Fréttablaðið - 16.02.2012, Blaðsíða 19

FIMMTUDAGUR 16. febrúar 2012 19
Ríkisstjórn Samfylkingar og Vinstri-grænna lofaði fyrir
þremur árum, í stjórnarsátt-
mála, að stofna auðlindasjóð sem
sæi um innheimtu afgjalda fyrir
fénýtingu einstaklinga og fyrir-
tækja á sameiginlegum auð-
lindum þjóðarinnar. Líta má á
hækkun veiðigjalds í fiskveiðum
undangengin ár sem veika við-
leitni til að standa við þetta lof-
orð. En loforðið er engu að síður
enn óefnt að flestra manna mati.
Ein ástæða þess að enn hefur
ekki verið staðið við loforð um
að þjóðin njóti tekna af eignum
sínum er harkaleg andstaða
útgerðarmanna. Minna má á
endurteknar dýrar auglýsinga-
herferðir og síendurteknar full-
yrðingar talsmanna útgerðar um
að útgerðin hafi ekki efni á að
greiða fyrir að nýta þjóðarauð-
lindina. Endurskoðendur sjávar-
útvegsfyrirtækjanna hafa heldur
ekki dregið af sér í málafylgju
fyrir skjólstæðinga sína. Sýnast
sumir í þeim hópi jafn snjallir í
að affegra reikninga útgerðar-
innar sem þeir voru í fegrun árs-
reikninga bankanna á árum áður.
Þeir fjármunir sem um er að
tefla þegar talað er um greiðslu
fyrir nýtingarréttinn á þjóðar-
auðlindinni jafngildir svo kallaðri
auðlindarentu í sjávarútvegi.
Upphæðin er veruleg þrátt fyrir
fullyrðingar endurskoðenda um
annað. Áætla má auðlinda rentuna
með því að skoða leiguverðmæti
aflaheimildanna. Leiguverðmæti
allra aflaheimilda við Ísland
eru nálægt 60 milljarðar króna
á ári um þessar mundir. Lík-
lega er leiguverðið í hærri kant-
inum vegna lítils framboðs og
áhrifa stjórnvaldssekta á verð-
myndunina. Hagstofa Íslands
birtir upplýsingar úr reikningum
sjávarútvegsfyrirtækja. Auð-
lindarentuna má auðveldlega
lesa úr þeirri skýrslugjöf, en hún
jafngildir nokkurn veginn hrein-
um hagnaði þegar fjármagns-
kostnaður er reiknaður með svo-
kallaðri árskostnaðaraðferð.
Myndin sem fylgir þessari
grein lýsir þróun hreins hagnaðar
út gerðar fyrir tækja annars vegar
og útgerðar- og fisk vinnslu fyrir-
tækja hins vegar. Tölur eru færðar
til verð lags ársins 2011 með neyslu-
verðs vísi tölu. Myndin ber með
sér að hagnaður út gerðar fyrir-
tækja hefur ná lægt þre faldast að
verð mæti síðan 2004. Myndin ber
einnig með sér að hagnaður fisk-
vinnslu sé býsna sveiflu kenndur,
en hafi batnað mjög mikið eftir
hrun banka og krónu.
Nú er það svo að mörg sjávar-
útvegs fyrir tæki hafa haslað sér
völl bæði í veiðum og vinnslu.
Fyrir því kunna að vera eðlileg
rekstrar rök. En þessu fyrir-
komulagi fylgir að fisk vinnsla
er ósjaldan að kaupa hrá efni af
út gerðar fyrir tæki í eigu sama
aðila. Með því að halda verði á
ferskum fiski lágu minnkar bók-
færður hagnaður út gerðar fyrir-
tækja en bók færður hagnaður
vinnslunnar eykst. Í leiðinni
kann eigandinn að hagnast vegna
þess að hlutur sjó manna (launa-
greiðslur sjómanna) skerðist sé
fiskverð lækkað „með handafli“.
Raunveruleg auðlindarenta í
íslenskum sjávarútvegi er því
einhverstaðar milli ferlanna
tveggja á línuritinu, þ.e.a.s. var á
bilinu 22-45 milljarðar króna á
árinu 2010 og hafði þá aukist um
20–30 milljarða á árinu 2008.
Það er rétt að staldra við nokkur
at riði þegar línu ritið er skoðað:
Í fyrsta lagi sýnir það svart á
hvítu að hreinn hagnaður sjávar-
út vegsins hefur aukist veru lega
eftir hrun bankanna. Í öðru lagi
er sýnt að hafi sjávar út vegurinn
getað lifað af við þær aðstæður
sem voru 2003 til 2007 þá getur
sjávar út vegurinn auð veld lega
greitt 20 milljarða plús árlega
í auð linda gjald við nú verandi
að stæður. Í þriðja lagi hlýtur línu-
ritið að vekja spurningar hjá sjó-
mönnum og þeim sem eru í for-
svari fyrir launa mál þeirra. Ekki
verður annað séð en að verð mæti
afurðanna hækki veru lega „í
hafi“, þ.e.a.s. á leið sinni til útf-
lutnings markaðanna.
Stjórnar flokkarnir boða að
til standi að efna lof orð um að
þjóðin fái að njóta tekna af sjávar-
auðlindinni. Vonandi gengur
það eftir. Sjómenn hafa lengi
krafist bættrar öryggisþjónustu.
Væri það ekki viðeigandi, að
nota fyrstu tvo milljarðana sem
fengjust með endurbættu veiði-
og/eða auðlindagjaldi til að
svara því kalli og efla þyrlukost
Landhelgisgæslunnar?
„Hækkun í hafi“?
60000
50000
40000
30000
20000
10000
0
-10000
Hreinn hagnaður útgerðar Hreinn hagnaður útgerðar og fiskvinnslu
1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
Sjávarútvegsmál
Þórólfur
Matthíasson
hagfræðiprófessor
Þeir fjármunir sem um er að tefla þegar
talað er um greiðslu fyrir nýtingarréttinn
á þjóðarauðlindinni jafngildir svokallaðri
auðlindarentu í sjávarútvegi. Upphæðin er veruleg
þrátt fyrir fullyrðingar endurskoðenda um annað.
AF NETINU
Bjarni Ben. seldi –
lífeyrissjóðirnir keyptu
Ég ætla ekki að leggja mat á
það hvort Bjarni Benediktsson
hafi haft einhverjar innherja­
upplýsingar enda hef ég engar
forsendur til að meta slíkt. Hins
vegar finnst mér þetta grafalvar­
legt mál er lýtur að stjórnendum
lífeyrissjóðanna því ef þetta
er allt satt og rétt sem Bjarni
segir, að það hafi nánast mátt
vera öllum ljóst í hvað stefndi,
að menn skyldu þá fjárfesta í
Glitni fyrir 11 milljarða króna
sem síðan gufuðu upp sex
mánuðum síðar. Enda er hér
verið að ræða um lífeyri íslensks
launafólks.
http://www.pressan.is
Vilhjálmur Birgisson
Svartholið
á vinstri vængnum
Það er merkilegt hvað íslenskir
stjórnmálaforingjar eiga erfitt
með að þekkja sinn vitjunar­
tíma. Það er endalaus eftirspurn
eftir eftirspurn. Lenskan er að
þeir safna að sér litlum hópi
ráðgjafa og já­manna sem þeir
treysta út yfir gröf og dauða
og engum öðrum. Plássið sem
þessir foringjar taka drepur allt
starf í flokkunum og gjáin á milli
fólksins og forystunnar breikkar
og breikkar. Tengingin við
almenning glatast og grasrótin
er visin og áhugalaus. Tíðinda
sætir ef fleiri en 10 mæta á
auglýsta fundi foringjanna.
http://smugan.is
Grímur Atlason
GRÆDDU Á GULLI
Á GRAND HÓTELI
Boðið verður upp á verðmat á skartgripum.
Engin skuldbinding til að selja.
Föstudaginn 17. febrúar, laugardaginn 18. febrúar
og sunnudaginn 19. febrúar frá 11 til 18.
AÐEINS ÞESSA ÞRJÁ DAGA:
Falinn fjársjóður?
Líklega gerir þú þér ekki grein fyrir því að gömlu skartgripirnir sem þú ert
hætt/hættur að nota geta hugsanlega verið mjög verðmætir og jafnvel tug-
þúsunda ef ekki hundruð þúsunda virði. Nú er tækifærið til að komast að því
hvort það leynist fjársjóður í rykföllnum skartgripaskrínum enda safnanar á
höttunum eftir ónotuðum gömlum skartgripum um þessar mundir.
Nú þegar verð á gömlu gulli er í sögulegu hámarki er um að gera að láta leggja
faglegt mat á ónotaða skartgripi. Matið er ókeypis og því fylgir engin skuld-
binding til að selja. Sé hins vegar vilji til þess verður gengið frá viðskiptunum
með reiðufé á staðnum.
Að hverju er verið að leita? Hvað ætti að taka með?
Það er sama hversu stórir eða litlir munirnir eru. Hér eru nokkur dæmi um
muni sem farandsalarnir gætu haft áhuga á:
- Gömlu gulli: skartgripum, sígarettuhulstrum úr gulli eða öðrum
gullmunum.
- Demöntum yfir einu karati.
- Úrum og vasaúrum en þá frá virtum framleiðendum á borð við Rolex,
Cartier, Patek Philippe, Vacheron, Universal, Breitiling, IWS og Omega.
- Skartgripum með gimsteinum, jafnvel þó þeir séu brotnir eða þó vanti
steina.
- Gömlu silfri.
„Ég hef áralanga reynslu af því að meta og kaupa skartgripi og hef á þeim tíma
séð fólk koma með hluti sem voru í þeirra augum lítils virði. Þeir hinir sömu
hafa svo gengið út með umtalsverða peninga á milli handanna,” segir Franks.
Hann segir markaðinn fyrir herraúr aldrei hafa verið betri og að verð á gulli sé
í sögulegu hámarki.
Einkaviðtal við verðmat.
Vinsamlegast athugið að skilríkja er krafist við viðskipti.
Nánari upplýsingar á www.pandhjewellers.com
AFTUR Á ÍSLANDI VEGNA MIKILS ÁHUGA!