Fréttatíminn - 07.01.2011, Blaðsíða 36

36 viðhorf Helgin 7.-9. janúar 2011
Hvað gera bændur þá?
Jónas
Haraldsson
jonas@
frettatiminn.is
HELGARPISTILL
Þ
Það er mikið yndi Íslendinga að fara í búðir,
hvort heldur er hér á landi eða í útlöndum.
Jólasalan gekk vel og útsölurnar núna í janú-
ar trekkja. Saklaus piltur sem sendur var í
Kringluna í vikubyrjun fékk ekki bílastæði
og varð frá að hverfa, slíkur var atgangur-
inn. Eflaust hefur ástandið verið svipað í
Smáralind og við Laugaveginn.
Ég hef tilfinningu fyrir því að konur ráði
þar för, eins og í svo mörgu öðru, án þess
þó að styðjast við vísindalegar rannsóknir.
Kinnroðalaust viðurkenni ég að ég elti konu
mína í búðarápi, sjálfur stefnulaus með öllu.
Ég er að sönnu sjaldan tekinn með innan-
lands, helst þó fyrir jól þegar mikið liggur
við. Annað er uppi á teningnum í útlöndum
þar sem við erum aðeins tvö á ferð. Þá trítla
ég þægur á eftir, búð úr búð.
Þá örsjaldan ég hef farið einn og óstuddur
utan fer ég ekki í verslun ótilneyddur. Það
sem mér er falið að kaupa skrifa ég á miða
og kaupi helst í einni og sömu búðinni, finni
ég einhverja nógu stóra með fjölbreyttu
vöruúrvali. Verð skoða ég ekki, kaupi bara
það sem á miðanum stendur um leið og ég
finn umbeðna vöru. Vafalaust er þetta ein-
hvers konar þroskahömlun eða verslunar-
fötlun sem vísindamenn kunna skil á og
geta nefnt, hvort heldur er á íslensku eða
latínu. Mér, sem leikmanni í röskunum,
dettur í hug nafnið verslunarvanviska og
þeir sem þjást af syndróminu séu því versl-
unarvanvitar, haldnir verslunarrofi. Styttra
og munntamara orð yfir hamlaðan mann
þessarar gerðar er líklega búðabjáni.
Tuskubúðir eru fleiri hér á landi en ég
treysti mér til að nefna eða telja upp. Þar er
um að ræða nauðsynjaverslanir fyrir kon-
ur jafnt sem karla svo að kynin geti klætt
sig og skætt sómasamlega. Sumar þessara
verslana eru eins íslenskar og verða má en
aðrar tengjast og bera nöfn erlendra keðja.
Ein vinsælasta fataverslanakeðjan, H&M
hin sænska, hefur þó ekki komið sér fyrir
hér á landi, þótt hugsanlega verði breyting
þar á innan tíðar.
Verslanir H&M selja föt víða um lönd, á
börn jafnt sem fullorðna, á viðráðanlegu
verði. Það veit ég sem fylgdarmaður konu
minnar í þessar búðir ytra, einkum í Dana-
veldi. Þangað áttum við erindi um árabil til
þess að heimsækja afkomendur, börn og
barnabörn. Búðaráp fylgdi þessum ferðum,
eins og verða vill, og ekki brást að við heim-
sóttum H&M og yfirleitt oftar en einu sinni
í hverri ferð. Því þekki ég innanstokksmuni
og skipulag í H&M-verslunum í dönskum
stórmörkuðum og við Strikið betur en inni-
viði nokkurrar fatabúðar hér á landi.
H&M-verslunin við þá frægu göngugötu
Strikið var um margt sérstök, að minnsta
kosti þegar útrásaræðið stóð sem hæst. Þá
fóru íslensku flugfélögin að minnsta kosti
tíu sinnum á dag á milli Keflavíkur og Kaup-
mannahafnar með fullfermi farþega. Danir
héldu því fram þá að á Strikinu væri töluð
sænska og íslenska, sjaldan danska. Hundr-
uð eða þúsundir Íslendinga sem gengu eftir
Strikinu soguðust inn í H&M-verslunina.
Þar var töluð íslenska, ef laust einhver
sænska en lítil danska.
Ég horfði stundum í forundran á það sem
fram fór í téðri verslun. Stálpaðar stelpur
og fullorðnar konur toguðu í tuskur í hverju
horni, mældu jafnt á börn sem fullorðna,
nánast allar íslenskar, svo það var vissara
að hafa hægt um sig og láta lítið á sér bera.
Fötin tóku þær með sér í kippum. Væri
væntanlegur klæðishafi ekki með í versl-
uninni heldur heima í Reykjavík, Kópavogi,
Garðabæ eða Akureyri, var síminn óspart
notaður. Það var einfaldlega hringt úr horn-
um verslunarinnar og vörunni lýst. Þær sem
lengst höfðu náð í tækninni tóku myndir af
varningnum svo að viðmælandinn heima
væri með á nótunum, sæi liti og snið.
Eitt sinn man ég eftir því að við hjónin
brugðum okkur í H&M á Strikinu en keypt-
um lítið. Við stóðum í biðröð við kassann
með smáræðið á eftir þungklyfjuðum við-
skiptavinum. Þegar að okkur kom og ég
dró upp mitt íslenska greiðslukort horfði
afgreiðslustúlkan á okkur í forundran. „Er
þetta allt og sumt?“ spurði hún og gat ekki
leynt undrun sinni. Hún átti greinilega öðru
að venjast þegar íslensk kort voru reidd
fram til greiðslu.
Innkaup Íslendinga í Danmörku voru svo
gríðarleg á þessum tíma að 25 prósent allr-
ar svokallaðrar „Tax-Free“-endurgreiðslu
á Kastrup-flugvelli voru til Íslendinga. Ég
segi og skrifa fjórðungur endurgreiðslu á
virðisaukaskatti á flugvellinum sem er stór
alþjóðlegur flugvöllur þar sem allra þjóða
kvikindi fara um. Í því sambandi skal enn og
aftur bent á að Íslendingar voru þá um 320
þúsund. Þeim hefur fækkað smálega síðan
af völdum kreppu og hallæris.
Tíðindi vikunnar eru hins vegar þau að
Bolli í Sautján ku hafa farið með fulltrúa
sænska risans H&M í skoðunarferð til að
kanna húsnæði undir verslun í Kringlunni,
Smáralind eða við Laugaveg. H&M hefur
því greinilega áhuga á að opna verslun hér-
lendis.
Hvað gera bændur þá? Hvert leiðir kon-
an mig í næstu Kaupmannahafnarferð ef
H&M-verslun verður komin í Kópavoginn?
Það er von að Eiríkur Jónsson blaðamaður
spyrji í bloggi sínu: Hvað eiga Íslendingar
að gera úti ef H&M kemur til Íslands? Það
verður lítið spennandi fyrir Íslendinga að
fara til útlanda, ef svo fer, segir Eiríkur.
Ætli flugferðum til Hafnar fækki niður í
eina á dag?
Háskólinn í Reykjavík, í samvinnu við Össur hf.,
Samtök iðnaðarins, Klak – nýsköpunarmiðstöð
atvinnulífsins, Landsvirkjun og Eyri Invest ehf.,
kallar eftir hugmyndum sem gætu orðið
FRÆ ÁRSINS 2011.
Fræ ársins er útnefnt árlega, en markmið þess er að styðja
við frumstig nýsköpunar með því að gefa frumkvöðlum
tækifæri til að breyta hugmynd eða frumgerð í viðskipta-
áætlun og sprotafyrirtæki.
Verðlaunafé er kr. 1.000.000.-, að auki fá aðstandendur
þeirrar hugmyndar sem hlutskörpust verður, vinnu-
aðstöðu og niðurfelld skólagjöld í Viðskiptasmiðju
Klaksins. Með þessu fá frumkvöðlar ekki aðeins
fjárstuðning til að vinna að hugmynd sinni, heldur einnig
það umhverfi, þá þjálfun og þann stuðning sem þarf til að
fullgera viðskiptaáætlun og koma á fót starfandi
sprotafyrirtæki.
Allir einstaklingar með lögheimili á Íslandi geta sent inn
eigin hugmyndir og/eða tilnefnt hugmyndir annarra í
umboði þeirra. Allar hugmyndir þurfa að uppfylla eftir-
farandi skilyrði:
FRÆ
ÁRSINS 2011
HVERJIR? – HVAÐ? – HVERNIG?
Allir einstaklingar með lögheimili á Íslandi geta sent inn eigin
hugmyndir og/eða tilnefnt hugmyndir annarra í umboði þeirra.
Allar hugmyndir þurfa að uppfylla eftirfarandi skilyrði:
• Hugmyndin er ný
• Hugmyndin er framkvæmanleg
• Ekki hefur verið skráð fyrirtæki um hugmyndina
Frestur til að skila inn hugmyndum er til 1. febrúar 2011.
Nánari upplýsingar um samkeppnina og eyðublað til
útfyllingar er að finna á vef Háskólans í Reykjavík,
www.hr.is/fr2011
HUGMYND SEM ÞÚ
ERT ÞÚ MEÐ GÓÐA
VILT KOMA Í FRAMKVÆMD Á ÁRI NÝSKÖPUNAR?
Te
ik
ni
ng
/H
ar
i
Getur þú
styrkt barn?
www.soleyogfelagar.is