Læknablaðið - 01.12.1942, Blaðsíða 9

LÆKNÁBLAÐIZ)
83
sleppt. í stuttu máli má segja, aö
stefnan hafi veriö sú aö vernda
þjóðarheildina fyrir því, sem sér-
stök vá þótti stafa af. Jafnframt
er unnið aö því, að einstaklingur-
inn eigi þess kost aö leita sér
hei'.suverndar og lækningar, og er
þetta einkum gert meö því að ráða
ákveðinn fjölda lækna í opinbera
þjónustu, er láti hjálp sina í té gegn
ákveðnu vægu gjaldi. Enn fremur
rekur ríkið sjúkrahús fyrir sér-
staka sjúkdóma (berklaveiki,
holdsveiki, geðveiki o. fl.) og ber
sjált't mestan hluta kostnaðar. Fer
þar saman umhyggja fyrir þjóðar-
heildinni og einstaklingnum.
Eigi veröur þó sagt, að hið opin-
bera hafi fylgt þessari stefnu svo,
aö allir þegnarnir hat’i notið sama
réttar eða aðstööu til að leita sér
læknishjálpar með sambærilegum
kjörum. Læknishéruðin eru mjög
misstór aö fólksfjölda; minnstu
héruðin haía 400—500 ibúa, en hið
stærsta, Reykjavík, nálega 40000
íbúa. Það er óþarft aö geta þess,
að héraðslæknirinn í lí.eykjavík og
héraöslasknarnir í stærstu kaup-
stöðunum geta hvergi nærri ann-
að þvi að veita héraðsbúum nauð-
synlega læknishjálp, og er nú unn-
ið að því, að takmörkuð verði sem
mest lækningastarfsemi þeirra, en
í stað þess fáist þeir helzt eingöngu
viö embættisstörf, er miði að al-
mennri heilsuvernd og hvers konar
heilbrigðiseftirliti.
Af þessu leiðir, að það er dauð-
ur bókstafur fyrir tæplega helm-
ing landsmanna, að þeir hafi að-
gang að læknum gegn greiðslu eft-
ir onpinberri gjaldskrá. Þeir verða
því aö leita sér læknishjálpar hjá
starfandi læknum, senr hafa engin
föst laun, og er sú læknishjálp að
mun dýrari. Að visu hefir hiö opin-
bera sett gjaldskrá fyrir almenna,
starfandi lækna, og er hún 50%
hærri en gjaldskrá héraöslækna
Læknar hafa verið tregir til að við-
urkenna réttmæti slíkrar lögbind-
ingar kaupsins. En jaínvel þótt
starfaudi læknar færu eítir þessari
gjaldskrá, er hjálp þeirra 50%
dýrari en héraðslæknanna, og
veröa því íbúar strærstu kaupstað-
anna fyrir augljósu misrétti i sam-
anburði við aðra þegna landsins.
Enda þótt rikisvaldið hafi gert
mjög mikið til að tryggja þegn-
unum læknishjálp, hefir eitt mikil-
vægt atriði setið á hakanum til
þessa, en það er löggjöf um almeno
sjúkrahús. Að vísu annast ríkið
sjálft veigamikinn sjúkrahúsrekst-
ur, en aðallega vegna sérstákra
sjúkdóma, og er því áður lýst.
Einnig eru til lög og reglur, er
kveða á um, hvernig sjúkrahús
skuli úr garði gerð til þess, að veita
viðtöku sjúku fólki, en engum ei
lögð sú skylda á herðar að reisa
þau eða reka. Læknishjálp í sjúkra-
húsurn er þó jafnan sú tegund
læknishjálpar, sem mest ríður á
að fólk eigi kost á að leita, og
getur það raunar stundum ráðið lífi
eða dauða. Sjúkrahúsvist er dýr,
og því dýrari sem hún er lengri.
en jafnframt því verður tjónið
vegna atvinnumissis þungbærara
og geta einstaklingsins minni til
að standast kostnaðinn af eigin
rammleik.
Eigi verður sagt, að tómlæti
hins opinbera varðandi almenn
sjúkrahús hafi komið að sök, ef
ræða skal sjúkrahúskostinn.
Sjúkrarúm í sjúkrahúsum lands-
ins eru um 1200 talsins, og kemui
þá nálega 1 rúm á hvert hundrað
landsmanna. Ríkið rekur um hehn-
ing rúmanna (47%), sveitarfélög
um 30%, en um 23% eru einka-
stofnanir, aðallega í eign kaþólskra
nunnureglna. Um 43% rúmannd
koma á sjúkrahús fyrir sérstaka