Dagfari - 01.11.2007, Blaðsíða 27

ur þess hernaðarbandalags er aðili að
ríkisstjórn.
Fyrst og fremst verður að mótmæla því
hér á þessum vettvangi að ekki skuli á
vettvangi Háskóla íslands fjallað um
varnarmál út frá hinum „alternatíva“
sjónarhóli - um að orsakir styrjalda
þurfi að uppræta í staðinn fyrir að
bregðast við með vígbúnaði. Fátækt,
kúgun, fáfræði og ójöfnuður búa til
stríð og friður kemst einungis á með
róttækar hugsjónir jafnaðarmanna að
leiðarljósi.
„...he put his boots on“
Hérlend umræða á vettvangi háskóla
um varnarmál minnir sumpart á þann
stórasannleik Hnattvæðingar kapí-
talsins sem gagnast átti hinum snauðu
á endanum þegar molarnir af borðum
auðvaldsins „skiluðu“ sér loksins
niður til þeirra. Allir vita hvernig farið
hefur fyrir nýfrjálshyggjunni og einka-
væðingarbröltinu - enda hefur fræði-
leg umræða breyst um þá ömurlegu
tilraunastarfsemi seinustu ár. Félags-
hyggjan er í sókn í Suður-Ameríku og
Norðurlöndin standa keik með best
heppnuðu þjóðfélög í heimi.
Við vitum einsog er að andúðin á
stríðsrekstri hefur stóraukist og
vonandi skilar hún sér í vandaðri um-
ræðu um friðar- og afvopnunarmál,
í stað eintóna „akademískra“ mál-
þinga þeirra sem enn berja höfðinu
við steininn og stinga höfðinu í sand-
inn. Viðhorfsbreyting almennings í
kjölfar Íraksstríðsins og aukin vitund
hans um utanríkismál gerir talsmenn
hernaðarbandalaga og tindátaleikja
æ hlægilegri. Enda vart til vonlausari
málstaður en að auka skuli friðinn
með því að kaupa fleiri drápstól.
En fyrst og fremst gerum við hern-
aðarandstæðingar þá kröfu að sitja við
sama borð og
Natósinnar inn-
an akademíunn-
ar. Þá fyrst færi
Stofnun stjórn-
sýslufræða og
stjórnmála að
rísa undir nafni
sem alvöru
háskólastofnun.
Fyrr ekki.
Hákon Baldur
Hafsteinsson
FRIÐARVERÐLAUN NÓBELS
LÆKNAR GEGN
KJARNORKUVÁ
Friðarverðlaunin 1985
Árið 1980, þegar kalda stríðið stóð sem
hæst, sendi hópur lækna frá Sovétríkj-
unum og Bandaríkjunum frá sér sam-
eiginlega yfirlýsingu gegn kjarnorku-
vopnum og þeim ógnum sem þeim
fylgdu. í kjölfarið urðu til regnhlífar-
samtök hópa og einstaklinga úr heil-
brigðisgeiranum, sem höfðu það að
markmiði að fræða stjórnmálamenn
og almenning um kjarnorkuvána, en
á níunda áratugnum voru einmitt að
koma fram nýjar upplýsingar um áhrif
geislunar á mannslíkamann og hvers
vænta mætti í kjarnorkuvetri.
Síðar færðu samtökin út starfssvið
sitt og berjast nú gegn öllum hernaði.
Kjarnorkumálin eru félagsmönnum
þó enn ofarlega í huga. Til dæmis
gagnrýndu samtökin harðlega skýrslu
Sameinuðu þjóðanna frá árinu 2005
um kjarnorkuslysið í Tsjernobyl, þar
sem staðhæft var að rekja mætti innan
við fimmtíu dauðsföll beint til óhapps-
ins. Bentu samtökin á að talan væri
margfalt hærri ef litið væri til lang-
tímaáhrifa geislunar.
Merki samtakanna
ALFONSO
GARCÍA
ROBLES
Friðarverðlaunin 1982
García Robles fæddist í Mexílcó árið
1911 og gekk ungur til liðs við utan-
ríkisþjónustuna. Hann varm.a. í sendi-
nefnd Mexíkó við stofnun Sameinuðu
þjóðanna árið 1945, síðar sendiherra
og um tíma utanríkisráðherra lands
síns. Robles var lykilmaður í samn-
ingaviðræðunum sem leiddu til Tlate-
lolco-sáttmálans árið 1967. Með
samkomulaginu var lýst yfir stofnun
kjarnorkuvopnalauss svæðis í Róm-
önsku Ameríku. Öll helstu kjarnorku-
veldi heims hafa viðurkennt sáttmál-
ann og fallist á að halda hann í heiðri.
Tlatelolco-sáttmálinn er án nokkurs
vafa í hópi merkari afvopnunarsamn-
inga frá seinni helmingi tuttugustu
aldar og var m.a. hafður til hliðsjónar
af norrænum friðarsinnum í baráttu
þeirra fyrir stofnun kjarnorkuvopna-
lauss svæðis á Norðurlöndum.
27
Dagfari • nóvember 2007