Bændablaðið - 16.05.2012, Blaðsíða 21

21Bændablaðið | Miðvikudagur 16. maí 2012
Í baráttunni gegn útbreiðslu sauð-
fjársjúkdóma sem bárust til lands-
ins með innfluttu fé árið 1933 var
landinu skipt upp í sauðfjársjúk-
dómavarnarhólf. Víða um land
voru reistar mæðiveikigirðingar
sem oft voru ótrúlega mikil mann-
virki, tvöfaldar girðingar jafn vel
margra tuga km langar. Það voru
einnig dæmi þess að girt var með-
fram stórum vatnsföllum eins og
Hvítá í Árnessýslu. Til þess að auð-
velda aðskilnað kinda fékk hvert
varnarhólf sinn lit og voru horn
og krúna kinda máluð með þeim
lit. Seinna þegar farið var að nota
plasteyrnamerki í kindur voru þau
með mismunandi liti.
Þegar endanlega hafði tekist
að útrýma lungnasjúkdómunum
mæðiveiki og votamæði um miðjan
7. áratug síðustu aldar héldu varnar-
hólfin gildi sínu í baráttu við aðra
sauðfjársjúkdóma eins og garnaveiki
sem barst til landsins með sama inn-
flutningi og mæðisjúkdómarnir, riðu
sem barst til landsins á 8. áratug nítj-
ándu aldar og fjárkláða sem tókst að
útrýma í lok aldarinnar. Jafnframt
hafa hólfin verið gagnleg til að
hindra útbreiðslu annarra sjúkdóma
eins og kýlapestar, tannloss, lungna-
pestar og kregðu.
Með auglýsingu nr. 793/2009 um
varnarlínur vegna sauðfjársjúkdóma
voru allmargar varnarlínur felldar
niður. Þeirri auglýsingu var svo
breytt með auglýsingu nr. 867/2010.
Í þeirri auglýsingu sem hægt er að
finna á heimasíðu Matvælastofnunar
koma fram nöfnin á varnarhólfunum
26 og varnarlínunum sem aðskilja
þau. Við ákvörðun um niðurfellingu
varnarlínanna var fyrst og fremst
horft til þess að leggja niður línur
þar sem sjúkdómastaða varðandi
riðu og garnaveiki væri sambærileg
í samliggjandi hólfum.
Ákveðið var að láta litamerking-
arnar halda sér þrátt fyrir að strangt
til tekið væri ekki lengur bannað
að fara með kindur um þessi stóru
varnarhólf nema þar sem ákvæði
riðureglugerðar og garnaveiki-
reglugerðar bönnuðu það. Talið er
að litirnir gagnist við smalamennskur
og sundurdrátt fjár í réttum. Innan
hólfanna er nefnilega misjafnt heilsu-
far sauðfjár, bæði svæðisbundið og
milli bæja. Þess vegna er mikilvægt
að draga aðkomufé sem fyrst úr
safninu í smalamennskum. Innan
varnarhólfa ættu menn alls ekki að
selja fullorðnar ær milli hjarða.
Breyting og leiðrétting á litum
sauðfjármerkja
Í reglugerð nr. 289/2005 um merk-
ingar búfjár með breytingu 868/2010
segir í 3. mgr. 6. gr.: Litir forprent-
aðra plötumerkja í sauðfé og geitfé
skulu vera í samræmi við skráningu
Matvælastofnunar í tölvuskráningar-
kerfinu MARK.
Matvælastofnun hefur nú ákveðið
eftirfarandi breytingar á litamerk-
ingum sauðfjár og geita frá og með
næstu áramótum.
Í Húnahólfi verður notaður
gulur litur, var áður brúnn.
Í Suðausturlandshólfi austan
Hornafjarðarfljóts verður not-
aður gulur litur, var áður blár.
Í Eyjafjalla- og Vestur-Skaftafells-
sýsluhólfi verður hvítur litur
milli Markarfljóts og Jökulsár á
Sólheimasandi, var áður grænn.
Í Grímsnes- og Laugardalshólfi
verður fjólublár litur var áður
blár.
Í Biskupstungnahólfi verður
grænn litur var áður blár.
Syðst í Norðausturlandshólfi í
Jökulsárhlíð og Jökuldal norð-
an Jökulsár að undanskildum
Möðrudal verður gulur litur, en
þar var fjólublár litur.
Rökin fyrir þessum breytingum eru
þau að bændur í Húnahólfi hafa
óskað eftir því að fá að hætta að nota
brúnan lit vegna þess hve erfitt er að
lesa af brúnum merkjum.
Í austurhluta Suðausturlandshólfs
er ennþá sami litur og er í
Austfjarðahólfi, en Hamarsfjarðarlína
skilur þessi hólf að. Þó er talið hag-
ræði að því að hafa annan lit austan
Hornafjarðarfljóts en er vestan fljóts-
ins, þar sem liturinn er grár.
Undir Eyjafjöllum er ennþá grænn
litur eins og er í Rangárvallahólfi, en
Markarfljót er varnalína þar á milli.
Talið er hagræði að því að hafa annan
lít á þessu svæði en er í Mýrdal.
Ekki er talið eðlilegt að Grímsnes-
og Laugardalshólf annars vegar og
Biskupstungnahólf hins vegar séu
með sama lit og Hreppa-, Skeiða- og
Flóahólf, vegna þess að öll þessi hólf
eru aðskilin með aðalvarnarlínum.
Jökulsárhlíð og Jökuldalur
eru aðskilin frá Vopnafirði með
aukavarnarlínu svokallaðri
Smjörfjallalínu. Sunnan þeirrar línu
hefur verið garnaveiki og riðuveiki
þannig að þar er eðlilegt að hafa
annan lit en er norðan hennar.
Framkvæmdin á þessari breytingu
verður þannig að ætlast verður til
þess að lambamerkin verði í nýjum
lit vorið 2013 og fullorðinsmerkin að
hausti. Ekki verður ætlast til þess að
skipt verði um merki í kindum sem
nú þegar eru komnar með fullorðins-
merki en mönnum verður í sjálfsvald
sett hvort þeir gera það.
Þorsteinn Ólafsson
sérgreinadýralæknir
Breyting á litum á sauðfjármerkjum
Jón og Eline á Hofi í Vatnsdal samtvinna skógrækt og sauðfjárbúskap:
Gera fjárhelda girðingu úr lifandi Alaskavíði
Stundum hefur verið sagt að sauð-
fjárbúskapur og skógrækt eigi
enga samleið, en þau Jón og Eline á
Hofi í Vatnsdal hafa lengi stundað
skógrækt með fjárbúskapnum og
hefur hvort tveggja gengið vel.
Fyrir um 10 árum gerðu þau tvö
rúmlega 100 metra skjólbelti rétt
austur frá fjárhúsunum með því að
gróðursetja þar Alaskavíði.
Á þessum 10 árum hefur
Alaskavíðirinn náð allt að fjögurra
metra hæð og er vel þéttur, þrátt fyrir
að í Vatnsdal sé stundum mikill kuldi
á nóttunni töluvert fram eftir vori,
svona innarlega í dalnum, en til jafn-
vægis við kuldann koma oft margir
mjög heitir dagar á sumrin.
Í frétt á vef Norðurlandsskóga,
www.nls.is, frá 30.apríl er greint
frá tilraunum þeirra á Hofi og
Norðurlandsskóga til að gera fjár-
helda girðingu úr skjólbeltinu með
því að saga í stofnana og skekkja
skjólbeltið. Aðferð þessi er vel þekkt
í Englandi, kallast þar „hedge laying“
og er notuð í stað girðinga í miklum
mæli. Gaman verður að fylgjast
með því hvernig þessu reiðir af hér
á Íslandi. Meira er hægt að lesa um
tilraunina á vef Norðurlandsskóga á
vefsíðunni www.nls.is.
/HLJ
Eline Manon Schrijver að setja plastmerki og örmerki í nýfædd lömb og dót-
tirin Lara Margret Jónsdóttir sá um allar færslur inn í fjárbókina. Á nokkrum
bæjum er verið að taka upp örmerki sem sett eru með plastmerkjatönginni
í annað eyru lambanna, en fyrst var farið að setja örmerki í eyri á sauðfé í
kring um 2007 og er enn verið að vinna í að fullkomna forritið. Mynd/ HLJ
Íslenska pönnukökupannan
.... eins og amma notar - síðan 1950
www.beggubud.is Auðvelt að panta!
- á netinu, með tölvupósti eða í síma 571 9797
Íslenskur lopi í miklu úrvali
Aðall frá Nýja-Bæ IS1999135519
Dómur. Bygging 8,13 . Hæfileikar 8,97. Aðaleinkun 8,64.
Verður í húsnotkun á Vindheimum í skagafirði.
Uppl. hjá Róbert Loga í síma 898-8117.
Síðan heima í Nýja-Bæ eftir 20. júní.
Verð á folatolli kr. 70.000,- með öllu án vsk.
Uppl. í síma 435-1233 Ólöf, 893-7616 Kristinn og kr@vesturland.is
Nokkur pláss laus.