Læknablaðið - 01.06.1955, Blaðsíða 27

L Æ K N A B L A Ð IÐ
51
Atelectasis er mun algengari
hjá karlmönnum en konum eða
um 3:1, og er algengari hjá
eldra fólki. Fyrstu einkennin
eru oftast allhár hiti 39—40°
eða þar yfir, stundum að undan-
gengnum hrolli eða skjálfta.
Hósti kemur fljótt og uppgang-
ur, sem fyrst í stað er seigur og
mucopurulent, en getur orðið
purulent og allmikill, ef ekkert
er að gert. Óþægindaverkur eða
þyngslatilfinning fyrir brjósti
er algengur. Ef atelectasis er
lober eða útbreidd fylgir venju-
lega mikil dyspnoe hjá nýskorn-
um sjúklingum.
Objectiv einkenni fara eftir
því hve stórt svæði er atelectat-
iskt, en eru fyrst og fremst
deyfa og horfin öndun. Slím-
hljóð fara svo að heyrast og
öndun verður bronchial, þegar
losnað hefur um slímtappann í
bronchus. Röngenologiskt sést
skuggi svarandi til hins loft-
tóma svæðis. Mediastinum,
ti’achea og cor geta verið færð
úr stað yfir til sjúku hliðarinn-
ar og diaphragma þeim megin
getur staðið hærra. Takist ekki
að koma í veg fyrir atelectasis
með góðri prophylaxis, sem
er einkum fólgin í því, að láta
sjúkl. anda djúpt, hósta og
hreyfa sig vel í rúminu, verður
venjulega að hreinsa slímið með
endotracheal catheter aspiratio
eða bronchoscopíu.
Pneumothorax með yfirþrýst-
ingi og þar með collaps á lung-
anu kemur við leka frá bronc-
husstúf og hef ég áður minnst
á þennan aukakvilla. Ef mikill
vökvi safnast í pleura, eftir að
slöngur hafa verið teknar út, er
sjálfsagt að gera thoracocentes-
is, en minniháttar vökvi, sem
aðeins fyllir sinusana sýgst upp
af sjálfu sér. Verulegur haemot-
horax kemur helzt við blæðingu
úr bi’onchial arteríum, ef þær
eru ekki undirbundnar dyggi-
lega, en einnig getur blætt frá
yfirborði lungans eða art. inter-
costalis. Ef blóðþrýstingur fer
lækkandi og blæðing stöðvast
ekki við eina eða tvær transfusi-
onir verður að opna strax og
stöðva blæðinguna.
Alvarlegustu aukakvillarnir
eru fistula bronchopleuralis,
empyema tub. og bronchogen út-
breiðsla sjúkdómsins ipso- eða
contralateralt. Þeir koma gjarna
fyrir allar hjá sama sjúklingi,
því komi fistula, fylgir oftast
empyema í kjölfarið og þá er
einnig opin leið fyrir bronchog-
en útbreiðslu. Tíðni fistula
bronchopleuralis er í flestum
skýrslum talin 5% og þar yfir
en sumstaðar þó talsvert lægri.
Þessi aukakvilli er algengari
þegar lungnaaðgerð er gerð
vegna berkla heldur en þegar um
einhvern annan sjúkdóm er að
ræða. Hættast er við þessu ef
verið hefir endobronchitis tub.
í viðkomandi bronchus. Kaldur
abscess myndast þá í stúfnum og
springur inn í pleuraholið. Það