Læknablaðið - 01.02.1925, Side 17

LÆKNABLAÐIÐ
ll
gullsaltið, sem s'rðan 1917 mest hefir veriö notað við berklaveiki, er krys-
olgan (Feldt). Sumir hafa þóst sjá góðan árangur af lyfi þessu, aðrir
ekki. Svo mikiS er víst, aS krysolgan hefir talsverð áhrif á berklaveika
sjúklinga, veldur hitahækkun og gefur ,,focalreaction“, og áhrif þess
líkjast mjög tuberkulinverkun. Menn eru ekki algerlega á eitt sáttir um
hvernig þetta lyf verkar. Um nein veruleg gerladrepandi áhrif virSist
ekki vera að ræSa, heldur miklu frenmr um áhrif á frumur líkamans,
sem svara ertingunni meS aukinni bandvefsmyndun. Áhrifin verSa þó
mest á berklaskemdina sjálfa, þar kemur blóSsókn og aukin efnabreyt-
ing, eins og við tuberkulin-meSferS. Næstyngsta gulllyfiS er a u r o 1 i n
(Tsuzuki, Japan). Það er efnasamband, sem inniheldur bæSi gull og kop-
ar. Það á aS þolast vel; drápsskamtur fyrir naggrísi 25 ctgrm. á kgr. lík-
amsþunga. ÞaS er sagt, aS lyfið hafi læknandi áhrif á berklaveika nag-
grísi — og menn.
Eftir þenna stutta inngang sný eg mér aS nýjasta og — eftir dómi
danskra lækna, — langmerkasta gulllyfinu, sem fram hefir komiS til
þessa, sem sé s a n o c r y s i n prófessors Holger Möllgaards.
Eg skal þó ekki fjölyrða um hina efna- og eölisfræSilegu eiginlegleika
lyfsins, né heldur um tilraunir Möllgaards og árangur þeirra, þvi þessu
munu nú allir íslenskir læknar kunnugir, því ritgerð M. um þetta (í Uge-
skrift f. Læger, 18. des. 1924) mun þegar vera í þeirra höndum. Eg vil
að eins minna á aðalárangurinn af rannsóknum M.
1. ) SanocrysiniS aftrar vexti berklagerla utan líkamans í vatnsþynn-
ingunni 1: 100.000.
2. ) í þynningunni 1: 1000 spillir þaS hinu fitukenda varnarhýSi gerl-
anna, svo aS þeir missa sýrufestu sína, og ef lyfiS verkar lengi, úrættast
gerlarnir enn meira og falla í smákorn.
3. ) Sanocrysin getur verndað naggrísi, sem hafa veriS smitaðir meS
berklagerlum subcutant, frá því aS fá „generaliseraSa‘‘ berklaveiki. Ann-
ars var mjög örðugt að framkvæma þessa tilraun, því venjulega dóu
dýrin af sanocrysineitrun.
4. ) I hæfilegum lækningaskömtum, þ. e. 1—2 ctgrm. pr. kg. líkams-
þunga, hefir lyfiS ekki skaðlega verkun á heilbrigð dýr.
3.) í jafn stórum skömtum framkallar þaS hjá berklaveikum dýr-
um þær gagnverkanir (reaktionir), sem maöur hlaut aS búast viS af gerla-
drepandi efni, samkvæmt áSur fenginni reynslu. Hættulegasta verkanin
(eitranin) er ,,tuberculinchock“, og dregur oít til dauSa dýrsins.
6. ) ÞaS má varna því, aS þetta chock komi og jafnvel lækna þaS,
ef notaS er blóðvatn, sem unnið er úr kálfum eða hestum, er smitaðir
eru með dauSum berklagerlum og tuberkulini.
7. ) Því meira sem hinu berklaveika dýri batnar af lyfinu, því bet-
ur þolir þaS lyfiS, og loks getur þaS oröiS eins ónæmt fyrir því og al-
heilbrigS dýr.
8. ) Kálfa, sem smitaSir voru af mjög stórum gerlaskömtum
og orSnir mjög sjúkir, jafnvel meS pneumonia caseosa eSa tub.
miliaris, gat sanocrysin-serum-meöferS bætt mjög mikiö, og bjarg-
aS þeim frá bráSum bana, þar sem aSrir kálfar, sem eins var
ástatt meS, nema aS þeir fengu ekki ]iessa meSferS, dóu skjótlega
úr sjúkdómnum. Ef sjúkdómurinn var á lægra stigi, gat meSferðin jafn-