Fréttatíminn - 11.02.2011, Qupperneq 24

K
ristján Geir ólst upp hjá
móður sinni, ömmu og
afa á sveitaheimilinu
Enni í Skagafirði og seg-
ist líklega hafa verið um
sjö ára aldur þegar ofbeldið byrjaði.
„Þetta var fjölskyldumeðlimur sem
kom reglulega í heimsókn á heimilið
yfir sumartímann. Krakkarnir hans
voru í sveit heima. Eftir á sé ég að þetta
var ótrúlega „vel“ unnið hjá honum.
Hann byrjaði á því að vinna sér traust
hjá mér, þá litlu barni. Það var alltaf
glens í kringum hann sem þróaðist út
í að hann fór inn á þessa braut. Fyrst
leitaði hann á mig utanklæða. Svo hélt
þetta áfram þangað til ég fór að nálgast
kynþroskastigið. Þá fór þetta að ganga
lengra.
Þegar ég var ellefu eða tólf ára og
var að fara í skólaferðalag til Flateyjar
man ég að hann hringdi, fékk að
spjalla við mig og fór þá að klæmast við
mig. Honum þótti það voða fyndið. Mér
leið bara illa eftir þetta símtal. Fannst
það fáránlegt og alls ekki viðeigandi.
Svo fór hann að nota hvert tækifæri
til að vera einn með mér. Króa mig
af. Við vorum kannski að fara út að
smala og þá passaði hann að fara með
mér. Maður vissi ekkert hvað maður
átti að gera. Ég þorði ekki að segja frá
þessu; held ég hafi ekki haft þroska til
að takast á við þetta. Svona var þetta á
sumrin, öll unglingsárin.“
Kristján Geir er mikill íþróttagarpur,
æfði fótbolta, körfubolta og frjálsar á
unglingsárum og keppti á Unglinga-
landsmótum í frjálsum íþróttum til
sextán ára aldurs. Sem stendur er
Kristján án atvinnu en notar tímann
til að undirbúa sig fyrir Íslandsmótið í
fitness. Hann hefur náð góðum árangri
í vaxtarræktar- og fitness-keppnum
hérlendis á undanförnum árum og náði
meðal annars 1. sæti í Reykjavík Grand
Prix-keppninni 2010.
„Ég gekk fyrst í Hólaskóla, fór svo í
Varmahlíðarskóla og þar byrjaði ég að
koma aðeins við lóðin. Sextán ára fór
ég í Fjölbrautaskólann á Sauðárkróki
og þar fór ég að lyfta af fullum krafti
og leggja grunninn að því sem seinna
varð.“
Eftir tvö ár í Fjölbraut ákvað Kristján
Geir að breyta til, flytja suður og fara í
nám þar.
„Þá talaði þessi maður við mömmu
og bauð henni að ég gæti verið hjá sér
fyrir sunnan á meðan ég væri í skóla.
Ég kunni ekki að segja nei og bara
samþykkti það. Kannski hef ég ýtt
þessu til hliðar í huganum. Kannski
taldi ég mig líka vera orðinn það stóran
að þetta myndi ekkert verða svona
aftur. En reyndin varð önnur. Hann lét
mig alveg í friði ef aðrir voru nálægt.
En svo veiktist konan hans og fór á
spítala. Þá var hann einn með mér og
þá misnotaði hann mig.“
Hvað gerði hann þér?
„Þetta gekk út á að hann fór ofan í
buxurnar hjá mér og leitaði á mig. Fró-
aði mér. Síðan fór hann að totta mig.
Undir lokin hafði þetta þróast út í að ég
átti að fara að fróa honum en ég náði
sem betur fer að stoppa að þetta gengi
eitthvað lengra. En þetta gekk aðallega
út á það að hann fengi að fróa mér.“
Hann hefur náð einhverju ægivaldi
yfir þér?
„Já. Það var alveg sama þótt ég
reyndi að streitast á móti. Það virkaði
ekki.“
Hvernig leið þér á þessum tíma?
„Skelfilega. Ég var bara frosinn.
Vissi í rauninni ekkert hvað ég átti að
gera. Ég var svo reiður yfir því lengi á
eftir að ég skyldi ekki hafa haft afl til
að stoppa hann. Ég man sérstaklega
eftir einu atvikinu. Þá langaði mig að
berja hann og stoppa þetta en það sem
hélt aftur af mér var hvernig ég ætti
að útskýra það fyrir fjölskyldu minni
að ég hefði lamið hann. Hvernig ætlaði
ég að útskýra það fyrir öðrum? Ég var
bara ekki tilbúinn til þess. Ég meikaði
ekki ástæðuna. Þarna var ég orðinn
átján ára.“
Reyndi sjálfsvíg
Kristján Geir lauk námi við Iðnskólann
Hann bað hann að segja engum. Þetta væri leyndarmálið þeirra. Kristján Geir Jóhannesson
var á grunnskólaaldri þegar karlkyns ættingi hóf að misnota hann kynferðislega. Ofbeldið stóð
yfir í meira en áratug og afleiðingar þess lögðust þungt á Kristján Geir. Hann sagði Heiðdísi
Lilju Magnúsdóttur frá skömminni, þunglyndinu og voninni um bjartari tíma. Ljósmyndir/Hari
Ekki lengur leyndarmál
í Reykjavík og fór svo norður aftur.
„Fyrir sunnan átti ég góða félaga en
var samt ekki mikið úti á lífinu, heldur
frekar einangraður og einbeitti mér
bara að skólanum. Fyrir norðan hellti
ég mér út í vinnu. Passaði mig að vinna
nógu mikið. Ég drakk kannski ekki
mikið en þegar ég drakk þá drakk ég
illa. Ég réð illa við það. Svo kynntist
ég barnsmóður minni og flutti suður
aftur.“
Þegar þar var komið sögu voru sál-
rænar afleiðingar kynferðisofbeldisins
að sliga Kristján Geir. Rannsóknir
sýna að sálræn áhrif kynferðislegrar
misnotkunar fylgja fórnarlömbum
langt fram á fullorðinsár og jafnvel
ævina á enda. Á meðal algengra lang-
tímaeinkenna eru þunglyndi, kvíði og
sjálfsvígshugsanir.
„Ég átti bara mjög erfitt. Ég var far-
inn að finna fyrir depurð og eirðarleysi.
Sjálfsvígshugsanir voru mjög sterkar,
nánast á hverjum degi. Ég reyndi
sjálfsvíg í eitt skipti og tók inn töflur.
Upp frá því fóru hlutirnir aðeins að
breytast. Barnsmóðir mín átti vinkonu
sem hafði lent í svipaðri reynslu og ég
og hún kannaðist við einkennin hjá
mér: Ég var sjúklega afbrýðisamur og
sjálfstraustið var ekkert. Mér fannst
allir aðrir vera miklu betri en ég, sama
hvernig á það var litið. Maður leit bara
á sjálfan sig sem eitthvert rusl. Þessi
stelpa hvatti mig til að leita mér hjálpar
og þá fór ég niður í Stígamót.“
Var þetta í fyrsta skipti sem þú
sagðir einhverjum frá þessu?
„Já. Hjá Stígamótum fór ég í eitt eða
tvö viðtöl. Á þeim tíma var frekar lítið
í boði fyrir karlmenn en þó hafði einn
strákurinn komið á fót hópi sem hét
Stráið. Ég fór í hann. Það var ákveðinn
léttir að geta sagt frá þessu og komist
að því að maður væri ekki alveg einn
um að hafa gengið í gegnum þetta. Ég
fór á nokkra fundi með strákunum en
svo lognaðist það starf út af.
Áfram hélt maður. Kannski fækk-
aði dögunum þar sem þessi sjálfsvígs-
hugsun kom upp en það hefur samt
alltaf verið grunnt á henni. Sem betur
fer hef ég þó alltaf fundið einhvern lífs-
neista.“
Ekki eina fórnarlambið
Á meðal annarra þekktra lang-
tímaafleiðinga kynferðisofbeldis eru
erfiðleikar í nánum samskiptum og
ýmis heilsufarsleg vandamál, svo sem
misnotkun áfengis og sjálfskaðandi
hegðun.
„Maður slökkti í raun á tilfinningun-
um og setti upp ákveðna grímu. Reyndi
að finna einhvern meðalveg þar sem
manni leið ekki illa og ekki vel. Pass-
aði sig bara á að vera ekki mikið að
hagga þessu. Ef ég fór að gera eitthvað
skemmtilegt þá fór vellíðanin langt upp
en að sama skapi fór hún langt niður
á eftir. Þá átti ég til að upplifa sterkan
tómleika og einmanaleika, sem ég var
ekki tilbúinn að takast á við. Ég reyndi
að fara þennan meðalveg hið innra
og vera ekki að gefa mikið af mér eða
taka á móti. Svo passaði ég mig á því að
vinna nógu mikið.“
Þú hefur deyft þig þannig?
„Já, það var í raun það sem ég notaði.
Ég vann frá átta á morgnana til tíu,
ellefu, tólf á kvöldin. Margir fara út
í drykkju og eiturlyf. Ég reyndi að
drekka en ég gat það ekki. Eiturlyf
prófaði ég aldrei, sem betur fer.“
Varstu í sambúð á þessum tíma?
„Já, og þetta var eðlilega ekki vin-
sælt. Vandamálin í sambandinu fóru
að hlaðast upp. Við fórum í hjónaráð-
gjöf og það hjálpaði eitthvað aðeins.
Ég reyndi að minnka vinnuna aðeins.
Þegar hún þurfti að gera eitthvað kom
ég „snemma“ heim, svona í kringum
sjö. Síðan fór ég meira niður í þung-
lyndið og leitaði inn í tölvuna. Þar fann
ég minn heim einhvern veginn.“
Í tölvuleikjum þá?
„Já, í tölvuleikjum og svo fór ég inn á
spjallsíður á netinu. Það var náttúrlega
ekki til að bæta ástandið. Þar komst
ég í einhverja spennufíkn sem gaf mér
eitthvað á þessum tíma. Það endaði
með að ég fór í SLAA sem er með-
ferðarhópur fyrir ástar- og kynlífsfíkla.
Þar fór ég í prógramm sem hjálpaði
mér mikið til að komast út úr þessari
tölvuvitleysu.“
Varstu að hitta konur í gegnum
netið?
„Aðallega var ég bara að spjalla.
Þetta var annar heimur sem ég gat
búið til og verið í. Heimur sem var al-
gjörlega án tilfinninga. Auðvitað var
þetta algjört bull. Við konan skildum í
kjölfarið. Ég fór til sálfræðings í Hafn-
arfirði. Hann fékk leyfi hjá mér til að
Orð Guðs
til þín
Kristján Geir á öskju,
Orð Guðs til þín, sem
hefur að geyma til-
vitnanir úr Biblíunni.
Þessa tilvitnun dró
hann úr öskjunni
örfáum mínútum eftir
að viðtalinu við Frétta-
tímann lauk og bað
um að þau yrðu látin
fylgja viðtalinu:
Lát engan líta
smáum augum á
æsku þína, en ver
fyrirmynd trúaðra,
í orði, í hegðun, í
kærleika, í trú, í
hreinleika.
I. Tim. 4:12.
Sjálfsvígshugs-
anir voru mjög
sterkar, nánast
á hverjum
degi. Ég reyndi
sjálfsvíg í eitt
skipti og tók
inn töflur. Upp
frá því fóru
hlutirnir aðeins
að breytast.
Þetta er bara
sálarmorð.
Maður setur
upp ákveðna
grímu og
ýtir þessu til
hliðar, ásamt
öllum öðrum
tilfinningum.
Framhald á næstu opnu
24 viðtal Helgin 11.-13. febrúar 2011