Læknablaðið - 01.12.1942, Blaðsíða 27

LÆKNAB LAÐ IÐ
101
í galli, nema aö lifrin sjálf sé sýkt.
En eins og kunnugt er, er hún þaö
líffæri, sem hvað sjaldnast veikist
af berklum og þá oftast ekki fyn
cn sjúkdómurmn er þegar kominn
á mjög hátt stíg.
Sá möguleiki, sem hvaö líkleg-
astur er til þess að geta valdiö
truflunum, er sá, aö sýklarnir sem
finnast stati ekki frá „focus" í
sjúklingnum sjálfum, heldur hafi
borizt á slímhúðir hans frá um-
hverfinu og þar næst skolast með
af tilviljun. A þetta ekki hvað sízt
við þar, sem margir liggja saman.
ýmist smitandi eða ekki. í þessu
sambandi magaskolaði ég 106
hjúkrunarkonur, og var það mest-
ur hluti þeirra, sem þá unnu á
berkladeildum spitalans. Voru
hjúkrunarkonurnár samtímis rönt-
genmyndaðar. Til þess að aukti
se mmest líkurnar fyrir því, að
finna slíka aðskotasýkla, voru þæi
fyrst magaskolaðar eftir að hafa
unnið 4—8 klst. á deildinni. Ein-
ungis ein þeirra reyndist positiv.
Við tvær seinni skolanir, með 2—3
mánaða millibili, reyndist hún aft-
ur positiv. Þótt ekki hafi tekizt
með vissu, að finna greinilegar
breytingar i lungum hjá henni,
verður tæplega dregið í eía, að
sýklarnir hafi átt upptök í henm
sjálfri, þar eð ella væri um alltoí
mikla tilviljun að ræða.
Rannsóknir þessar virðast, á-
samt öðru, styrkja nijög þá skoð-
un, að óþarft sé að reikna með
öðru en að positivt skolvatn jafn-
gilcli berklabreytingum í lungutn
sjúklingsins, sem sýklar lierast frá.
3. kafli.
Kaflinn fjallar stuttlega utta þær
margvíslegu aðfe'rðir, sem notaðav
hafa verið, bæði til þess að ná upp
sjálfum magavökvanum og einnig
síðari meðhöndlun. Eru færð rök
að því, að algerlega sé ófullnægj-
andi að rannsaka magaslímið á
sama hátt og hráka. Öllu betra er,
ef „homogeniserað" er áður, en þó
verður að teljast óviðunandi, cf
ekki er samtimis ræktað úr skol-
vatninu. 1 því sambandi er enn-
fremur gerð grein fyrir þeirri að-
ferð, sem hér hefir verið notuð.
Hefir berkladeildin á Statens Ser-
uminstitut séð um rannsóknirnar á
skolvatninu, og hefir frá upphafi
krafizt þess, að ræktað væri, ef
fullur árangur ætti að nást. —
Fyrstu árin var ennfremur dælt
i naggrísi. Aðferð sú var þó síðar
lögð niður, þegar Löwensteins nær-
ingarhlandan varð kunn.
4. kafli.
Eins og áður er getið, virði.h
lyflækningadeild Öresundsspital -
ans i Kaupmannahöfn hafa orðið
fyrst til þess að notfæra sér skol-
vatnsaðferðina við fullorðið fólk.
Árin 1929 til 1935, að báðum ár-
um meðtöldum, voru þannig niaga
skolaðir tæplega 1000 sjúklingar.
Við nánari athugun reyndist ó-
kleift að nota allt þetta fólk við
rannsóknirnar og var því slepp,
fyrst og fremst þeim, sem voru
Mantoux negativir og ennfremuv
þeim, sent smit hafði fundizt hiá
í hráka, annaðhvort einhverntíma
áður en skolað hafði verið eða
innan mánaðar frá skolun. Útlend-
ingum var einnig sleppt, þar sem
fyrirsjáanlegt var að erfitt yrði
að fá vitneskju um seinni líöan
þeirra. Á þennan hátt urðu all-:
eftir 813 manns, og eru þeir flokk
aðir niður á eftirfarandi hátt, eftir
þvi, um hve miklar breytingar vai
að ræða á röntgenmyndunum :
1. flokkur: Lungnamynd eðli-
leg (eða i hæsta lagi greini-