Fréttatíminn - 14.01.2011, Blaðsíða 14

M álverk sem Gallerí Borg seldi sem verk eftir Louisu Matth-íasdóttur á þrjár milljónir
króna, hefur fengið þann stimpil inn-
lendra sérfræðinga, eftir átta mánaða
rannsóknir, að það sé falsað. Eigandi
þess staðfestir að hann hafi fengið það
munnlega staðfest en verið sé að ganga
frá skýrslunni sem hann vill ekki láta af
hendi vegna þess að enn eigi eftir að rita
undir hana.
Samkvæmt heimildum Fréttatímans
sá Temma Bell myndina fyrst í New
York. Hún lýsti yfir efasemdum um að
málverkið væri eftir móður sína. Hún
er dóttir Louisu Matthíasdóttur, einnar
ástsælustu listakonu landsins sem lést í
febrúar árið 2000. Ólafur Ingi Jónsson
forvörður staðfestir að hann hafi skoð-
að eigendasögu verksins og í kjölfarið
lýst yfir efasemdum sínum um að hún
stæðist, því myndin var sögð hafa verið
í eigu bróður Jónasar Freydal frá því
seint á níunda áratugnum. „Og hann vott-
aði skriflega í skjali að hann hefði keypt
myndina á vinnustofu Louisu. Það hlýtur
að teljast skjalafals,“ segir Ólafur.
Pétur Þór Gunnarsson, eigandi
Gallerís Borgar, og Jónas Freydal voru
ákærðir fyrir stórtæka málverkafölsun
árið 2003. Fjölskipaður héraðsdómur
taldi sannað að rúmlega 40 af þeim 102
myndum sem ákært var fyrir í stóra mál-
verkafölsunarmálinu væru falsaðar en
að þeir félagar hefðu aðeins vitað af því
að brotabrot af þeim væru falsaðar. Mál-
ið fór fyrir Hæstarétt árið 2004 og lauk
þannig að dómurinn vísaði málinu frá
vegna formgalla og þeir því sýknaðir.
Gallerí Borg var lokað nú í haust.
Vill verkið endurgreitt
Eigandi hins meinta Louisu-verks vill
ekki tjá sig opinberlega um málið við
Fréttatímann þar sem hann freistar þess
nú að fá eigendur Gallerí Borgar til að
taka myndina aftur og fá peningana sína
til baka – ella komi til málaferla. Þór-
unn Guðmundsdóttir hrl. er lögmaður
mannsins. Hún er með tvö mál á sinni
könnu, þar sem kaupendur listaverka af
Gallerí Borg reyna að fá málverk endur-
greidd vegna gruns um falsanir; mál
þessa manns og hjartalæknisins Skúla
Gunnlaugssonar, sem keypti grunlaus
verk af galleríinu fyrir 1.600 þúsund
krónur í upphafi sumars. Verkið keypti
hann eftir að því hafði verið skilað stuttu
áður vegna grunsemda um fölsun. RÚV
greindi frá því í sumar að sá sem fyrst
keypti verkið, sem átti að hafa verið þrjá-
tíu ára gamalt, hefði fundið af því olíu-
málningarlykt.
„Bæði málin varða málverk sem keypt
voru af Galleríi Borg,“ segir Þórunn og
að mál Skúla Gunnlaugssonar sé komið
mun lengra á veg. Þegar hann skilaði
myndinni á sínum tíma hafi hann fengið
þrjú málverk í stað endurgreiðslu þar
sem Pétur Þór hafi ekki getað greitt hon-
um féð til baka. Síðar hafi komið í ljós
að Pétur Þór átti ekki myndirnar þrjár
heldur var með þær í umboðssölu. Skúli
afhenti því réttmætum eigendum mynd-
irnar aftur, segir Þórunn.
Segir hótað að selja myndina aftur
„Skúli situr eftir með óbætt tjón,“ segir
Þórunn og að í bréfi lögmanns Péturs
Þórs vegna málsins, sem barst henni
milli jóla og nýárs, sé því haldið fram að
myndin verði seld í þriðja sinn upp í „ótil-
greindan“ kostnað vegna málsins. „Þeir
bjuggu til alls konar kröfur sem Pétur
Þór telur sig eiga á Skúla. Það versta er
að þeir segja að þeir íhugi að selja mynd-
ina aftur upp í kostnað. Það er það alvar-
legasta, því ekki má gleyma því að einn
maður var búinn að skila þessu meinta
Þorvaldar-verki til Gallerís Borgar vegna
þess að það var talið falsað og sá mað-
ur fékk endurgreitt. Galleríið seldi svo
Skúla það án þess að greina honum frá
því að grunur léki á fölsun,“ segir hún.
„Þetta er grafalvarlegt mál og mjög ósvíf-
ið.“ Þórunn á eftir að svara bréfinu.
Hvorugt málið hefur verið kært til lög-
reglu og segir Valtýr Sigurðsson ríkis-
saksóknari að embættið tæki málið ekki
upp af sjálfsdáðum. Hann hafi ekkert
heyrt af þessum málsatvikum. En eins
og fyrr sagði freista eigendurnir að fá
myndirnar endurgreiddar og málin leyst
þannig.
Ólafur Ingi segir nýja hringrás virðast
hafa farið af stað. Nú glími markaðurinn
ekki aðeins við hundruð falsaðra mál-
verka úr stóra málverkafölsunarmálinu
sem dúkki reglulega upp, heldur sjáist nú
nýmáluð verk eignuð dáðum, íslenskum
listamönnum og það frá sömu mönnum
og komu að stóra málinu. „Nú hefur
Gallerí Borg ekki haldið mörg uppboð,
heldur selt beint úr galleríinu. Það er því
ómögulegt að vita hvort þessi dæmi eru
einstök eða hvort fleiri myndir eru í um-
ferð. Það kemur ekki í ljós nema fólk gefi
sig fram,“ segir hann og gagnrýnir stjór-
nvöld fyrir sinnuleysið.
„Varla er endalaust hægt að leggja þá
skyldu á borgarana að þeir veki máls á
fölsuðum verkum og málin detti síðan
upp fyrir,“ segir hann. Lögregluyfir-
völd, sem hafi klúðrað stóra málverka-
fölsunarmálinu, verði að fá botn í málið
fyrir dómi. Forkastanlegt væri ef falsaða
Þorvaldar-verkið færi í þriðja sinn í sölu.
„Hvað telja yfirvöld um slíkt? Er í lagi að
bjóða verkið til sölu í þriðja sinn án þess
að seljendurnir svari nokkru um þær
efasemdir sem vaknað hafa um verkið.
Þeir eiga ekki að komast upp með það
sem galleríistar á opinberum vettvangi
að vinna svona óátalið,“ segir hann. „Ég
hvet því yfirvöld til að fylgjast með þessu
máli og taki svo til sinna ráða ef tilefni er
til. Málverkamarkaður lýtur lögmálum.
Hann er viðkvæmur og persónulega lít
ég á falsanir eins og peningafölsun. Þetta
er svo alvarlegt mál.“
Pétur Þór Gunnarsson vísaði á lög-
mann sinn, Steinberg Finnbogason, og
vildi ekki tjá sig um málið (sjá dálk að
neðan).
Gunnhildur Arna Gunnardóttir
gag@frettatiminn.is
Sjá einnig bls. 16 og 17
 Málverkabransinn Þriggja Milljóna króna Málverk sagt falsað
Með milljónir fastar í meintri fölsun
Þórunn Guðmundsdóttir lögmaður berst nú fyrir því fyrir hönd tveggja manna að fá tvö verk endurgreidd frá Gallerí Borg vegna þess mats forvarða að þau séu
fölsuð. Annað verkið, sem selt var á þrjár milljónir króna, var sagt vera eftir Louisu Matthíasdóttur. Hitt var selt sem verk eftir Þorvald Skúlason. Síðara málið er
lengra komið segir lögmaðurinn og í bréfi frá listaverkasalanum og lögmanni hans sé hótað að selja málverkið í þriðja sinn.
Mynd af málverki sem selt var sem verk Þor-
valdar Skúlasonar. Eigandi Gallerís Borgar
hótar nú lögfræðingi kaupandans – að hans
sögn – að selja það í þriðja sinn.
Ólafur Ingi Jónsson
forvörður segir ekki
endalaust hægt að
leggja þá skyldu á
borgara að benda
á málverkafölsun
án þess að yfirvöld
bregðist við.
Ljósmynd/Hari
Ekki má
gleyma því að
einn maður
var búinn að
skila þessu
meinta Þor-
valdar-verki til
Gallerís Borgar
vegna þess að
það var talið
falsað og sá
maður fékk
endurgreitt.
Galleríið seldi
svo Skúla það
án þess að
greina honum
frá því að
grunur léki á
fölsun.
Ólafur Ingi Jónsson forvörður fullyrðir að mynd
sem hékk úti í glugga í Galleríi Borg í nóvember
2009 og sögð vera eftir Nínu Tryggvadóttur, sé
falsað verk. Hann fékk í hendur ljósmynd af verkinu
og segir það ekki fara milli mála að myndin sé fölsuð.
„Þessi mynd er þannig að fólk myndi sannfærast um
það, sæi það hana,“ segir hann. Hvar myndin er í dag
veit hann ekki en segir að verk eftir Nínu Tryggva-
dóttur seljist á allt að tvær milljónir króna. „Ef þú átt
verk sem lítur svona út er það mjög líklega falsað. Þú
verður að láta athuga það,“ segir hann.
Ólafur segir að sjálfsagt ætti að vera að eftir-
litsstofnanir fylgdust með málverkasölu Péturs
Þórs Gunnarssonar, þar sem hann hafi þegar
verið dæmdur fyrir fölsun málverka árið 1999. „Er
óeðlilegt að ætlast til þess að maður sem brotið
hefur lög hafi skyldur sem sýna uppruna verka?“
Hann segir að ekki eigi alltaf að vera í verkahring
fórnarlamba að reyna að rétta sinn hlut. Það kosti
þá peninga. „Honum er leyft að setja upp gallerí
og halda uppboð. Ef upp koma vafamál sem hann
getur ekki upplýst, er það þá fólksins að sanna að
hann hafi brotið af sér eða er það yfirvaldsins sem
klúðraði [stóra málaverka]málinu?“ -gag
„Málverkið er falsað“
Hér má sjá ljósmynd af meintu verki
Nínu Tryggvadóttur sem Ólafur Ingi
segir að hafi hangið úti í glugga Gall-
erís Borgar í nóvember 2009.
14 úttekt elgin 14.-16. janúar 2011