Dagfari - 01.11.2007, Blaðsíða 25

FJÁRLAGAFR UMVARPIÐ:
Kostnaður vegna varnarmála, s.s.
þotugildra og heræfinga: 533,8 millj.
Ratsjárstofnun: 822,3 millj.
Aðild að NATO: 65,2 millj.
Fastanefnd NATO: 99,9 millj.
FJÁRA UKALAGAFR UMVARP O.FL.:
Ratsjárstofhun: 280 millj.
Norður-Víkingur: 45 millj.
Öryggissvæði við Keflavíkurflugvöll:
152 millj.
Loftflutningarfyrir NATO: 200 millj.
Ársþing þingmannanefndar NATO:
155 millj.
SAMTALS:
2353,2 milljónir króna
EKKIMEÐTALIÐ:
Sprengjusérfræðingar Land-
helgisgæslunnar
íslenskafriðargæslan
Sérsveit ríkislögreglustjóra
að ræða 1.521,2 m.kr., sem hækkar í
2.353,2 m.kr. sé útgjaldaliðum fjár-
aukalagafrumvarpsins og kostnaði
vegna ársþings þingmannanefndar
NATO bætt við.
Hervæðing borgaralegra stofn-
ana
Það er ástæða fyrir því að í þessum
útreikningi er ekki tekið tillit til land-
helgisgæslunnar þótt hún hafi á sínum
snærum íslenska sprengjusérfræðinga
eða íslensku friðargæslunnar þótt hún
kunni að vera einhvers konar vísir
að íslensku herliði erlendis. Vopnuð
sérsveit ríkislögreglustjóra er heldur
ekki tekin inn í þennan útreikning
enda þótt hún hafi vakið athygli íyrir
hernaðarlegt yfirbragð og framgöngu.
Formlega séð eru þessar stofnanir enn
sem komið er borgaralegs eðlis og því
ekki hluti af samstarfi okkar við hern-
aðarbandalög. En línan á milli borg-
aralegra og hernaðarlegra stofnana
verður stöðugt óskýrari og full ástæða
til að spyrja hvort þar sé um að ræða
markvissa stefnu af hálfu stjórnvalda.
Nú hafa ráðherrar nýju ríkisstjórnar-
innar sagt með skýrum hætti að ekki
standi til að stofna íslenskan her. „Það
er hvorki nauðsynlegt né æskilegt og
í raun í andstöðu við íslenslca hefð,“
segir Ingibjörg Sólrún Gísladóttir
utanríkisráðherra.12 „Við íslendingar
erum einfaldlega þiggjendur, þegar
um hernaðarlegt samstarf við aðra
er að ræða,“ segir dómsmálaráð-
12 Ingibjörg Sólrún Gísladóttir: „Kapplöpning
till Nordpolen. Om isliindsk och nordisk saker-
hetspolitik i förandring." (29.08.2007). Sótt af:
http://www.utanrikisraduneyti.is/media/Rae-
dur/Rada_radherra„290807_-_islenska.pdf
herra, „og ekki virkir þátttakendur í
gagnkvæmu samstarfi við önnur ríki
á sviði öryggismála,“ bætir hann við,
„nema með aðild borgaralegra stofn-
ana.“13 En það er einmitt mergurinn
málsins: Borgaralegar stofnanir á
íslandi starfa í vaxandi mæli með er-
lendum herjum íyrir tilstilli þessara
tveggja ráðherra.
Þannig tók sérsveit lögreglunnar þátt í
æfingum 300 hermanna frá 4 löndum
í ágúst sl. en „[fjyrirhugað er að æf-
ingar af þessu tagi verði reglubundinn
hluti af varnarviðbúnaði landsins.“14
í samkomulagi sem gert var við Dan-
mörku annars vegar og Noreg hins
vegar, hálfum mánuði fyrir kosning-
ar í vor, eru „öryggis- og varnarmál"
tengd saman við almannavarnir í
sjálfum samningstitlunum og einnig
í einstökum efnisatriðum. Þar er rætt
um að „kanna með virkum hætti [...]
þátttöku í borgaralegri og hernaðar-
legri þjálfun [og] samstarf landanna
um framlag þeirra til fjölþjóðlegra
aðgerða og æfinga, jafnt borgaralegra
sem hernaðarlegra.“15 Um samstarfið
milli Noregs og íslands segir m.a.:
„Markmið aðilanna er að efla samstarf
13 Björn Bjarnason: „Okkar ábyrgð - öryggi og
varnir íslendinga. Erindi á fundi Samtaka um
vestræna samvinnu og Varðbergs, 29. mars,
2007.“ Sótt af: http://www.domsmalaraduney-
ti.is/frettatilkynningar/nr/6182
14 Varnaræfingin Norður-Víkingur
(16.07.2007). Fréttatilkynning frá utanríkis-
ráðuneytinu nr. 67/2007. Sótt af: http://www.
utanrikisraduneyti.is/frettaefni/frettatilkyn-
ningar/nr/3774
15 Yfirlýsing lýðveldisins íslands og konungs-
ríkisins Danmerkur um samstarfí víðari skiln-
ingi um öryggis- og varnarmál og almanna-
varnir (engin dagsetning). Sótt af: http://www.
utanrikisraduneyti.is/media/Frettatilkynning/
Yfirlysing_Islands_og_Danmerkur.pdf
um skipulagningu og um aðgerðir
flugsveita, sjóhers og landhelgisgæslu
á íslandi og hafsvæðinu umhverfis ís-
land.“16
Ég tel ástæðu til að staldra við og skoða
hvert stefnir í öryggismálum á íslandi.
Ég tel einnig ástæðu til að við veltum
fyrir okkur hvort ekki sé hægt að gera
samkomulag við Norðmenn og Dani
um samstarf á sviði almannavarna á
borgaralegum forsendum, sem varði
þá m.a. björgunarmál á norðurhöfum.
Islenska landhelgisgæslan og björgun-
arsveitirnar okkar teljast vera borg-
araleg starfsemi. í því felst að hver og
einn á að geta treyst almannavörnum
ríkisins og á ekki að þurfa að óttast
að vera meðhöndlaður eftir þeim
mælikvörðum sem erlendir herir og
leyniþjónustur fylgja. Þegar leitað er
leiða til að tryggja öryggi og varnir
íslands með samningum við önnur
ríki verður að gæta þess að taka ekki
of mikla áhættu með fullveldið sjálft.
Ætíð ber að
halda í heiðri
þá staðreynd
að ísland er
herlaust land
og ætti því
að gera þá
kröfu til sam-
starfsþjóða
um öryggis- og
björgunarmál
að allt slíkt sé á
borgaralegum
forsendum.
16 Samkomulag um samstarfá sviði öryggis-
mála, varnarmála og viðbúnaðar milli Noregs
og íslands (26.04.2007). Sótt af: http://www.
utanrikisraduneyti.is/media/Frettatilkynning/
MOU_-_undirritun.pdf
Dagfari • nóvember 2007
25