Heimilisritið - 01.06.1953, Blaðsíða 47

sem var miklu afdrifaríkari þá en
nú á dögum, enda algeng nú, var
í því fólgin, að barnið var tekið
úr móðurlífi út um skurð, er rist-
ur var á kvið konunnar. Að að-
gerðin var kennd við keisara,
varð til þess, að því var almennt
trúað, að Júlíus Cæsar hefði fæðzt
í heiminn á þennan hátt, en menn
vita ekki til þess, að slík aðferð
hafi verið gerð á lifandi konu á
dögum Cæsars, enda lifði Júlía,
móðir hans, lengi eftir að hann
fæddist, eins og bréf hans til
hennar sanna bezt. Skýringin er
sennilega þessi: Árið 715 f. Kr.
lét konungurinn Numa Pompili-
us skrá hin rómversku lög, og
þessi lex regis, eins og lögin voru
kölluð, skipuðu svo fyrir, að barn-
ið skyldi tekið úr hverri einustu
konu, er dæi að áliðnum með-
göngutíma, jafnvel þótt engin
von væri um líf barnsins, til þess
að hægt væri að jarða móður og
barn hvort í sínu lagi. Á keisara-
tímunum breyttist nafnið lex regis
í lex Cœsare, og skurðaðgerðin
varð þekkt undir nafninu keisara-
skurður. Á tímum Ambroise Paré
höfðu fáar slíkar aðgerðir verið
framkvæmdar, og jafnvel um
aldir þar á eftir var ekki gripið til
þeirra nema sem síðasta úrræðis
vegna hinna miklu þjáninga og
háu dánartölu, sem þær höfðu í
för með sér.
Paré var mótfallinn keisara-
skurði, og þessi afstaða hans kom
í veg fyrir notkun hans í meira en
öld. 1 hans stað mælti hann með
vendingu. Sú aðferð getur ekki
ávallt komið í stað keisaraskurð-
ar né eyðileggingu fóstursins, þar
eð hún verður ekki notuð við kon-
ur, sem hafa óeðlilega þrönga
mjaðmagrind, en Paré hafði ekki
nóga þekkingu á byggingu líkam-
ans til að víta þetta. Hann hélt
eins og Forn-Grikkir, að mjaðma-
grindin opnaðist í miðju, er barn-
ið fæddist, og að fæðingarkval-
irnar stöfuðu af þessum glenningi
beinanna. Vendingin var á þeim
tíma gífurlegar framfarir í því að
bjarga barnslífum og létta fæð-
ingarþjáningar mæðranna.
Þegar vending var tekin upp,
mátti það heita fyrsta skrefið til
að frelsa konuna úr einokunar-
greipum fáfróðra yfirsetukvenna,
sem verið höfðu einráðar um fæð-
ingarhjálp, síðan rómverska
heimsveldið leið undir lok. Hún
var aðferð, sem gerði lækninum
fært að hjálpa konunni án þess
þó að drepa hana eða brytja
sundur barnið. Hún dró hina
verklegu aðstoð við fæðinguna
úr höndum bartskeranna og
myndaði grundvöll að sérstakri
grein læknavísindanna, fæðingar-
hjálpinni.
Á tímum Parés var stofnaður
JÚNÍ, 1953
45