Ekki virtist
kindin finna mikið fyrir þessu því
að hún stóð grafkyrr allan tímann.
Þegar Stefán var búin að sauma
saman legið var kindin fyrst lögð
á hliðina svo að þægilegra væri að
sauma skurðinn á húðinni saman. Í
spjalli við Stefán sagði hann að hann
hefði gert allt að fimm svona aðgerð-
ir á einum degi, en starf dýralæknis
væri annasamt á þessum tíma árs og
mikið væri um afgreiðslu á lyfjum til
bænda og ýmis önnur verk. Nefndi
hann sem dæmi að fyrr um daginn
hefði hann verið að hjálpa kind sem
hefði verið snúið upp á legið í eins og
í þessari kind sem hann hefði verið
að skera upp. Næsta verkefni væri að
fara að vana (gelda) fola. Að lokinni
aðgerð var kindinni hjálpað á fætur
og hún sett aftur inn í hundabúrið og
upp á pallbíl og ekið heim að Hofi.
/HLJ
Þó sauðburður sé langt komin á
flestum bæjum landsins, þá eru
vandamálin alltaf hin sömu og
leiðbeiningar því vel þegnar.
Þorsteinn Ólafsson dýralæknir
sauðfjársjúkdóma hjá MAST var
t.d. með haldgóðar upplýsingar í
Bændablaðinu í fyrravor og vísaði
þá m.a. í skýringarnar hér að neðan.
Hvatti hann menn einnig til þess
að búa vel í haginn tímanlega fyrir
sauðburð.
„Útbúið góða vinnuaðstöðu með
góðu, stóru vinnuborði þar sem
aðeins eru þeir hlutir sem þarf við
sauðburðinn. Góður vaskur með
köldu og heitu vatni og hitaketill og
pottur til þess að geta soðið vatn og
fæðingasnúrur. Tiltæk skal vera fata
undir þvottavatn og sótthreinsandi
handsápa til að þvo hendur og ytri
fæðingarveg áður en vitjað er um.
Eigið svo nóg af sleipiefni til að
nota við burðarhjálp og munið að
sótthreinsa naflastrenginn með joði.
Lömbin eru viðkvæm fyrstu sólar-
hringana og það er mikilvægt að þau
fái brodd á fyrstu þrem klukkutímun-
um eftir fæðingu, því hann gefur nær-
ingu sem heldur uppi líkamshitanum
og mótefni gegn sjúkdómum, m.a.
pestarsjúkdómunum lambablóðsótt
og flosnýrnaveiki, sem flestar ær eru
bólusettar fyrir. Gott er að tryggja að
spenarnir séu hreinir, það minnkar
líkur á kólísýkingum."
Góð ráð á sauðburði
Myndir / HLJ
-
-
Burðarhjálp