Fréttablaðið - 25.10.2012, Qupperneq 17

FIMMTUDAGUR 25. október 2012 17
Þau fyrirtæki sem vegnar hvað best til lengri tíma
eiga það sameiginlegt að þeim
stjórnar fólk sem tekst vel að
draga fram ólík sjónarmið
starfsmanna við ákvarðanatöku.
Opnar spurningar og erfiðar
vangaveltur eru þar boðnar
velkomnar og sama á jafnvel
við um ágreining. Þetta gerist
ekki nema fyrirtækið hafi á að
skipa öflugum stjórnendum með
ólíkan bakgrunn og þankagang.
Sem leið að þessu markmiði hafa
fyrirtæki þróað með sér ýmsar
aðferðir til að hæfustu einstak-
lingarnir manni hverja stöðu.
Sérhæfð ráðningafyrirtæki
aðstoða við að búa til góða liðs-
heild og fremstu fyrirtækin nota
þróaðar aðferðir við ráðningar
og frama starfsfólks til að finna
þann rétta í starfið.
Í þessu ljósi er fróðlegt að
velta fyrir sér aðferðunum sem
er beitt þegar skipað er á lista
stjórnmálaflokka. Augljóst
er, ekki síður en í rekstri
fyrirtækja, að miklu máli skiptir
að í stjórnmál veljist hæfir ein-
staklingar með ólíkan bakgrunn
og reynslu, bæði konur og karlar.
Til að slíkt gerist er nauðsynlegt
að ferlið sem notað er til að laða
fólk til starfa í stjórnmálum
stuðli að því að öflugt fólk hafi
bæði áhuga og möguleika á að
komast að og að reynsluheimur
þeirra, sem að lokum mynda hóp
kjörinna fulltrúa, sé sem fjöl-
breytilegastur.
Af þessu er ljóst að vandasamt
er að skipa fólk á framboðslista.
Á Íslandi hafa forval og prófkjör
verið áberandi síðustu áratugi
hjá öllum flokkum vegna rétt-
mætrar gagnrýni á skort á lýð-
ræði við uppstillingar. Prófkjör,
forval og persónukjör geta þó
dregið úr fjölbreytni þeirra ein-
staklinga sem veljast til áhrifa
innan stjórnmálaflokka til lengri
tíma litið. Einstaklingar sem
velja að taka þátt í þeim hana slag
sem persónukjör getur verið, eru
líklegri til að eiga margt sam-
eiginlegt á sama hátt og þeir sem
tækju aldrei þátt í persónukjöri
eru frekar af sama sauðahúsinu.
Mun meiri líkur eru á að mann-
blendinn og opinskár einstakling-
ur taki þátt í prófkjöri en sá sem
er hlédrægur, hógvær og ómann-
blendinn. Marga skortir þannig
þá eiginleika sem nauðsynlegir
eru til að taka þátt í prófkjörum
en geta samt sem áður búið yfir
eiginleikum sem gera þá að frá-
bærum þing- eða sveitarstjórnar-
mönnum. Það er mjög mikilvægt
að á Alþingi og í sveitarstjórnir,
líkt og í bestu fyrirtækin, veljist
fjölbreyttur hópur einstaklinga
hvort sem þeir eru félagslyndir
eða ómannblendnir, opinskáir
eða feimnir. Svo fremi sem þeir
séu öflugir.
Uppstilling er einnig síður en
svo gallalaus. Mun færri koma
þannig að því að velja á lista og
lýðræði því í lágmarki. Vanda-
sami þátturinn í uppstillingar-
ferlinu er að velja gott og víðsýnt
fólk í valnefndir sem misnotar
ekki aðstöðu sína og tryggir ein-
göngu pólitískum bandamönnum
sínum sæti. Uppstilling getur þó
virkað vel ef fulltrúar í valnefnd-
um ná að hugsa til fram tíðar og
kalli, líkt og stjórnandi fyrir-
tækis, eftir öflugum en ólíkum
einstaklingum sem spyrja ólíkra
spurninga og ná til ólíkra hópa.
Aukin krafa um persónukjör
endurspeglar vilja kjósenda til
að hafa aukin áhrif á hverjir
verða kjörnir fulltrúar án þess
að þurfa að taka þátt í forvali
flokkanna. Flestir vilja hafa bein
áhrif á val þingmanna og vilja
jafnvel fá að stilla upp sínum
eigin lista. Þetta er réttmæt
krafa og eitthvað sem þingmenn
verða að ræða ýtarlega hvernig
megi útfæra. Vera má að þessi
skortur á beinum áhrifum kjós-
enda sé hluti skýringarinnar á
litlu trausti til Alþingis. Persónu-
kjör gæti þó fælt enn frekar frá
þann hóp frambjóðenda sem
forðast hefðbundin prófkjör en
gæti annars orðið þjóðinni öflug-
ur liðsauki því það er enn vanda-
samara að kynna sig og sín sjón-
armið fyrir heilli þjóð en litlum
hluta hennar í prófkjöri.
Besta leiðin væri að skipta
reglulega um leiðir við val á
þing- og sveitarstjórnar mönnum
þannig að lýðræðið fengii að
njóta sín til skiptis við upp-
stillingu þar sem nýtt fólk úr
ólíkum áttum væri fengið til
starfa. Færa má sterk rök fyrir
því að flokkarnir verði einnig
að sækja fólk út í samfélagið,
fólk með ákveðinn bakgrunn
sem að öllu jöfnu tæki aldrei
þátt í prófkjörs slag. Hugsanlega
mætti velja hluta listans með
prófkjöri og hluta með uppstill-
ingu eða reyna aðferð breska
Íhaldsflokksins þar sem áhuga-
samir skila inn ferilskrá og fara
í gegnum svipað ferli og þegar
sótt er um starf í fyrirtæki.
Mögulega þurfa flokkar að eiga
í handraðanum skýrar reglur
um nokkrar leiðir við val á lista
sem gefa ólíkum einstaklingum
tækifæri hverju sinni. En þar til
fjölbreytnin eykst ættu flokks-
bundnir einstaklingar, sem ætla
að velja fólk á framboðslista
næstu vikur, að hafa í huga mik-
ilvægi þess að öflugt fólk með
ólíkan bakgrunn og reynslu velj-
ist til starfa á Alþingi.
Ráðning á þing
Í DAG
Þorbjörg Helga
Vigfúsdóttir
borgarfulltrúi
Besta leiðin væri að skipta reglulega um
leiðir við val á þing- og sveitarstjórnar-
mönnum þannig að lýðræðið fengi að
njóta sín til skiptis við uppstillingu þar sem nýtt fólk
úr ólíkum áttum væri fengið til starfa. Færa má sterk
rök fyrir því að flokkarnir verði einnig að sækja fólk
út í samfélagið...
AF NETINU
Gullgrafaraæði
Gripið hefur um sig gullgrafar-
aæði í ferðabransanum. Allir
sem vettlingi geta valdið ætla að
græða á ferðamönnum. Fólk er í
stórum stíl farið að leigja íbúðir
sínar til ferðamanna, það spretta
upp gistiheimili – sum þeirra
uppfylla ekki lágmarkskröfur um
öryggi – það er farið að gera út
langferðabíla sem eru ekki hæfir
til að flytja fjölda fólks.
Og svo má lengi telja. Maður
er sífellt að heyra sögur í þessa
veru.
Að sumu leyti minnir þetta á æði
sem hafa áður runnið á landann:
Tímann þegar allir ætluðu að
verða ríkir á Íslenskri erfðagrein-
ingu og banka- og húsnæðis-
brjálæðið á árunum fyrir hrun.
http://eyjan.pressan.is
Egill Helgason
Ísland örum skorið
fyrir stóriðjuna
Landsnet og áltrúarmenn segjast
þurfa að leggja risa háspennu-
línur þvert í gegnum byggðir
landsins og um svonefnd
„mannvirkjabelti“ þvers og kruss
um hálendið til þess að bæta
afhendingaröryggi til almennra
notenda.
Ekkert er fjær sanni. Hið rétta
er að aðeins er verið að hugsa
um afhendingaröryggi fyrir
stóriðjuna, en risalínurnar eru
nauðsynlegar til þess að flytja
orku handa tíu sinnum orkufrek-
ari notendum en hinir almennu
notendur eru samanlagt.
http://omarragnarsson.blog.is/
Ómar Ragnarsson