Fréttablaðið - 10.03.2012, Qupperneq 70

10. mars 2012 LAUGARDAGUR38
Íslensku
illmennin
á tjaldinu
Frammistaða Damons Younger í hlut-
verki Brúnós í kvikmyndinni Svartur á
leik hefur vakið mikla athygli og þykir
mörgum sem þar fari hrikalegasta ill-
menni íslenskrar kvikmyndasögu. Kjartan
Guðmundsson rifjaði upp fleiri skúrka í
íslenskum bíómyndum.
MORÐSAGA 1977
Steindór Hjörleifsson leikur fjölskylduföður sem heldur heimilinu í
skelfingu með skapofsa og girnist uppeldisdóttur sína.
RÓBERT
ÓÐAL FEÐRANNA 1980
Sveinn M. Eiðsson leikur pervertískan kaupamann sem gengur um á
hlandgulum nærbuxum og nauðgar þroskaheftri heimasætu.
KAUPAMAÐURINN
HRAFNINN FLÝGUR 1984
Helgi Skúlason leikur skeinuhættan víking sem drap for-
eldra Gests og rændi systur hans þegar sá síðarnefndi
var barn á Írlandi.
ÞÓRÐUR
FOXTROT 1988
Valdimar Örn Flygenring leikur fallna
fótboltastjörnu og peningaflutningamann
sem á rennur æði í sandauðnum Íslands
með hræðilegum afleiðingum.
KIDDI
SÓDÓMA REYKJAVÍK 1992
Eggert Þorleifsson leikur óforskammaðan og vit-
grannan foringja MÍ (Mafíu Íslands) sem ræður
ríkjum á skemmtistaðnum Sódómu.
AGGI FLINKI SVEPPI
VEGGFÓÐUR 1992
Steinn Ármann Magnússon
leikur sveppa-étandi athafna-
mann og nauðgara sem hlýtur
makleg málagjöld.
Illmenni í íslenskum bíómyndum eru auðvitað fjöl-breytt eins og skúrkar eru yfirleitt,“ segir Hauk-
ur Viðar Alfreðsson kvikmyndagagnrýnandi. „Við
höfum vanist Hollywood-illmennum sem hafa erlend-
an hreim og tengjast skipulagðri glæpastarfsemi. Hér
á Íslandi er líklega meiri hefð fyrir illmennum inni á
heimilum, ef svo má segja, mönnunum í næsta húsi.
Þetta eru jafnvel verri og veikari manneskjur en tíðk-
ast í Hollywood,“ bætir hann við.
Haukur tiltekur nokkur illmenni sem honum hefur
þótt eftirminnileg í gegnum tíðina, meðal annarra
lögreglumanninn Kela, sem Þorsteinn Bachmann lék
í kvikmyndinni Veðramót og ógeðslegu fjölskylduna í
Reykjavík Whale Watching Massacre. „Úlfur í mynd-
inni Blossi 810551, sem Finnur Jóhannsson lék, kemur
líka upp í hugann. Það hefur mikið verið gert grín að
þeim karakter í gegnum tíðina því hann átti ekki að
vera fyndinn en var ógeðslega fyndinn. Hann leit út
eins og tattúverað naut en talaði svo eins og Kermit
froskur. En hann er eftirminnilegur og þegar fólk
hugsar um Blossa hugsar það um þennan karakter
og setninguna: „Ef þú kemur ekki með stöffið þá ertu
dauður!“ Svo er það eitt illmenni sem ég man eftir
úr æsku, sem er reyndar hvorki Íslendingur né úr
kvikmynd, en það er útlendingurinn Magnus Hans-
son í sjónvarpsþáttunum um Nonna og Manna sem
Stuart Wilson lék. Wilson lék síðar skúrkinn í Lethal
Weapon 3 og í minningunni er hann tvöfaldur í roðinu
og algjört ógeð,“ segir Haukur.
■ MENNIRNIR Í NÆSTA HÚSI
HAUKUR VIÐAR ALFREÐSSON
Sennilega er fyrsta illmennið í íslenskri kvikmynd í Ágirnd,
35 mínútna langri stuttmynd
sem frumsýnd var í Tjarnarbíói
í desember 1952 en bönnuð undir
eins,“ rifjar kvikmyndagagnrýn-
andinn Ólafur H. Torfason upp.
„Handritið samdi Þorleifur Þor-
leifsson en Óskar Gíslason var
framleiðandi. Þrjóturinn er þjóf-
óttur biskup sem stelur hálsfesti
af líki og stingur á sig. Ræman
sker sig líka úr að tvennu öðru
leyti. Kona var leikstjóri, Svala
Hannesdóttir, hæfileikarík og
kunnáttusöm, en gerði því miður
ekki fleiri kvikmyndir. Og loks
olli Ágirnd svo miklu hneyksli við
frumsýningu að yfirvöld bönnuðu
sýningar um tíma og prestar for-
dæmdu hana úr predikunarstól-
um,“ segir Ólafur.
■ FYRSTA ILLMENNIÐ SEXTUGT Í ÁR
ÓLAFUR H. TORFASON
NATAN
AGNES 1995
Baltasar Kormákur leikur lækni og óforbetranlegan kvennagosa
sem tælir titilpersónuna en reynist hið mesta fól.
UNGFRÚIN GÓÐA OG HÚSIÐ 1999
Tinna Gunnlaugsdóttir leikur undirförula eldri systur ung-
frúnnar Rannveigar sem rænir barni þeirrar síðarnefndu og
beitir óspart lygum og svikum.
ÞURÍÐUR
MÝRIN 2006
Theódór Júlíusson leikur stórhættulegan glæpamann, hrotta og fanga
sem gengur fram með hamslausu ofbeldi og viðurstyggilegu orðbragði.
BÖRN 2006
Gísli Örn Garð-
arsson leikur
glæpamann og
handrukkara
sem klúðrar
sínum málum
rækilega og er
útskúfaður í
kjölfarið.
SVARTUR Á LEIK 2012
Damon Younger leikur undirheimakonung sem snýr reynslunni ríkari
frá Danmörku og hefur alla aðra undir í hrottaskap.
ELLIÐI
GARÐAR
BRÚNÓ